Hogeita hamar hizkuntza abaraska zurian

  • Ipar Baionako bizilagunentzat munduko hainbat kulturatako hiztunekiko elkarbizitza da eguneroko ogia. Berrogei urte bete ditu ZUP eraikinak. Han euskara entzuten da hogeita hamar hizkuntza baino gehiagorekin batera.
Ipar-Baiona
Ipar Baionako eraikin zuriok 1960ko hamarkada bukaeran jaso ziren. Auzoan 8.000 lagun bizi dira. Argazkian, urtero antolatzen den Baiona Festibalean kontzertua entzuten.Gaizka Iroz
Kazetaritza independenteak herritarren babesa du arnas
Ez da Marcel Breuer arkitekto hungariarraren obrarik ezagunena eta ez da Baionako turismo gidetan aipatzen, baina XX. mendeko arkitekturaren inbentarioan sartuko da. Ipar Baiona aldean kokatzen den ZUP, La cité edo résidence Breuer, kolore zuriko zazpi eraikinez osaturik dagoen talde arkitektonikoa, 60ko hamarkadaren amaieran eraiki zen. Hastapenean, bertako populazioa zen nagusi, orain bizilagunen ia gehiengoa etorkinak eta etorkinen ondorengoak dira. Airetik, Gurutze Saindua auzoan sigi-sagan doan hormigoizko suge geldo, eta lurretik, erle gogotsuen abaraska dirudien etxe-multzo. 8.000 baionar bizi dira han.

2009a Marcel Breueren urtea izendatu zuen Baionak, ZUP eraikina hiriko ondasun gisa sailkatzeko asmoz, eta artista omentzeko antolatu zituen egun bereziak, bere lanaren ibilbidearen erakusketak eta jarduera asko. Ez zaie ekitaldioi polemikarik falta, ordea.

Iazko ospakizunak errealitatetik urrun direla pentsatzen dute bizilagunek, badirelako larriagoak diren arazoak. Izan ere, Zone d'Urbanisation Prioritaire sortu zenetik ez da etxebizitzetan berritze lanik antolatu, gainera, azken hogei urteotan ugaldu dira bizilagunen kexak, bereziki kaleko segurtasun falta salatuz. Kontsultatu dugun gehiengoaren ustez, fama txar horretan beldurrak eta auzoa ez ezagutzeak zerikusi handia du.

Kulturen arteko harremanen lekuko dira aurki altxatuko duten meskita eta hiru erlijio nagusietako (kristaua, judua eta musulmana) ordezkariek dituzten hileroko batzarrak. Haien hitzetan, elkarren artean ezaguturik, auzoko gorabeherak konfiantza eta segurtasun sendoagoz eraman daitezke, dioten bezala, ezagutza baita beldurraren arerio. Amankomunezko espiritualtasunak ditu beren ordezkari lanak gidatzen, eta horri heltzen diote ZUParen bakea ziurtatuz.

Espiritualki batuta ageri diren bezala, kultura eta hizkuntzan ere batera aritzen dira Ipar Baionan Baionako Festibalaren eskutik. Duela zazpi urte kultura arloan sortutako finantza-arazoak zirela-eta, bertako bizilagun zenbaitek –horien artean euskaldunak– ZUPeko auzokoei hitza ematea erabaki zuten, eurek antola zitzaten jai egun batzuk elkarren kultura eta aisiarako ekitaldi batzuk gozatzeko parada ukan zezaten. Horrela sortu zuten Baiona Festibala, zeinak Ipar Baionako kulturen arteko gizarte harremanak estuki ehuntzea helburutzat hartuta, udazkenero belaunaldien arteko kultura aniztasuneko ekitaldien inguruko programa betetzen duen. Zazpi edizio horietako ebaluazioa egiten dutenean, Festibalaren antolatzaileek diote beren helburuak oraindik erabat eskuratu ez dituzten arren, eguneroko bizitzan bai nabaritzen dituztela auzoko kulturen eta belaunaldien arteko errespetuzko keinuak, sentipen positiboak badituztela Festibalaren eraginarekin. Baionako Herriko Etxeak kultura antolaketan aniztasun eskas zegoela ikusirik, Festibalaren leloa beti izan da bertakoek bertakoentzat eginda izatea, eta bazkarietan 300 lagun inguru biltzen da jaialdiaren karirat.

