Ikusmugak sakabanatzen
William A. Douglass antropologoak eta Jon Bilbao irakasleak Ameriketako euskaldunen historia ondu zuten Amerikanuak. Los vascos en el nuevo mundo (1975) liburuan, zazpi ataletan: Euskal Herria; mertzenarioak, misiolariak, marinelak eta merkatariak; Hego Amerikako artzainak; Euskaldunak Kalifornia espainiarrean; Kalifornia Berriko lehenengo euskaldunak; Kaliforniatik hara; Etnikotasunaren iraupena euskal-amerikarretan. Hogeita hamabost urte geroago, Zinemira-Euskal Zinemaren Panorama sailaren barruan egin zen Amerikanuak euskaraz egindako proiektu independentearen estreinaldia, irailaren 18an, Donostian. Gorka Bilbao (Gernika, 1974) eta Nacho Reig (Teruel, 1969) dira zuzendariak, eta Berde Produkzioak ekoizpen-etxe txikiko Zigor Etxebarriak eta Jose Luis Barredok ekoitzi dute. Amerikanuak filmaren soinu banda Audience taldeak sortu du. Bosgarrena da Gernikako musika taldeak argitaratu dituen diskoen artean. Aurretik etorri ziren Some Lovely Hands On Dry Skins (2001), Second Handed (2002), Trying Wings on Roots (2007) eta A shake in calm water (2009). Liburua hor dago. Dokumentala hemen. Elko (Nevada) komunitateko euskaldunen historiak idazteko gogotan jaiotako proiektuak dira biak ala biak, eta munduko euskal diasporaren zati horrek batzen ditu.
Beste antzik ez dute liburuak eta dokumentalak, baina biak dira Amerikako Estatu Batuetako mendebaldeko euskaldunen historiaren erro galduak gure argitara ekartzeko modu ederrak. Ez du nik idatzitakoak Beñatek eta Anak eman dituzten azken bi ttakunekin zerikusi handirik, ala bai. Hiru pertsonaren artean hitzekin txalapartan ibiltzea liluragarrizko zerbait da: hitzaren ertz finekin sartzen zara mundua den egurrezko lau pareten artean, eta mundutik kanpo agertu beste bien amodiozko jokoa argitu artean; egurrari burdinaren hotsa atera, eta ttakunak ezker-eskuin joz hirurok elkar berotu, zoriontsu. Gerturatu ere, berriro gerturatu egin zaitezke nahi duzunean, beste bi hitzalapartariei kalterik ez dakarkiela, orain bezala: Ortzemugak Begietan Ken 7 talde gernikarraren disko berria da. Beñatek talde hori aipatu zuen kolpe garbi batez. Audience taldea ere gernikarra da sortzez. Egoitz Pomares produkzio lanetan aritu da Audiencek kaleratu duen azken musika-lanean, eta egun batzuk eman ditu Londresen. Egoitzek berak Amerikanuak dokumentala gomendatu zidan, ikusteko eta ikusteko eta entzuteko eta entzuteko. Eta hala egin genuen, ikusi eta entzun modu hunkigarrian, Principeko 9. aretoan geunden denak elkarri begiak emanda, Elkoko euskal artzainek desagertzear dagoen zeruertz bat nola osatu duten ikusiz eta entzunez, entzunez eta ikusiz musikaren hegazti-pausuak horizonte elurtuetan. Eta Anak “Ertz batean kokatzeak, mundua ez du mutur bakar egiten” egurrez idatziko zuela oraindik ez nekiela, txalo jotzen hasi nintzen filmaren amaieran, astiro, bakardadeak garaitutako ortzimugak bezala.
Auzitegi Gorenak martxoan ebatzitakoari jarraiki, astelehenean irletatik penintsulako adin txikikoentzako zentroetara lekualdatuko dituzte zortzi asilo eskatzaile. Gobernuak adierazi du adin txikikoen babes sarean integratzeaz arduratuko den etorkinen %90 maliar jatorrikoak... [+]
Getariako txosnagunean eta Aian egin dute elkarretaratze isila. Jai batzordeak txosnak itxi zituen.
