Maitematikak

Jone Uria
XDZ
Kazetaritza independenteak herritarren babesa du arnas
I

Maitasuna da ia guztiok
dugun kezka nagusia,
baina ez dut nahi egin sorta bat
polita bezain kursia.
Matematikaz eta zientziaz
dena dakit buruz ia.
Askorentzako konparaketa
izan arren itsusia,
matematikak ta maitasunak
badute zer ikusia.
 
II

Neskek bularren tamainagatik
sarri a ze apurua
mutilek ere neurriagatik
maiz jana dute burua.
Ta ahal den gehien probatzea noiz
ez da izan helburua?
Nahiz eta askok sarri ukatu
hain da gauza segurua:
bietan dira garrantzitsuak
neurria ta kopurua.
 
III

Bikoteentzat “bikoiti” edo
“bakoiti” daude bi izen.
Bikoitia da parrandakoa,
dena dago ahal den grisen,
bitan zatitu ezkero ez da
hondarrik ere gelditzen.
Baina hasita noizbait bikote
bakoiti bat erdibitzen,
bat ere ez da hasieran zen
bezain osoa sentitzen.
 
IV

Kilometroen distantziak du
askotan zer mugatua,
baita urteen diferentziak,
nahiz ez izan pekatua.
Urteak eta kilometroak
bada zer biderkatua,
emaitza horrek adierazten du
bikotearen patua:
harreman hori noraino izan
daiteken konplikatua.
 
V

Beste formula batekin ere
badaukagu zer konproba.
Sexua bider maitasuna da
egin beharreko froga.
Emaitzak dio harreman horrek
iraun lezaken denbora,
eta nahiz eta aldagai batek
igual asko egin gora,
bietako bat zero denean
emaitza ere zero da.
 
VI

Nahiz aurrekoaz neur liteken
harreman baten eskala,
bihotz barrutik ezin da kendu
beti sartzen den ezpala.
Bada lege bat betetzen dena
grabitatea bezala.
Zoritxarrean harremanetan
proportzioa da hala:
emozioa gutxitu ohi da
denbora hazi ahala.
 
VII

Harreman baten egonez gero
ohi den bezala luzaro,
ez du inporta ze garaietan
zahartzaro nahiz gaztaro.
Onean nola izaten garen
zoritxarraren esklabo,
maitasunean ere aldaketa
erraza da berez, klaro:
positibotik negatibora
marra bat baino ez dago.
 
VIII

Nahiz ta jendeak pozik egiten
duen sarritan irrintzi,
nik betirako maitasunaz dut
hainbeste aurreiritzi.
Esperantzaren atea berez
ez dudan nahi arren itxi.
Infinitua ta maitasuna
bi gauza antzeko, bitxi;
asko hurbildu arren ezin da
inor bertara iritsi.
 
IX

Hori izan da nik maitasunaz
botatako predikua,
zientziarekin konparatzea
ez delako delitua,
eta pena dut bertso hauetan
guztia ez kabitua
bien artean antzekotasun
bat baita infinitua:
bietan dugu zer ikasia
eta zer deskubritua.
 
Doinua: “Mundu honetan holako gauzak”.

Azkenak
11 urteko mutil bat hil da, igandean Bilboko igerileku batean bero kolpea jasan eta gero

Bilboko Errekalde auzoko igerileku batean gertatu zen ezbeharra. Larrialdi zerbitzuek erreanimazio lanak egin zizkioten adin txikikoari, eta Gurutzetako ospitalera eraman zuten; hiru egunetara hil egin da.


Ostiraleko bileran Putinek su-etena onartu ezean, Trumpek dio “ondorio larriak” izango direla Errusiarentzat

Ostiralean Alaskan izango duten bileraren bezperan heldu da mehatxua. Friedrich Merz Alemaniako kantzillerrak deituta, gailur birtual bat egin dute asteazkenean Zelenskik, Trumpek eta Europako hainbat agintarik. Ukrainako presidenteak adierazi du Trumpen eta Putinen arteko... [+]


50 maliar inguru ari dira kale egoeran bizitzen Gasteizen asilo eskaera ebazten duten bitartean

Ostegunean eman dituzte asilo eskaera tramitatzeko lehen txandak: bederatzik lortu dute, irailerako. Eusko Jaurlaritzak ebazpena arintzea, eta migiratzaileak ostatzeko zentroetara mugitzea eskatu dio Espainiako Gobernuari.


Alberto Alonso (Gogora): “Txiki eta Otaegi ez dira erreferente; indarkeria, beldurra eta terrorea erabili zuten”

Aurten Txiki eta Otaegi fusilatu zituztela 50 urteko beteko direnean, Alonsok adierazi du ETAko bi kideek ez zutela nahi Franco osteko gizarte demokratiko bat: "Diktaduraren aurka borrokatzen ziren, baina diktadurak erabilitako tresna berberekin".