2005ean ZUP auzoko eskoletara doazen haurren artean egindako Baiona Festibalak eskaturiko inkestaren emaitzetan erreparatuz, edota ZUPetik itzuliño bat eginez, ikusiko dugu Babelgo dorrea auzo bilakatu zaigula. Izan ere, 35 hizkuntza baino gehiago aurkitu dira elkarbizitzan. Geografikoki badira arabiarrak gehiengoa diren guneak edota portugesa nagusi den ikastetxeren bat. Inkesta horren arabera, hauek dira gehien hitz egiten diren hizkuntzak, erabilera portzentajearen arabera zerrendatuta: frantsesa, euskara, gaztelania, portugesa eta arabiera. Ondoren, baina oso urrun erabilera portzentajeetan, okzitaniera edota kreolera bezalako hizkuntzak zerrendatzen dira. Familian erabilitako hizkuntza nagusia frantsesa da, baina aitona-amonek gurasoek baino gutxiago erabiltzen dute, azken hamarkadotako Frantziako hizkuntza politikaren eraginagatik ziurrenera. ZUPeko Oihana ikastolan dauden haur guztiak elebidunak dira eta bi hizkuntzak (euskara eta frantsesa) erabiltzen dituzte eskoletan. Hala ere, frantsesa da kasu horietan nagusi, baina ez da euskararen erabileratik luze aldentzen. Haurrak dira euskara gehien erabiltzen dutenak familiaren barnean, hauen ostean aitona-amonek, amek eta azkenik aitek.

Euskararen alde positibo horri kontrajarria, aipatzekoa da inkesta horren arabera, hiztun eleaniztun gehiago daudela helduen artean baina elebakarren gehiengoa haurrak direla. Frantsesaren zentralizazioaren seinale izan daitekeena elkarrizketatuen iritziz. Hala eta guztiz ere, lekuko batzuek esan digutenaren arabera, ZUPen bizitzeari esker, hobeto atxiki ahal dute haien haurrek etxeko hizkuntza Baionako erdiguneko karriketan baino. Hau da, haurrek frantsesa bere tokian ikasten dute, komunikatzeko eta gizartean nagusi den bizimoduan ibiltzen ikasteko, baina aldi berean, estuago identifikatzen dute etxeko hizkuntza eta etxeko kultura, eta gehiagotan praktikatu eta bizi ahal dituzte beren jatorriaren ezaugarriak. Berdin zaie orain modan jarri badute Cité Breuer deitzea betidanik La ZUP izan dena, edota ez badituzte turistak inguraraziko, izan ere, hamaika mundutan murgiltzeko zortea dute bizilagun hauek goizeko merkatuko erosketak egiteko ateraldian.

Azkenak
Putin eta Trump ostiralean bilduko dira, baina Zelenskik argi utzi du Ukrainak ez duela “lurralderik oparituko”

AEBetako presidenteak Ukrainarekin su-eten akordio batera iristeko ezarritako epea amaituta, Alaskan bilduko dira Trump eta Putin ostiralean. Bloomberg hedabidearen arabera, Errusia eta AEBak gerra "izozteko" plan bat prestatzen ari dira, Moskuk orain arte Ukrainan... [+]


Aldatu Gidoiak ere salatu du IB3 Balearretako telebistak gaztelerazko edukia areagotu dituela

IB3 telebista publikoaren neurria "katalanaren aurkako erasotzat" jo dute katalanaren normalizazioaren aldeko zenbait eragilek, eta "berehalako zuzenketa" eskatu dute. Zuzendaritza aldaketa izan da berriki kate publikoan, PP eta VOXen botoei... [+]


Amaya, altxor ia ezezagun hori

Zer: Euskadiko Orkestra

Zuzendaria: Diego Martin-Etxebarria. Easo Abesbatza

Zuzendaria: Gorka Miranda

Bakarlariak: Arantza Ezenarro, Gillen Munguía, Marifé Nogales, Lucía Gómez, Juan Laborería, José Manuel Díaz, Darío Maya, Luken... [+]


Sañu Bizirik: “Statkraft enpresari alfonbra gorria jartzetik, herri presioari esker udalak parke eolikoari helegitea jartzera igaro dira”

Eusko Jaurlaritzako Industria, Trantsizio Energetiko eta Jasangarritasun sailak ingurumen baimena ukatu dio Piaspe egitasmoari, Statkraft enpresak Azpeitia, Zestoa eta Errezil artean eraiki nahi dituen errotek eta argindarra garraiatzeko azpiegiturek eragingo... [+]


26 urteko nafar bat hil da Pirinioetan

Russell mendian gertatu da ezbeharra, amildegi batetik jausita. Gaztea Iruñekoa zen.


