Arana eta Wilde

  • Aitor Arana ::Oscar eta Sebastian

    Kutxa

    orrialdeak ::232

    prezioa ::10€

Kazetaritza independenteak herritarren babesa du arnas
Makurtuxe den urte honetako Irun Hiriko Kutxa Literatur Saria jaso du iradokigai dugun eleberri honek. Deusetan hasi baino lehenago, esan beharko genuke eskertzeko moduko edizioa duela lan honek, luze-zabal irakurterraza bilakatzen duen sepia kolorea eta hitz eta hutsuneen arteko oreka lagun.

Diseinua ez ezik, Aitor Arana idazle eta hizkuntzalariak, hizkuntzaren erabilpenean duen gaitasuna aipamenik gabe nekez utzi daiteke, are gutxiago, Oscar Wilde idazle handiaren bizitzaz duen ezagutza. Wilde jaio zenetik hil arteko zirrikituak ondo ezagutzen ditu Aranak: ezkontza, maitasunak, kartzela, heriotza, nortasuna… Eta ez hori bakarrik! Haren lanaren nondik norakoak aski ederki astintzen ditu, astintzen baditu ere: egindako ibilbide artistikoa, izan zituen maisu, lagun eta arerioak, literatur irizpideak.

Aranak itzuliak ditu dagoeneko Wilderen hainbat liburu, horien artean, De Profundis Txalapartak duela bi urte argitaratua. Liburu hau inflexio gunea bilakatzen da Oscar eta Sebastian liburuan, izan ere, De Profundisen Wildek kartzelatik, Lord Alfred Douglas, maitaleari idatzitako gutun garratza azaltzen baita. Eta min edo samin honetan errausten da nobelaren muina, Oscar izatetik Sebastian izatera pasatzeko mugarria hortxe legoke eta. Homofobiak kartzelaratu zuen idazle handiaren ataka.

Eskuartean duguna, zalantza izpirik gabe, Wilderen biografia dugu, baina ikuspuntuaren erabilerak narratzaile baten egokiera fortunatzen du. Narratzaile hau, Robert Ross, Oscar Wilderen lagun eta maitale ohia dugu. Berak sartuko gaitu Wilderen bizitza ardatz duen eleberri honetan. 

Robert Rossek sarreran kontatzen digu, Oscar Wilde hil zenetik urteak pasatu direla eta beronen lehen biografiak argitaratzen ari direla, biografia asko; ordea, haren bizitza sexualaz bizpahiru lerro besterik ez dutela eskaintzen. Eta eleberri honetan kontalari gisa diharduen Rossek azpimarratzen digu Wilderen bizitzan sexualitateak, maitasunak eta horien defentsak, gutxienez denboraren erdia hartzen zutela.

Eleberrian zehar Wilde Oxforden ikasten ikusiko dugu, artearen jainkotzea aldarrikatzen, estetizismo izenez ezagututako mugimendura hurbiltzen. Oscar idazle ospetsu bezala ere ikusiko dugu. Baina, batez ere, literatur izarra izatetik kartzelaratzen duen garaiari buruz ariko zaigu nobela. Panterak ezagutuko ditugu, gizonentzat ziharduten gizonezko prostituta profesionalak, eta batez ere, Alfred Douglas, Oscarren bizitza hondamendira eraman zuena. Wilde dugu, beraz, eleberri honetako Jainko gurutzefikatua, Douglas Judas, beti ere, Aranak bere nobelarako aukeratu duen Robert Ross narratzailearen esanetan. n

Azkenak
Bizkaiko Golkoa ia bi aldiz azkarrago ari da berotzen munduko batez bestekoa baino

Naturklima fundazioak kaleratutako Itsasoko eta kostako txostena-k argitara eman ditu klima aldaketa euskal kostaldean izaten ari den ondorioak: Bizkaiko Golkoko uren tenperatuta 0,22 gradu igo da hamarkada bakoitzean, 1981tik 2023ra, munduko uren tenperaturen batez besteko... [+]


Protesta egingo dute Los 40 Summer Live jaialdiaren aurka, Zarautzen

Beste urte batez Los 40 Summer Live jaialdia ospatuko dute Zarautzen, eta horren kontra agertu dira herriko hainbat eragile, haien ustez, garrantzi handiagoa ematen zaiolako ekitaldi horri herriko jaiei baino: "Argi erakusten du gure herrian zeinentzat dauden erraztasunak... [+]


Azterketa %90ek suspenditu dute eta Zupiriak esan du: “Ertzain izateko ikasi egin behar da”

3.600 pertsona aurkeztu dira ertzain edo udaltzain izateko lan eskaintza publikoko deialdira, eta 2.800 hautagaiek ez dute proba psikosoziala edota atal teorikoa gainditu. Segurtasun sailburuak defendatu egin du Polizia izateko "exijentzia maila".


