Uigurrak berez txinatarrak?
Kasu honetan gehiago fio naiz Wikipediako informazioaz Txinako Gobernuak ematen duenaz baino. XVIII. mendearen erdialdean Txinako Quing dinastiak bere gain hartu bide zuen Xinjiango eremua. Ekialdeko Turkestango Errepublika izena hartu zuenak 1933an lortu omen zuen independentzia Txinatik, baina 1949an Txina komunistaren mendean erori ziren. Orduan askok erbestera jo zuten, eta beren aberrian gelditu zirenek asko sufritu bide zuten, bereziki Kultur Iraultza Handiaren garaian (1966-1976), agintari txinatarrek jazarri baitzituzten euren fedea eta ohiturak, eta ekonomia aldetik bertan behera utzi baitzuten eremu hori. Aurrerago, Pekingo Gobernuak diru asko gastatu bide zuen independentismo uigurra suntsitzeko eta garapen ekonomikoaren aldetik mendebaleko eremu horren eta Txinako ekialdeko kostaren artean zegoen aldea gutxitzeko eta, halaber, bitarteko militar eta politikoak baliatu zituen Ekialdeko Turkestango Mugimendu Islamiko independentistaren (ETIM) aurkako borrokan, NBEk eta AEBek talde terroristatzat jotzea lortuz. Ezaguna egiten zaigu euskaldunoi uigur herriaren historia. Beraz, uigurrak txinatarrak?
Turkieraren familiako hizkuntzan mintzo dira eta musulmanak dira. Jakina, gurean bezala, ziur uigur asko edo gehienak elebidunak direla eta hanak elebakarrak. Xinjiang Txinako probintzia handiena da lurrez, 1.600.000 km2, baina gutxi populatua: 20 bat milioi. Egun uigurrak %45 inguru omen dira; hanak jada %40tik gora, eta beren ohiturak nagusitzen ari administrazio txinatarraren laguntzarekin. 15.000 mezkitatik gora omen dira bertan, eta erlijioak eragin nabarmena omen du uigur familien hezkuntza, ekonomia eta sistema judizialetan.
Uigurretatik hainbatek sentimendu separatistak ditu eta Txinako Alderdi Komunistak ezarritako kultur nagusikeriari aurre egiten dio. Lehengo urtean hedabideetatik jakin ahal izan genuenez istilu larriak izan ziren; txinatar agintarien arabera, 156 lagun hil ziren, eta milatik gora zauritu.
Informazioaren eta hedabideen aroan bizi gara; garrantzizkoa da mundua gure begiekin ikustea. Txinako Gobernuaren begiekin ikustea, Espainiako eta Frantziako gobernuen begiekin ikustea da.
Zerk lotzen ditu Galesko muino berdeak eta Patagoniako basamortu hotzak? Bada, hil nahi ez duen hizkuntza batek. Noelia Sánchez Jenkinsen arbasoak 1865ean lehorreratu ziren Patagonian (Argentina). Galesetik iritsi ziren, britainiarrek inposatutako zapalkuntzatik ihesean... [+]
Gipuzkoako enpresak hainbat kontratu sinatu ditu Israelgo industria militarrarekin, eta diru publikoa jasotzen du ibilgailu elektriko bat garatzeko, Espainiako Gobernuak finantzatutako proiektu baten bidez.
Ingalaterrako Massive Attack taldeak artisten arteko aliantza sustatu du, hasi berri diren artistei edo Israelen aldeko erakundeen zentsura pairatzen dutenei babesa emateko.
Espainiako Gobernuak Europako Batzordeari egindako eskaerari Euskal Herriko, Kataluniako eta Galiziako 28 unibertsitatek babesa eman diote. Salvador Illa Kataluniako Generalitateko presidenteak eta Imanol Pradales lehendakariak eskutitz bat sinatu dute eskaerari babesa... [+]
Bilera akigarria izan zuten asteazkenean Eskirozko BSHko lan batzordeko kideek eta multinazional alemaniarraren zuzendaritzako kideek: aurreakordioa lortu zuten UGT, CCOO, ATTIS eta Solidarik (17 ordezkaritik gehiengoa dute 12 kiderekin) eta ez dute mahai gainean jarritakoa... [+]
Gaztetape (Getaria) eta Muriola (Barrika) hondartzak 2050. urterako desager daitezke Greenpeaceren txostenaren arabera. Itzurun (Zumaia), Karraspio (Mendexa), Isuntza (Lekeitio) eta Azkorri (Getxo) hondartzek hedaduraren erdia gal dezakete.
Nafarroako Gobernuak espetxeetako osasun zerbitzuaren eskumena eskuratu zuenetik, baliabideak “indartu” dituzten arren, presoek nabarmendu dute ez diela sobera eragin egunerokoan.
Hezkuntza Sailak 2025-2026 ikasturtearen antolaketa bigarren hezkuntzako ikastetxe publikoetan ebazpena argitaratu du. Urteroko agiria da, uztail hasierakoa; ikasturte-hasierako ebazpena esaten diogu.
Aurtengoan, hauxe jasotzen du euskarazko bertsioak:... [+]
Artziniegako Udalak mezua zabaldu du gertatutakoa gaitzesteko eta elkartasuna adierazteko irainak jaso dituzten herritarrei.
Duela bi urte Aranzadi Zientzia Elkarteak neandertalek egindako harrizko tresna batzuk eta haiek jandako animalien hezurrak aurkitu zituzten San Adriango koban. Horrela jakin zuten neandertalek duela 40.000 urte koba hori erabili zutela. Aurten egin duten indusketa-kanpainan... [+]
WeTransferren baldintza berri gaiztoen aurrean, alternatibarik? Bai, pare bat, edo bien arteko konbinazioa. Enkriptazioa edo/eta Tori.eus zerbitzu euskalduna erabiltzea.
Georges Ibrahim Abdallah, Frantzian 40 urteko espetxealdia igaro ondoren kaleratuko dute. Palestinaren askatasunaren aldeko militantea, Libanoko Frakzio Armatu Iraultzailearen sortzailea izan zen, eta diplomazialari israeldar eta amerikar bana hiltzeaz akusatu zuten. Inoiz... [+]
Azken sei urteotan Piztu Donostia eragile sozialaren talde motorra osatu dugunoi txanda pasatzeko unea iritsi zaigu, mila gai eta beste mila fronte zabalik geratzen diren arren.
Duela sei urte Eneko Goiak, PSOEren laguntzarekin, osaturiko Donostiako Udalak bideratzen zuen... [+]
Ekainaren 13an hasi eta 24an amaitu zena “12 Egunetako Gerra” bezala ezagutuko da aurrerantzean. Gauza harrigarri batzuk gertatu ziren bertan, pentsaezinak ordura arte. Nahiz eta lerro hauek idaztean egun gutxi igaro diren bukatu zenetik, ondorio batzuk atera... [+]
UEMAren zuzendaritza batzordeko kideek hedabideen aurrean agerraldia egin dute ostegun eguerdian Zarautzen, Espainiako Auzitegi Gorenaren azken epai euskarafoboa salatzeko. Epaia "larria" dela adierazi dute, eta batez ere udalerri euskaldunei eta euskaraz aritzen... [+]