Zarrakazteluko sutea perimetratu eta kontrolpean dute suhiltzaileek

Suhiltzaileek itzaltze lanetan jarraitzen duten arren, egonkortu dute kontrolik gabeko sutea. Espainiako Gobernuak larrialdi aurreko faserako plana onartu du, autonomia erkidegoen eta Espainiako Gobernuaren arteko komunikazioa hobetzeko; dena den, larrialdien kudeaketa autonomia... [+]


HAMABI URTEZ ETXEA EZKUTALEKU
“Zorte asko ukan dugu, eta bizitza interesgarria”

Marijo Louis paristarra da sortzez, 1977an heldu zen Miarritzera Euskal Herriko borrokek erakarrita. Josetxo Otegi zizurkildarrak 1983an pasa zuen muga Gipuzkoatik Lapurdira, Poliziatik ihesi. AEK-ko irakasle eta ikasle zirela ezagutu zuten elkar. 1986an, GALen atentatuen,... [+]


2025-08-12 | Mikel Aramendi
Zergatik halako muga-zerga AEBek Indiari?

Asteko albiste nagusietako bat izan da, zalantzarik gabe: ehuneko 50eko muga-zerga ezarri die Trump administrazioak Indiatik datozkien esportazioei. Brasilekin parekatuta, zerga estatubatuar astunenak pairatu beharko dituen ekonomia handia izango da, aldaketarik ezean,... [+]


2025-08-12 | ARGIA
GOMENDIOAK | Hiru disko fresko, gozatzeko

Goizegi Hiltzeko 
Ødei
Autoekoizpena, 2025
53 min.

Ulertzen nauten herrian ez da musika hau entzuten. Rap musikak akaso urte okerragoak izan ditu Euskal Herrian, baina oraindik ez da beste batzuen altuerara heldua. Denentzat ditu koplak Odei Barroso... [+]


Espainiako Gobernua Kanarietan dauden 827 asilo eskatzaile lekualdatzen hasi da

Auzitegi Gorenak martxoan ebatzitakoari jarraiki, astelehenean irletatik penintsulako adin txikikoentzako zentroetara lekualdatuko dituzte zortzi asilo eskatzaile. Gobernuak adierazi du adin txikikoen babes sarean integratzeaz arduratuko den etorkinen %90 maliar jatorrikoak... [+]


Getariako Salbatore jaietan emakume baten aurkako “eraso larri” bat salatu, eta egitaraua bertan behera utzi dute

Getariako txosnagunean eta Aian egin dute elkarretaratze isila. Jai batzordeak txosnak itxi zituen.


Gizon bat atxilotu dute Erriberagoitian beste bat hiltzea leporatuta

Gizona Bilorian (Araba) hil dute, ustezko hiltzailea atxilotu dute Añanan (Araba).  


Al Jazeerako bost kazetari hil ditu Israelek

Hildako kazetarietako bat Anas al-Sharif da, palestinarren genozidioa zerrendatik kontatzen dutenen artean ezagunenetako bat. Al Jazeera hedabideak adierazi du Israel errudun dela Gazako sarraskia barnetik azaleratzen duten kazetariak nahita hiltzeagatik, eta horrela sarraskia... [+]


Zarrakazteluko sutea kontrolatzeko lanetan jarraitzen dute suhiltzaileek

Larunbat gauean hasi zen sutea Zarrakaztelu eta Figerol lotzen dituen errepideko pinudi batean. Herritarrentzat arriskurik ez dago momentuz, gobernuak adierazi duenez. Gizakiek eragindako sutea dela jakinarazi du gobernuak.


Emakumeak gizonenak ziren lekuak hartzen

Bizikleta hartu eta errepidera ateratzeko gogoa. Olatu gainean surf egiteak zein sentsazio eragiten duen probatzeko irrika. Mendirik mendi ibiltzearen plazera sentitzea. Mendian, hainbestean, baina emakumeak ez du erraza izan gizonenak izan diren kirol eremuetan sartzea... [+]


Eguneraketa berriak daude