Heriotzak bizitza dakarrelako

  • Irati Jimenez ::Laranja azalaren negarra

    Kutxa

    orrialdeak ::46

    prezioa ::7

Kazetaritza independenteak herritarren babesa du arnas
Ez da gaurkoa narrazioa, izan ere, Donostia Hiria Literatur Saria irabazi baitzuen 2008an, baina ez da horregatik zahartu Laranja azalaren negarra. Liburu hau kontura ekarri dut, hain zuen ere, ez diodalako irakurri zaharra Jon Kortazar idazle eta literatur kritikariari, euskal literaturen kanona aldatzen ari dela. Erabat gizondua ibili dena periferiak iradokitzen hasia dela, eta horren lekukotzat irakurlea jartzen zuen. Azkeneko hilabete hauetan liburu irakurrienen artean hiru emakume idazle aipatzen zituen: Irati Jimenez bera, Karmele Jaio eta Uxue Alberdi.

Hiru egileak pertsonaia femeninoetan babestu dira azken hiru eleberrietan amatasunaz, heriotzaz, bakardadeaz, genero indarkeriaz… beste gai askoren artean mintzatzeko. Laranja azalaren negarrak gai horiek guztiak berekin ditu, baina bi ardatz tematiko ditu batik bat. Batetik, emakumeen konstelazioa edota emakumeen arteko sarea begi bistan uzten du. “Bera ama zen, eta amona eta amonaren ama eta amaren iloba”. Emakumeen mundua ikusgarri bilakatu ez ezik, aita absentearen papera azpimarratzen du protagonistak: “Aita beti lanean”.

Denbora tartekatua darabil Jimenezek, sistole eta diastolearen erritmoa narrazio osoan barreiatuz. Umea, amonaren gonapean, etxezuloan hazia, hiltzen ikusiko dugu. Amonaren heriotzak eramango du betirako haurra, neska gaztea narraziora jaiotzeko, heriotzak bizitza dakarrelako. Heriotza desmitifikatzeaz gain, bada beste gai sakonik ere Jimenezen ipuin motz honetan, loditasuna, familiaren porrota edota dibortzioak. “Dibortziatutako gurasoen umea naiz”.

Haurtzarotik nerabezarora egiten duen bidaia honetan Jimenezek poesia du bidaide. Jon Kortazarrek elkarrizketa berean aipatzen zuen, beste berrikuntzetako bat, genero nahasketan legokeela eta ipuin honek ere badu zertxobait hortik: ipuinetik, eleberritik, kantatik eta batez ere badu poesiatik. Bukaeran korapiloa askatzeko orduan, galdera erretorikoak besterik ez baitira geratzen. “Nora doaz umeak, pertsonak hazi eta ahazten dituztenean?”. Nora hildakoak, galdutako kiloak, garbitutako zikinkeria guztia. Horiek emakumeen eginkizunak, ikusezin eta neurtezin direnak. Baina batez ere maitasun liburua da Laranja azalaren negarra, haurrak amonari aitortzen diona, inkondizionala. “Eta orduan pentsatu zuen amona zela benetan umea maite zuen bakarra”. Ume lodia maite zuena. Gizartearen arauetatik at geratzen den loditasuna, oskolik gabe, laranja azalik gabe, bere horretan haurra zen bezalakoxe maite zuena.

Azkenak
Israeldar kolono batek ‘No Other Land’ dokumentala grabatzen lagundu zuen aktibista palestinar bat hil du Zisjordanian

Yinon Levi izeneko kolonoak Odeh Hadalin aktibista hil du Zisjordania hegoaldean. 'No Other Land' dokumentala grabatzen lagundu zuen Hadalin, dokumental onenaren Oscar saria irabazi zuen martxoan. Kolono hiltzailea palestinar lurraldeak okupatzeagatik AEBetako zigor... [+]


2025-07-29 | Mikel Aramendi
Analisia
Kanbodia eta Thailandia, gerra-plantak egiten?

Arma astunekin elkarri erasoka lau egun eman ondoren, baldintzarik gabeko su-etena adostu dute Kanbodiak eta Thailandiak, Malaysiaren bitartekaritzarekin, Kuala Lumpurren egin duten aurrez aurrekoan. Ezingo dute akabera hori ikusi bonbardaketetan, alde batean zein... [+]


Euskal diaspora elkartuko da Boisen, eta jendetsua izatea espero dute

AEBetako Idaho estutako Boise hiriburuan ospatuko dute euskal kultura ezagutarazteko, eta euskal diaspora batzeko. Hainbat ekitaldi egingo dituzte uztailaren 29tik abuztuaren 3ra arte.


