"Natur baliabideen kontrola publikoa ez izatea inkoherentzia da"
- Gazumen Eusko Jaurlaritzak eraiki nahi duen haize-errota parkeaz galdetu nahi genion. Elkarrizketa egin eta gutxira jakin dugu Legebiltzarrak energia plana geratzeko eskatu duela. Gazumez gutxi hitz egin du, bere ustez, EAEn egituratutako energia politika oinarritik dagoelako ustelduta. Erro zimel horiez eta etorkizuneko bideez galdetu diogu.
Zergatik zaude Gazumeko haize-erroten kontra?
Gazumeko eolikoei kontra egiten diegu, Gazumerako planteatu den zentral eolikoen eredu hori, hau da energia eolikoaren aprobetxamendurako Jaurlaritzak prestatu digun markoa bera, ez dugulako onartzen. Ekologistok honetan ez gara inoiz hipokritak izan, oso garbi daukagu Euskal Herriak arazoa daukala energiarekin. Batetik, Euskal Herriak subirautza balu, Europako bigarren herri industrializatuena izango litzateke. Ez hori bakarrik, demografia tasari dagokionez, aurrenekoa ez balitz oso hurbil ibiliko litzateke. Paisaia horren barruan, daukagun bizi mailarekin, ezinbestekoa da onartzea energia kontsumo handia daukagula. Bestetik, gure bizi mailari ez diogu uko egiten, horretan beste edozein herri bezain kontsumista gara.
Beraz, batetik, gure energia beharrak handiak dira, eta bestetik, herri bezala ez daukagu energiara bideratutako natur baliabiderik horri aurre egiteko. Oso-oso defizitarioak gara. Horretan seguru asko Eusko Jaurlaritzak egiten duen diagnostiko bera egiten dugu.
Zer proposatzen duzu egoera defizitarioari aurre egiteko?
Eusko Jaurlaritzak bost urtetik behin egiten duen Energia Planean kontsumoak etengabe gora egingo duela hartzen da kontuan. Diagnostiko horren gainean egindako edozein plangintzari esango diogu ezetz. Herri bezala daukagun lehenengo obligazioa, eta ez bakarrik ekonomikoa morala ere bai, kontsumo hori murriztea da. Zeren ez du balio “Garoña itxi!” esan eta gero Frantziako zentral nuklearretatik datorren kablea gurean onartzea.
Kontsumoa murriztu eta zer gehiago?
Eusko Jaurlaritzaren plangintza zertan oinarrituta dagoen ahaztuta ere, beste akats handi bat ikusten diogu Energia Planari.
Bost urtero zehazten da EAEk zenbat energia beharko duen. Bada, diagnosi horiek, Energiaren Euskal Erakundearen bitartez, energiaren alorra kudeatzen duten enpresa pribatuek Eusko Jaurlaritzarentzat egindako planak dira. Erakunde hori osatzen duten hainbat enpresa pribatuk eratutako klusterrak egiten ditu planak Jaurlaritzarentzat, alegia, enpresa horiek ezartzen dute zenbat kilowatt-eko beharra dugun, eta Jaurlaritza kilowatt horien bidean hasten da Energia Planean zehaztutako beharrak prestatzen. Euskal Herrian zenbat kilowatt behar ditugun publikoki hartu beharreko erabakia da. Kontsumoarena bezala, horrek ere ariketa arduratsua izan behar du. Bateren batek planteatu beharko ditu gauza horiek, gutxienez maila filosofikoan, jakiteko zertan ari garen.
Natur baliabideak eta horien kudeaketa partaidetza publikoaren bidez gestionatu beharko lirateke. Baliabide horiek ez baitira gureak, hurrengoei utzi behar dizkiegu, gure obligazioa da horiek kontserbatzea. Kontrola publikoa ez izatea inkoherentzia da.
Bi ardatz nagusi aipatu dituzu energia politikan: kontsumoa murriztea eta kontrol publikoa. Zein dira zure ustez beste oinarri garrantzitsuak?