CAF-Elhuyar sariak etetea erabaki dute, “baldintza egokirik” ez daudela arrazoituta

Zientzia-dibulgazioa saritzeko erreferentziazko sariak izan dira CAF-Elhuyarrekoak. Antolatzaileek 31. edizioa martxan zegoela etetea erabaki dute, "sariketa behar bezala egiteko baldintzarik ez dagoelako".


Nila Heredia
“Evo Moralesek ingurune toxikoa du, eta ezinbestekotzat jo du bere burua”

Boliviako ezkerreko militante historikoa da Nila Heredia, bi aldiz Evo Moralesen Osasun ministro izandakoa. Abuztuan hauteskunde orokorrak izango dituzte, eta herrialdearen egoera politikoa aztertu du elkarrizketa honetan.


Guggenheim Urdaibai Stop plataformak museoaren proiektua bertan behera uzteko eskatu die instituzioei

Joan den astean aurkeztu ziren proiektuaren inguruko entzuketa prozesuaren emaitzak, eta Guggenheim Urdaibai egitearen kontrako iritziak gailendu ziren. Busturialdearen beharrei "arduraz" erantzutea exijitu die plataformak, eta proiektuaren inguruko informazio eta... [+]


Indarkeria matxista gisa ikertzen ari dira 78 urteko emakumearen hilketa, Zizur Nagusian

Emakumea hilda aurkitu dute bere etxean. Senarrak, 85 urteko gizonak, emakumearen heriotzaren berri eman du, Polizia bertaratu denean diskurtso inkoherentea zuela ohartu eta atxilotu egin dute. 


Konfrontaziora pasatzeko garaia da

Euskararen normalizazioaren motorrak herri dinamikara bueltatu behar du aurrera egin nahi badugu


2025-07-30 | Sukar Horia
Dominatzaile pobreak

Bolo-bolo dabiltza gugandik zenbait kilometrotara gertatutako pogromoak, hamarkada luzetan −mendez mende− zilegituriko arrazismoa oinarri dutenak. Palestinan, Torre Pachecon eta Hernanin, arazoa antzekoegia da, intentsitate ezberdinez bada ere. Moroak dira behe-laino... [+]


Barkamena inprimatzen eta saltzen

Mainz (Alemania), 1454. Johannes Gutenbergek eskala handian inprimatutako lehen liburua argitaratu zuen, Berrogeita bi lerroko Biblia izenez ezagutzen dena. Gutenbergek ez zuen inprenta asmatu; dakigula, Txinan, 1040an, Bi  Shengek asmatu zuen inprimatzeko lehen makina... [+]


Migrazioei buruzko jarrerak gurean

Diskurtso erreakzionarioen gorakadaz ari gara azken urteetan. Dela migrazioei buruz, dela feminismoa, euskara eta abarri buruz. Testuinguru horretan, garrantzitsua iruditzen zait jarrera erreakzionarioak edota migrazioei buruzkoak aztertzeko ez gelditzea titularretan, eta gaiari... [+]


Euskarak Euskal Herria behar du

Euskararen balizko etorkizunari buruzko ikerketa bat ezagutzera eman da berriki, eta zalaparta eragin du bertan irudikatzen den paisaia beltzak. Asaldamendu hori auzitan jarriz abiatuko dut nire ekarpena. Zergatik da harrigarria datu hori? Zein mundutan bizi gara, gure egoeran... [+]


Ergelkeria

Liburuak hasi, utzi… begietatik garunera nagi doaz esaldiak, eta itzali ezin dudan tik-tak bat entzuten dut. Ikus-entzunezkoak pikatzen ari naiz.

Entzun dut burpee, eta Llados, eta body count, eta nahi duzulako zara pobrea, eta Milei, eta Thiel, eta unibertsitatea... [+]


2025-07-30 | Inma Errea Cleix
Kaka

Uda honetako erronka omen sare sozialetan: kaka egitea igerileku publikoetan. Ohikoak dira jokabide zikinak sare horietan, eta batzuek beren gorotz fisikoa libratzea, ororen begi-bistan eta eskura, honezkero gaina hartu digun zikinkeria digital erraldoia hezurmamitzea besterik... [+]


Eguneraketa berriak daude