Dragões

Zaldi Ero
undua, Xuan Bello idazle asturiarraren ustetan, hamalau etxeko herrixka bat izan daiteke, besterik gabe, eta zaldi edo larreren bat...: “Pepín Sueirukoak, egun batez, esan zigun ea zergatik ez genuen mundua marrazten. Nik, gutxi-asko, kontinenteetako marrak zirriborratu nituen, baina Zoilo luzaroan egon zen pentsakor, harik eta marrazteari ekin zion arte. Egin zuena erakutsi zigularik, ni irriz karkailaka hasi nintzen: munduaren mapa hartan Paniceiroseko hamalau etxeak zeuden, aurrez aurre Busturniegu izeneko tokia, eta Jimmy zaldia, handi-handia eta azula, Curqueidar esaten dieten larreetan bazkatzen”.

Baina mundua, Joseph Conrad-en ustetan, espazio mugagabe bezain kilikagarria izan daiteke, esploratzear dauden zuriunez beteriko mapa bat...: “Ttikia nintzenean, mapek liluratu egiten ninduten. Orduak eta orduak ematen nituen Hego Amerikari edo Afrikari edo Australiari begira, eta esplorazioaren ederrean galtzen nintzen. Garai hartan zuriune asko zegoen Lurraren azalean eta, haietako bat bereziki kilikagarria zitzaidanean –eta zein ez kilikagarria iruditu!–, atzamarra haren gainean ipini eta, ‘handitzen naizenean, haraxe joango naiz’ esaten nion neure buruari”.

Munduari begiratzeko lupa nahiz teleskopioa erabili, bistan da mapa guztiak gure aurreiritziek eta ideologiek moldatuak direla, gure ezjakintasunak eta gure beldurrak... Portulagen, Belém-eko museo kartografikoan bada XIV. mendeko mundu ezaguna erakusten duen mapa bat, gainerako masa misteriotsua azaltzeko honela dioena: “De aqui para diante só há dragões”. Duela bospasei urte, garaitsu honetan, beldurraren araberako mapa bat agertu zen El Mundo egunkarian, “Bidaia arriskutsuak” izenburupean, eta ertz batean, letra ezin ttikiagoan, egilea zuena: Foreign Office. Letra handiz, baina, mapan zehar ageri ziren hiru gakoen argibidea zetorren: marra ttiki bat hexagono baten barnean nora ez zen joan behar adierazteko, hau da, Kolonbia, Libia edo Kanbodia…; triangelu baten barneko harridura marka neurriak non hartzea komeni zen aditzera emateko, hau da, Egipto, Kenia edo Sri Lanka; eta harridura marka handi bat kontuz ibiltzea eta manifestazioak non saihestu behar ziren adierazteko (¡) hau da, Peru, Nepal edo Euskal Herria...

Horrek guztiak oroitarazi dit egun batetik bestera lausotu eta arrakaldu den Euskal Herriaren mapa. Dragões… Goizean eguraldiaren mapa bat erakutsi ziguten EITBko albistegian eta beste bat iluntzean. Dragões… Jakin nahi nuke Bonaparteren euskalkien mapa ezaguna ere dagoeneko zenbatek ezkutatu duten bulegoan edo, besterik gabe, eraitsi. Dragões… Eta, hala ere, esanak esan eta mapak mapa, nago nekezagoa zaigula gure barrenaren kartografia egitea kanpoko espazioarena baino, esan nahi dut kanporako –Euskal Herrirako– begirakuneak –sarri patologikoak– ez digula geure barrenari behar bezala begiratzen uzten, eta aitzakia ere bazaigula hainbat barne gabezia berdintzeko eta hainbat zulo estaltzeko (egin al duzu zure ilusioen eta afektibitatearen arkeologia noizbait?, “zurea” esan nahi dut, “zeure-zeurea” eta ez gure honetan hain ohikoa den “gurea”). Geure baitako kontinente eta artxipielagoetan zuriune ugari dago, mendikate ikusgarriak eta amildegi itsugarriak, kostalde turkesak eta estolderia uherrak, eta nago eremu horietako bidaiak direla arriskutsuenak, herensugetsuenak, esploratzaile bizkor eta menturazaleak eskatzen dituztenak, aldaketak ekar ditzaketenak.

*(Atrebentziarekin, udarako bi gomendio –edo hiru– barne –eta kanpoko– mapak berrosatze aldera, Xuan Belloren Historia universal de Paniceiros eta Los cuarteles de la memoria, eta Tomas Espedal norvegiarraren Caminar –o el arte de vivir una vida salvaje y poética–)

Azkenak
2024-09-25 | Gedar
Bilboko Udaltzaingoak pertsona bat atxilotu du etxegabetze batean

Poliziak hiru pertsona etxegabetu ditu asteartean Alde Zaharrean, eta protesta egiten ari zirenen kontra jo du.