Bata, energia “alternatiboa” kontzeptua berreskuratzea eta bestea energia ekoizpenaren deszentralizazioa.
Jaurlaritzak jarraian aurkeztu dituen 3E-2000, 2005 eta 2010 planetan energia baliabideetan oso defizitarioak garela ateratzen zaio. Energia alternatiboen bila aspaldi hasi ziren, horietako bat eolikoa. Lehen alternatibo deitutako energia iturriak (haizea, olatuak, eguzkia...) ordea, gaur egun ez dira ezeren alternatiba, osagarri baizik. Guk zera diogu: berriztagarri esaten dugunean alternatibaren kontzeptura itzuli behar dugula. Horrek baino ez du murriztuko energia kontsumoa, alternatiba izateak.
Zer esan nahi duzu horrekin, energia berriztagarri deitzen diegun horiekin bakarrik ez garela gai izango gure kontsumoari erantzuteko eta murriztu egin beharko dugula derrigorrez?
Oraingo kontsumo maila estaltzera iritsiko bagina oso ondo, baina kontuan izan gure natur baliabide guztiak xahutu beharko ditugula gure bizi maila mantentzeko. Prest bagaude aurrera, jendeak hori nahi badu, zergatik ez! Baina jarri mahai gainean planteamendu hori. Esan jendeari itsasoa zentralez beteko dugula, mendi eta haran guztiak haize-errotez, etxe guztiak eguzki plakez eta etor litezkeen gainerako teknologia guztiak onartuko ditugula.
Deszentralizazioa aipatu duzu laugarren oinarri.
Jaurlaritzaren Energia Eolikoaren Lurraldearen Zatikako Planak bi ezaugarri ditu: zentral handiak direla eta mendilerroetan daudela. Egitura dago antolatuta enpresa handi gutxi batzuei etekin asko eta azkar emateko. Horretarako zentral handiak behar dira, energia iturri zehatzak. Mendilerroetara jo dute han haizea dabilelako. Mendietan haizea dabilela denok dakigu. Baina kostaldean, haranetan... ere haizea badago. Europan eta beste hainbat lekutan haize-errota piloa dago industriagunetan eta auzogunetatik hurbil. Hemen haize zirkulazioen ikerketa seriorik ez da egin helburu horri begira.
Azpeitian, Eusko Jaurlaritzako Energia Saileko kargu politiko bati iaz hitzaldi batean hala galdetu nion: “Zarauzko kanpinean errota batek ez al luke Gazumen bostek adina energia kopuru emango? Erantzuna: “Bai, baina inpaktua handiegia litzateke”. Zeri deitzen diozu inpaktua? Natur parkean haize-errotak jarri eta ohitu egin behar dugula diozue eta Zarauzko kanpineko errotak hondartzatik ikusten direlako, orduan ez. Argumentazio klase hori ez dugu onartzen.
Eta deszentralizatuta nola izango litzateke eredua?
Beharren arabera egokitutako energia iturri puntualak antolatu beharko lirateke, seguru asko kudeatzen zailagoak, baina beharretara hobeto egokituta, eta inpaktu askoz txikiagoa eragingo lukete. Ez dut esan nahi bestelako ereduekin oraingo beharrak asetzera iritsiko ginatekeenik, baina bestelako aukerarik plazaratu ere ez digute egin.
Eredu deszentralizatuari segituz, sarri entzuna da irtenbide garestiak direla, esate baterako, etxean jarritako eguzki plakena.
Egia da. Baina ez delako horrelako ereduetan aritu nahi. Energia iturri puntual txikiak arazoa dira orain. Horrek ez du esan nahi teknologiarik ez dugunik horretan hobetzeko, baizik eta dirurik ez dugula horretara bideratu nahi. Konplikatua izanagatik bidea hori da.
Haize-errotak natur parkeetan jartzen direla esan duzu lehenxeago.
