Larra: 200 urteko luma modernoa
Ilustratua izaki, Espainiaren erronka nagusia hezkuntza eta kultura zirela nabarmendu zuen eta, horretan 98ko belaunaldi ezagunaren aurrekari eta erreferente izan zen. Bere lumaren ironia ulertzeko gai ez zen gizartea gaitzesten zuen. “Publikoak algara artean irakurtzen dituen artikuluak, Larrak idatzitakoa ulertzeko gai ez den gizarte ustel eta inozoari zuzendutako etsipenezko auhenak dira”, idatzi zuen Mariano Roca de Togores lagun eta idazle garaikideak.
Amesten zuena gauzatzeko, politikan sartzea ere erabaki zuen; Avilako diputatu aukeratu zuten, baina alor horretan ere porrota izan zuen, altxamendu militar batek kargua bertan behera utzi baitzuen, erabakirik txikiena ere hartzeko aukera izan baino lehen.
Bozkario bizienetik malenkonia ilunera jaisteko erraztasun handia omen zuen; gaur bipolar esango genioke horri, baina, orduan, erromantiko petoa zen Larra. Eta gainbehera politiko eta profesionala, azkenean, maitasunak bihurtu zuen amildegi.
1836ko otsailaren 13an, Dolores Armijok Madrilgo Santa Clara kaleko 3. zenbakiko atea jo zuen. Atea Mariano Jose de Larra maitaleak zabaldu zion, Filipinetako harizko alkandoraz eta lebita urdinez jantzita. Doloresek iraganean idatzitako maitasunezko gutun konprometigarriak itzultzeko eskatu zion eta Larrak berehala ulertu zuen harremana hortxe amaitu zela. Maitale ohiak alde egin zuenean, Larra ispilu aurrean paratu zen, pistola hartu, kanoia lokian ipini eta tiro egin zuen. 27 urtez bere buruaz beste egin eta mito bilakatu zen, XX. mendeko rock izarra bailitzan.
Antonio Machado poetaren hitzetan Larrak “bilatzen zuen nazioa aurkitu ez zuelako” sakatu zuen katua, “Espainiak min egiten ziolako”. Heldulekurik gabe hil zen hura, helduleku bilakatu zen kazetari eta idazle belaunaldi askorentzat. Eta gaur, are gehiago krisiak jotako gizartean, berak idatzitakoek egunerokotasun harrigarria dute. Vuelva usted mañana izenburuko artikulu ezaguna (www.irox.de/larra/articulo/art_vuel.html) irakurtzea besterik ez dago, duela 200 urte jaio zen kazetaria oraindik bizirik dagoela konturatzeko.
Zer: Orquesta de la Comunitat Valenciana.
Zuzendaria: Mark Elder. Donostiako Orfeoia.
Zuzendaria: José Antonio Sáinz Alfaro.
Bakarlariak: Federica Lombardi (sopranoa), Paula Murrihy (mezzoa), Xabier Anduaga (tenorea), Will... [+]
Abuztuaren 29ko gaueko egitaraua bertan behera utzi dute, iazko jaietan gau horretan izan baitziren indarkeria kasuak: sumisio kimiko bidezko sexu erasoak eta borrokak "nabarmen" areagotu zirela azaldu du Amets Jauregizar herriko alkateak. Abuztuaren 28tik 31ra bitarte... [+]
Erabilera bakarreko plastikoen ekoizpenari eta erabilerari jarri nahi dizkiete mugak bereziki. Plastikoaren ekoizpena bikoiztu dute mende hasieratik, eta igoera horren arrazoia erabilera bakarreko plastikoak dira nagusiki.
Von der Leyenek eta Trumpek akordioa lortu eta astebetera egin du mehatxua AEBetako presidenteak, Europako herrialdeek hitzartutakoa beteko ez dutela kezkatuta. Europako produktuei %15eko muga zergak ipintzeaz gain, Europako Batasunak AEBetan 600.000 milioi euro gehiago... [+]
Suhiltzaileek kontrolpean dute Ibarbeibar ibarreko sutea, Eneritz, Muruzabal, Añorbe eta Obanos herrietan egondakoak hain zuzen ere. Nafarroako Gobernuak behin-behineko debekua ezarri dio nekazaritzan sua erabiltzen duen edo sor dezakeen makineriari.
The Lancet aldizkariak argitaratutako ikerketa batek eman du datua eta ohartarazi du plastikoaren ekoizpenak osasunean eragina duela bere ekoizpen prozesu osoan eta gazte zein helduei eragiten diela. Gehitu du 1950tik 200 aldiz biderkatu dela plastikoen ekoizpena.
Brasilgo Auzitegi Gorenak eman du sententziaren berri, Bolsonaro oraindik Luiz Inazio da Silva Lula Brasilgo egungo presidentea pozoitu eta Alexandre de Moraes epailea hil nahi izateagatik epaitzen ari diren bitartean. Sare sozialik erabili ezin zuenean,... [+]
Bilboko Konpartsen Federazioak 2025eko Aste Nagusirako prestatu duen egitaraua aurkeztu du Arriaga Plazan. Federazioak, konpartsek eta Jai Batzorde Mistoak 600 jarduera baino gehiago prestatu dituzte, "gustu guztientzako ekintzez betetako Aste Nagusiaz gozatzeko".
Hiroshima eta Nagasakiko masakre nuklearren 80. urtemuga heldu zaigu, eta inoiz baino eskasagoak dira itxaropentsu izateko inputak. Hala ere, No More Hibakusha! aldarrikatzen jarraitu beharko dugu... ordukoei ez ezik geure buruari zor diogulako.
Israelgo lehen ministroa Segurtasun Kabinetearekin biltzekoa zen asteartean, "Gaza osorik okupatzeko planaz" eztabaidatzeko eta hori aurrera eramateko; baina atzeratu egin dute bilera. Israelgo armadaren buru Eyal Zamirrek, aldiz, Gazan diharduten lurreko soldaduei... [+]
Zer: Orquestra de la Comunitat Valenciana
Zuzendaria: Mark Elder
Bakarlaria: Nelson Goerner (pianoa)
Egitaraua: Txaikovsky eta Xostakovitxen lanak
Lekua: Kursaal Auditorioa, Donostia.
Data: abuztuaren 3a.
-------------------------
Orquestra de la Comunitat Valenciana... [+]
Pablo Gonzalez Polonian atxilotu zuten 2022an espioitza leporatuta. 2024ko abuztuan aske utzi zuten baina ez zuten bere prozesua itxi. Orain, prozesua berriz ireki eta epaileek 2025eko udazkenean epaitu nahi dute Gonzalez.
Bigarren aldiz da El Salvadorko presidente Bukele, konstituzioak legegintzaldi bat baino gehiagoz presidente izatea debekatzen badu ere. Orain, konstituzioa aldatu eta nahi beste aldiz hautatu dezakete presidentea.
Gasteizen igandean eginiko agerraldian, Txosnak. Gureak, denonak dinamikako kideek gaitzetsi dute txosnak ez direla enpresen gisara tratatu behar: "Gure ospakizunak edukiz hustu nahi dituztenen kontra, konpromisoaren, aniztasunaren eta autogestioaren alde egiten... [+]
Urtero legez, hitzordua izan dute igandean Sare eta Etxerat elkarteek Hego Euskal Herriko 11 hondartzatan. Euskal preso, iheslari eta deportatuak etxeratzearen aldeko aldarriak egin dituzte.