Sail Ofiziala. 5.eguna
Langile klasearen erretratu bat

Marko baten barnean beti, baina denetarik ikusten ari gara Zinemaldiko Sail Ofizialean. Eta hori, egia esan, eskertzen da. Alde handia dago toreatzaile horren pelikulako dozenaka “olé tus huevos”-etatik On Falling-eko isiltasun amaigabeetara.

Sare... [+]


EHUn euskaraz ikasi nahi eta gaztelaniaz egitera behartuta

Filosofiako laugarren mailan, EHUn, nahitaez ikasgairen bat gaztelaniaz hautatu behar dute ikasleek, ez baitago nahikoa ikasgai euskaraz. Gaztelaniazko ikasleek ez dute arazo hori, eta bitxia da, euskarazko ikasle gehiago dagoelako gaztelaniazkoak baino. Beste karrera batzuetan... [+]


2024-09-24 | ARGIA
Libanon “ofentsiba areagotzeko” asmoa azaldu du Israelgo Armadak

Asteartean Beirut hiriburua bonbardatu du Israelek, aurreko egunetan erasoak nagusiki herrialdearen hegoaldean eta ekialdean egin ostean. “Ofentsiba areagotzeko” asmoa azaldu du Israelgo Armadako burua Herzi Halevik. Gerra “eskualde osora” zabaltzeko... [+]


NBEko Batzar Orokorrak gehiengo zabalez agindu dio Israeli okupazioa amaitzeko urtebeteko epean

181 estatu kideetatik 124k babestu dute neurria, eta hamalauk soilik bozkatu dute kontra. Ez da erabaki loteslea, eta ez da espero honen ondorioz Israelek jarrera aldatzerik.


2024-09-24 | Mikel Aramendi
Mintegi akademiko batek astindu ote dezake potentzien geoestrategia?

Tximeleta efektua deituaren bertsio eguneratua ematen du: unibertsitate-mintegi arrunt eta ziztrin samarra baino asko gehiago ez lirudikeenak belarri guztiak tentetu arazi ditu Asia Ekialdean, bereziki Japonian. Baita gugandik gertuago ere.


2024-09-24 | ARGIA
6.000 emakume ari dira prostituzioan Hego Euskal Herrian, gehienak hegoamerikarrak

Araba, Bizkaia eta Gipuzkoan 5.158 emakume eta Nafarroan 817 ari dira prostituzioan, orotara 5.975, Espainiako Gobernuaren Genero Indarkeriaren Aurkako Ordezkaritzak emandako datuen arabera. Espainiako Estatuan, 18 urtetik gorako emakumeen  %0,56 ari da prostituzioarekin... [+]


2024-09-24 | Eneko Atxa Landa
Donostiako Zinemaldia 4. eguna
Hurbilekoa beti da hunkigarria


2024-09-24 | ARGIA
Musika munduko emakumeen erantzuna Alex Sarduiri: “Ikusi nahi ez duena baino itsuagorik ez dago”

Musikan inoiz ez dela diskriminaziorik egon adierazi du Alex Sardui abeslariak, eta haserre erantzun diote Euskal Herriko musikagintzako emakumeek*, 150 lagunek sinaturiko komunikatuan: “Denbora asko daramagu tankera honetako egoerekin nazkatuta”. Barkamena eskatu du... [+]


2024-09-24 | ARGIA
Otsoa babesteko neurriak salatu dituzte abeltzainek Amurrion, hildako ardiak jendaurrean erakutsita

Abeltzainek otsoen azken erasoak salatu dituzte igandean ospatutako Amurrioko Artzain Egunean, UAGA Arabako Nekazarien Elkarteak deitutako elkarretaratzean. Iragan astean otsoek Kuartangon hildako zortzi ardiak eraman dituzte Amurriora, erakusteko artaldeak otsoen erasoetatik... [+]


2024-09-24 | Mondraberri
Faxistek fusilatutako arrasatearrak omenduko ditu irailaren 26ko ekitaldiak

88 urte eta gero, Intxorta 1937 kultur-elkartearen ekimenarekin, lore eskaintza egingo da aurten ere, monolitoetan. Ostegun honetako ekitaldian, kultur-emanaldiez gain, kalejira eta ‘Orratz-begia’ erakusketara bisita izango dira.


Ehunka sare komunitarioa martxan da Bilbon

Larunbatean aurkeztu dute Ehunka San Frantzisko, Bilbo Zaharra eta Zabalako sare komunitarioa, hiru auzoetako bizi baldintzak hobetzearen alde lanean dabiltzan eragileek osatua.


Eguneraketa berriak daude