Ia denak daude LICetan (Europar Batasunak ezarritako babes arauak) eta natur parketan, mendilerroak hartu dituztelako. Araban tramitatzen ari diren hirurak (Cruz de Alda, Iturrieta eta Arkamo) LICak dira eta Gazume ere bai. EAEko Lurralde Antolaketaren egitura oso hierarkikoa da. Legedi horren parean Naturaren Kontserbazio Legea eta Europar Batasunetik datozen araudiak daude.
Kontua da Lurralde Antolaketarako legedia hain dela anbiguoa, haize-errotak babestutako edozein tokitan egin daitezkeela gaur egun, besteak beste Europako legediaren moldaketa egiteke dagoelako eta kontserbazio arauak eta neurriak oraindik gauzatu ez direlako LICetan. Gure galdera hauxe da: Naturaren Kontserbaziorako Legearekin zer ari gara babesten? Hasieran esan dut, finkatu dizkiguten energia beharrak ez ditugula onartzen, eta gainera, dagoeneko planteatzen ari zaizkigu babestutako eremuetan horrelako eragin agresiboak. Guk dioguna da: egon pixka bat, hau ez da momentua. Naturaren kontserbazioaren alde dagoenarentzat zuen asmoak oso agresiboak dira.
Zein egoeratan dago Gazumeko haize-errota parkea?
Gazumekoa ‘rekotxineoa’ da. Eolikoen zerrendan bigarren taldean zegoen, interes gutxiagokoa, zentral txikiagoa zelako eta era berean ingurumen inpaktu handiagokoa. Lehenengo taldekoak egin gabe daude eta bigarren taldera jo dute. Bazar bat dirudi.
Orain sozialistak daude Jaurlaritzan. Zer espero duzu?
Aldaketa txikienik ere ez. Orokorrean, energia politikan, ez dago alderdien arteko kritikarik, ez dago beste energia politika baten beharra edo horretarako bide posiblea planteatzen duen alderdi politikorik.
Parkea atzera botatzeko aukerarik ba al da?
Ingurumen eraginaren txostena negatiboa (eraginak jasanezinak direla ondorioztatzea) izatea da modu bakarra. Beno, beste aukera erabaki politikoa da, baina horrek ondorio ekonomikoak dauzka dagoeneko parkea enpresa pribatuari esleituta dago-eta.
Eta zer tankera dauka ingurumen txostenak?
Txostena txapuzeroa da, beste parke eolikoetan bezalatsu. Partikularrek, natur eta mendi taldeek eta administrazioek (hainbat udalek eta Gipuzkoako Foru Aldundiak) alegazioak egin dizkiegu. Ingurumen txostenean haize-erroten jarduera osoak kokagune horretan izango duen eragina neurtzen du. Baina horretarako, aurrez, eremu horretako natur balioen ikerketa serioa egin behar da. Inoiz ez da ikerketa seriorik egiten, oraingoan ere ez.
Legebiltzarrak plana eteteko eskatu berri du.
Beharrezkoa zen horrelako erabaki bat. Hiru lurraldeetako Batzar Orokorrak eta proposatutako haize-erroten parkeek eragina izango luketen udalerri gehienak kontra azaldu dira, eta zer esanik ez natur talde eta mendizale elkarteak. Orain, parlamentuak berak onartu du lege hori ez dela behar bezala tramitatu eta berrikuspena behar duela. Guk aspaldi aldarrikatu duguna berretsi dute: energia eolikoaren inguruko asmoak eta legedia bera dauden bezala onartezinak direla.
Bizilagunen obren zarata gogaikarriak esnatu nau gaur ere. Burkoan burua bildu, eta saiatu naiz beste hogei minutuz lo egiten, baina ez zegoen zulagailu hura isilduko zuenik. Jaiki eta apirila hasieran egin nuen eginbeharren taulari begiratu diot; hala zioten errotuladore... [+]
"Maitasuna" hitza darama izenburuan Galdera Basatiak podcastaren laugarren atalak, baina eraman zezakeen "harremanak", "bakardadea", "dependentzia"... Hari mutur ugaritan barreiatu dute Izaro Toledok eta Iñigo Martinezek.