Gurasotasun baimena 16 astetik 17ra luzatuko du Espainiako Gobernuak, eta 32 aste gurasobakarrentzat

Astearte honetako gobernu bileran onartuko dute PSOEk eta Sumarrek, akordioa iragarri baitute. Neurria "berehala" ipiniko dela indarrean jakinarazi dute.


Astebeteko liskarren ondoren, Thailandiak eta Kanbodiak su-eten akordio bat sinatu dute

Duela astebete, bien arteko mugan Thailandiako eta Kanbodiako tropak elkarri eraso egiten hasi ziren, Frantziaren kolonizazio aldian jatorria duen gatazka berpiztuta. Bi herrialdeek "berehalako eta baldintzarik gabeko" su-etena ezartzea adostu dute astelehenean, 35... [+]


Zuzenean eta zeharka 434.000 palestinar hil ditu Israelek 2023ko urritik, Gazako biztanleriaren %20, kalkulu baten arabera

The Lancet aldizkari ezagunak iazko uztailean eginiko "aurreikuspen zuhurraren" ondoren, zuzenean eta zeharka Gazan hilda egon daitezkeen palestinarren kopurua eguneratu du Steven Donziger abokatu entzutetsu estatubatuarrak, The Lancet-en formula... [+]


Europa makurrarazi du Trumpek
AEBek Europako produktuei %15eko muga-zergak ipiniko dizkie, eta alderantziz ezer ere ez

Horrez gain, Europa behartu egin du gasa AEBei erostera, 750.000 milioi euro xahutu beharko ditu horretan datozen hiru urteotan; beste 600.000 milioi euro gehiago inbertitu beharko ditu han, "inbertsio estrategikoetan"; eta, "ehunka milioi euro", zehaztapen... [+]


Agur esan du Hatortxu Rockek, baina segida izango du abenduan: Aske jaialdia

Lau egunez Lakuntza milaka lagunez bete du Hatortxu Rockek. Aurtengo edizioak presoen aldeko jaialdiaren bideari amaiera eman dio. Hala ere, abenduak 27rako jaialdi berria iragarri dute: Aske.


Gosez hiltzen ari gara

Nire gorputza erortzen ari da. Ama kolapsatzen ari da nekeak jota. Nire lehengusuak egunero jokatzen du bizitza laguntza pixka baten truke. Gazako haurrak gure begien aurrean hiltzen ari dira eta ezin diegu lagundu.


Octavio Alberola zendu da, Donostian Franco hiltzen saiatu zen anarkista

1962ko udan, CNT Francisco Franco diktadorea hiltzen saiatu zen Donostian, ETAren laguntzarekin. Octavio Alberola anarkistak koordinatu zuen ekintza, baina huts egin zuten.


Paul Urkijoren ‘Gaua’ hurrengo filmaren soinu bandaren grabaketan parte hartu du Aiaraldeko Iaiaiai taldeak

Irrintzi eta performance taldeak aste honetan egin ditu grabaketak Paul Urkijoren eta Mursegoren eta Aran Callejaren gidaritzapean, eta beste artista batzuekin elkarlanean, Ibon RG-rekin besteak beste. Sitgeseko zinema jaialdian estreinatuko dute pelikula, urrian.


2025-07-28 | Gedar
Arrazakeriarekin lotu ziren iazko gorroto-delituen ia erdia Espainiako Estatuan

%37 genero- eta sexu-diskriminazio kasuekin loturik egon ziren, eta aporofobia %33 hazi zen. Gorroto-delituen intzidentzia tasarik altuena Nafarroan identifikatu zuten iaz.


Umezurtz geratu diren Palestinako haurrei eskolak ziurtatzeko 41.000 euro bideratuko ditu Salam Gaza erakundeak

Nafarroako Kutxa Fundazioari esker 41.000 euro bideratuko ditu Palestinara Salam Gaza Gobernuz Kanpoko Erakundeak, umezurtz geratu diren haurrei eskolak bermatzeko gutxienez beste urtebetez. Alor akademikoa eskaintzeaz gainera, babes psikologikoa eta laguntza emozionala... [+]


Eguneraketa berriak daude