Jai eredua neurodibergentziatik aztertzen

Bilboko Aste Nagusia pertsona autistentzat irisgarriagoa izateko zenbait gako dakartzate Oihan Iriarte Eletxigerrak eta Iker Boveda Martinek, euren esperientziatik.


Ostiraletik aurrera berriz debekatuko dituzte nekazaritza jarduerak Nafarroan

Tenperatura igoera dago aurreikusita datozen egunetarako, eta, sute arriskuak ekiditeko, ostegun iluntzeko 20:00etatik aurrera debekatuta egongo da uzta lanak egitea. Aurretiaz ere neurriak hartuta zituen gobernuak, baina Zarrakazteluko sutea kontrolpean izanda, neurriak malgutu... [+]


Auzo ibilbideak
Atzoko eta gaurko borrokak gogoan

Ezagutu dezakezu Euskal Herria gure txoko eder eta famatuenak bisitatuta, Instagramerako edo postal baterako argazkiak aterata zure buruari, kostaldeko paisaietan edo monumentu bisitatuenetan irri eginez. Baina ez duzu Euskal Herria guztiz ezagutuko. Horretarako, hobe zenuke... [+]


Ipar Euskal Herriko 158 herritan ur murrizketak ezarriko dituzte, alerta egoeraren ondorioz

Ostiraletik aurrera ur murrizketak ezarriko dituzte Euskal Hirigune Elkargoak barne hartzen dituen eta alerta egoeran dauden 158 herritan, eta metereologia zerbitzuek abisu horia ezarri dute trumoien arriskuagatik. Hego Euskal Herrian, berriz, leku ugaritako termometroek 40... [+]


Jaurlaritzak Bailen Energia enpresari Oionen bi parke fotovoltaiko eraikitzeko baimena eman dio

Bakoitzak 1.680 eguzki panel izango ditu, eta megawatt bateko potentzia. Enpresak hiru urteko epea izango du Muga eta Val izeneko instalazio fotovoltaikoak eraikitzeko. 


Delitugile migratzaileak zuzenean deportatzea proposatuko du Erresuma Batuko Gobernuak

Erresuma Batuko gobernuak proposatu du delituak dituzten migratzaileak berehalakotasunez deportatzea, ekainean onartutako legearen bide beretik. Lege horrek baimentzen du sententzien %30 beteta dutenak deportatzea; igandeko proposamenarekin ez dute zigorrik bete beharko... [+]


7 urteko ume bizkaitar bat hil da Errioxako kanpin batean, zehaztu gabeko arrazoiengatik

7 urteko umea oporretan zegoen Fuenmayorren (Errioxa). Logroñoko San Pedro ospitaletik Nafarroako ospitalera eraman zuten eta bertan hil zen. 


Israelek gutxienez ehun palestinar hil ditu azken bi egunetan, eta Gaza hiriaren aurkako erasoak gogortzen ari da

Astelehenetik asteazkenera bitarte eginiko aire erasoetan gutxienez ehun palestinar hil ditu Israelek, horietatik gehienak Gaza hirian, hura osorik okupatzeko asmotan. Gazako Osasun Ministerioaren arabera, 2023ko urriaren 7az geroztik 227 lagun hil dira elikagai eskasiagatik... [+]


Txikik eta Otaegik Zarauzko Udalaren aitortza behar dutela aldarrikatu du Sortuk

Txiki eta Otaegiren fusilamenduen 50. urteurrenaren harira jarritako olana kendu du Zarauzko Udalak. Sortuk salatu du udalak, EAJ eta PSE-EEk osatuta, "zaborra izango balitz bezala" tratatu zuela olana. Zenbait herritarrek berreskuratu eta Azken Portuko plazan ireki dute.


Piano bikaina, Biarritzen

Zer: Biarritz Piano Festival. Amaierako errezitaldia. Benjamin Grosvenor, pianoa. 

Egitaraua: Schumann eta Moussorgskyren lanak

Lekua: Biarritzeko ‘Espace Bellevue’.

Data: abuztuaren 8a.

-------------------------

Biarritz Piano Festival... [+]


2025-08-13 | Nagore Legarreta
Ibaiak begirada itzuli zigunekoa

Munduko hainbat txoko zeharkartzen dituzten ibaiek, bizirik dauden heinean, euren begirada propioa dute mundua bera ikusteko. Gizakiaren garapenaren testigu isilak dira: hirigintza, gerra, kutsadura, uholdeak... dituzte ikusmiran, baita euren bazterretan etengabe ernetzen diren... [+]


Eguneraketa berriak daude