Hainbat okupazio "sinboliko" egin ostean, dozenaka lagun Urgulleko Guardetxean sartu dira eta garbitzen eta txukuntzen ari dira, ekitaldi kulturalak antolatzeko.
Moldaketari buruzko gure liburuan azaldu genuenez, aurreko mendeko 80ko hamarkadaren amaieratik Europako gastu militarrak behera egin zuela ikusirik, XXI. mendearen hasieran Europako heriotzaren merkatariek antolatzea erabaki zuten, eta eredu estatubatuarra imitatuz lobby moduan... [+]
Baztango zazpi herritar epaituko dituzte maiatzaren 19tik 23ra. Epaiketaren bezperan, Aroztegiko Elkartasun Komiteak zazpi absoluzioa aldarrikatzeko kanpaldia antolatu du, maiatzaren 4tik 10era, Elizondoko Plazan. Askotariko egitaraua osatu dute egunotarako.
Euskal Herrian harreman mota asko dago Israelekin, eta arrazoi eta interes ugari harremanak ez eteteko. Horietako batzuk aletu dituzte Palestinarekin Elkartasuna plataformako kideek iragarri berri dute liburuxkan, Israel hemen hasten da izenburupean. Maiatzaren 7an aurkeztuko... [+]
Gure hondartzak marrazoz beterik daude. Igerilariak lasai egon, kostaldean 100-200 metroko sakoneran ditugun hondartza zabalez ari bainaiz. Bertan bizi da Atlantikoko marrazo ugariena eta txikiena.
Lagun asko dut. Ezagutzen ditudanetatik hegalari jendea da mordoxka bat. Duela hiru bat urte, horietako baten bisita izan nuen; ez dut gogoan nor zen. Antxeta mokogorria izan zitekeen, edo zozo eme bat, edo saldo handietan ibiltzen diren arabazozo pikart horietakoren bat, edo... [+]
Maiatzaren 10ean egun osoko festa berezia antolatu dute Zestoako Amilibia baserrian. Agroekologiaren eta elikadura burujabetzaren alde, Gipuzkoako Biolur elkarteak abiatutako proiektua da Amillubi, eta udaberriko hitzordua aitzakia paregabea izanen da tarte eder bat partekatu... [+]
Deshumanizazioa barru-barruraino sartu da Mendebaldeko botereetan, eta axolagabekeriaz begiratzen diote Gaza pairatzen ari den holokaustoari; Gazan, bonbek hiltzen ez bazaituzte, goseak hilko zaitu.
Gure itsasontzia bonbardatu duten honetan inpotentzia erabatekoa da, gu ondo... [+]
Ostegunetik ostiralerako gauean dronekin egin diote eraso Gazako blokeoa apurtu eta genozidioa salatu nahi duen nazioarteko ekimenaren itsasontziari, Maltatik hamahiru miliara, nazioarteko uretan. Aktibisten artean Mikel Zuluaga Mikelon euskal herritarra dago. “Hemen hau... [+]
“Gabezia guztiekin ere, sindikatuek gizateriaren alde inoiz egon den beste edozein giza erakundek baino gehiago egin dute. Duintasunari, zintzotasunari, hezkuntzari, ongizate kolektiboari eta giza garapenari beste edozein pertsona-elkartek baino gehiago lagundu... [+]
Harri-jasotzearen gorakada nabaritu da azken urteetan, batez ere emakumeen artean. Gazteek harri eskoletan ikasten dute kirolean esperientzia dutenengandik. Crossfit-a, sare sozialak eta telebista faktore garrantzitsuak izan dira kirolaren piztualdian, harri eskolekin batera... [+]