Gizona Bilorian (Araba) hil dute, ustezko hiltzailea atxilotu dute Añanan (Araba).
Hildako kazetarietako bat Anas al-Sharif da, palestinarren genozidioa zerrendatik kontatzen dutenen artean ezagunenetako bat. Al Jazeera hedabideak adierazi du Israel errudun dela Gazako sarraskia barnetik azaleratzen duten kazetariak nahita hiltzeagatik, eta horrela sarraskia... [+]
Larunbat gauean hasi zen sutea Zarrakaztelu eta Figerol lotzen dituen errepideko pinudi batean. Herritarrentzat arriskurik ez dago momentuz, gobernuak adierazi duenez. Gizakiek eragindako sutea dela jakinarazi du gobernuak.
Bizikleta hartu eta errepidera ateratzeko gogoa. Olatu gainean surf egiteak zein sentsazio eragiten duen probatzeko irrika. Mendirik mendi ibiltzearen plazera sentitzea. Mendian, hainbestean, baina emakumeak ez du erraza izan gizonenak izan diren kirol eremuetan sartzea... [+]
Okindegiko ilaran, bi emakume. Itxuraz erdi-ezagunak, hitz egiteko duten moduagatik. Pareko egunkaria hartzeko keinua egin du bietan zaharrena dirudienak, eta zera esan dio besteari: “Dauden albisteekin, agian gaur nahiago izango dut animalien dokumental bat ipini”... [+]
Ostiral goizeko albisteak erreakzio ugari piztu ditu Israelen zein nazioartean. Aurka agertu dira Israelgo bahituen familiak eta NBE. Alemaniak, Israelen aliatu tradizionalak, armak saltzeari utziko diola jakinarazi du.
25,6 eguneko batez besteko itxaron zerrendak daude Osakidetzako Osasun Mentaleko Zentruetan. Larrialdi kasuetan, aldiz, 24 eta 72 ordu arteko itxaronaldiak daude.
Lau hilabete daramatzagu greba mugagabean, hitzarmen propio baten eta lan-baldintza duinen alde. Lau hilabeteko greba honetan, udaltzainek piketeetan bortizkeriaz zapaldu gaituzte, hirian jarraitzen gaituzten eta mobilizazio bakoitzean zelatatzen gaituzten polizia... [+]
Gipuzkoako Foru Aldundiak eta Donostiako Udalak Oñatiko Arantzazu egoitza eskaini dute maliar migratzaileentzat. Bertan geldituko dira Espainiako Gobernuak haien asilo eskariak ebazten dituen bitartean.
Mugimendu Feministak azaldu duenez, Fermin Muguruzaren kontzertuaren aurretik gertatu ziren erasoak. Horiez gain, beste hiru eraso zenbatu dituzte: hiru gizonak atxilotu ditu poliziak.
Ostiral goizaldean eman du erabakiaren berri Israelgo Gobernuak, hamar orduz luzatu den bilera baten ondoren. Dena den, okupazioa gauzatzeko, gobernu osoaren baiezkoa behar du Netanyahuk: igandean izan daiteke bilera. Segurtasun Kontseiluak, halaber, mugak jarri dizkio... [+]
Sorkuntzarako, gozamenerako eta aldarrikapenerako espazio moduan dute oholtza musikari askok, baina bere ingurumarietan katramilatzen dira sarri, eta espazio "bortitz" bihurtzen da hegemonikoak ez diren gorputz askorentzat. Presio estetikoa, egiteko modu deserosoak,... [+]
Lautadako mamua
Xabier Montoia
Elkar, 2024
112 orrialde
Eleberri labur honetan egileak XIX. mendeko Euskal Herrira garamatza, sekulako sona hartu zuen Juan Diaz de Garaio hiltzailea duela protagonista. Arabako landa guneko jendarte tradizional eta giro hotzean barneratzen... [+]