Gureak entropia handiko sistemak dira
Hamabost urte nituela lehen aldiz entzun nuen entropia hitza irakasle baten ahoan. “Entropia sistemen desordena neurtzen duen parametroa da” eta “Unibertsoan entropia etenik gabe handitzen doa”. Bi esaldi horiek geratu zitzaizkidan errekamaran nahiz eta artean ez nien garrantzirik eman.
Unibertsitateko garaia amaitu ondoren, lan munduan murgildu nintzenean, laneko metodoek, prozesuek, proiektuen hitoek eta abarrek jarraitu zioten arestian aipatu kontzeptu fisikoak azaltzeko antzeko bideari. Hau da, produktu hau saldu behar dugu merkatu honetan, prezio horretan eta baliabide haiekin. Oso gutxitan, inoiz ez esatearren, saldu dugu edo produzitu dugu produktua aurrez planteatutako eszenatokian; gehienetan gurutzatu zaizkigu ezustekoak, hots, gaixotasunak, teknologi-arazoak, merkatu-aldaketak, eta abar.
Beste hitz batzuekin esanda, aurrez finkatutako asmoak betetzeko ezusteko bideak hartu behar izan ditugu. Baina hori ez da negozio-kontuetan bakarrik gertatzen ezta? Ez al da ba gure eguneroko bizitza sozialean edo familiarrean ere gertatzen?
Hala ere, arazoak edo gertaerak, banan-banan, laborategi-baldintzetan aztertzeko heziak gaude eta sortzen diren konplikazioen aurrean “dakizuna edo posible duzuna egitea baino ez zaizu geratzen”.
Hau dela eta, nire bizitza oso entropikoa zela konturatu nintzenean zig-zag eran ibiltzen hasi nintzen eta ez dut uste orain arte bi zig-zag berdinak egin ditudanik. Hurbileko lagun asko ikusi dut galdurik “nola gertatu da hau” esaten zuen bitartean. Egia da gertaera behin gertatu eta gero, batzuetan zergatiaren arrazoiak jakitea posible dela, baina beste askotan ez, hortxe bestela ozono-zuloaren errekuperazio lasterra –oraingoz–, poloetako urtze azkarra –teoria asko dago, baina ezer ez dago frogatuta–, eta nola ez! bizi dugun krisia. Azken hau adibidez: ez al da oso entropia handiko sistema? Ekonomilariak, teknikariak eta politikariak ezarritako parametro guztiak ez al dira pikutara joan? Ez al zaizue iruditzen entropia handiko sistemetan nolabait defendatzeko edozein legeren edo formularen aurretik, giza sena edo bestela esanda zig-zageatzeko ahalmena ezeren aurretik baliatu behar dugula?
Europa barruan hegaldiak hartzea trenez bidaiatzea baino 26 aldiz merkeagoa izan daiteke, 31 herrialdetako 142 ibilbidetan oinarritutako Greenpeaceren ikerketa baten arabera. Hegaldien zerga pribilegioei egotzi die desparekotasuna, eta trenbidea merketzeko neurriak eskatu ditu.
Israel Gazan egiten ari den genozidioaren aurkako mezuak adierazteagatik mota askotako errepresioa jasan du Irlandako Kneecap musika taldeak: Liam Óg Ó hAnnaidh kidea asteazkenean epaitu zuten, Londresen emandako kontzertu batean Hezbollah miliziaren bandera... [+]
ELA, LAB, ESK, Steilas, Hiru eta Etxalde sindikatuek aurkeztu dituzte Herri Ekimen Legegilearen sinadurak Eusko Legebiltzarrean. Orain pilota alderdien teilatuan dagoela esan dute, eta herritarren borondatea kontuan izatea eskatu diete.
Israelgo armadaren barne agiri batean agertzen diren datuek diote Gazan hil dituzten sei palestinarretatik bost zibilak direla, azken hamarkadetan aurrekaririk ez duen sarraskia izanik. Israelgo zerbitzu sekretuek maiatzean zioten armadak Hamaseko eta Jihad Islamikoko 8.900... [+]
Bilboko Konpartsek elkarretaratze jendetsua egin dute Arriaga Antzokiren aurrean azken egunetako eraso sexisten aurka egiteko. Konpartsek adierazi duten arabera, erasoak kopuruz eta intentsitatez handitu dira. Aste Nagusiaz gozatzera gonbidatu dituzte herritarrak, eta... [+]
Youssef Al-Zuq munduko preso gazteena izandakoaren bizitza Gazako zigor zikloaren ikur da. Al-Zug 2008an jaio zen kartzelan, ama atxilotu eta epaiketarik gabe espetxeratu ondoren. Uztailaren 12an hil zuten Israelen bonbardaketa batean.
Abuztua heldu zaigu, irakurle. Oporretan zaude eta zuretzako denbora gehiago daukazu? Edo agian ez daukazu denborarik, oporrak planez bete dituzulako? Edozein modutan, kontuz! Egungo bizimoduaren psikologizazioak edonon sailkatzen ditu sindrome berriak, eta oporraldiak ez daude... [+]
Durangoko Ernaik salatu du Txiki eta Otaegiren muralaren kontrako erasoa. Ostegun arratsaldean murala berregiteko dei egin dute.
Turingia estatuko Auzitegi Gorenak ebatzi du Buchenwald konzentrazio esparruko memorialak eskubidea duela kufija daraman edonori sarbidea ukatzeko, "judutar ugariren segurtasuna" arriskuan jarri baitezake.
.jpg)
Mexikoko mugako hesia beltzez margotu du AEBetako Gobernuak. Lehenengo brotxakadak ematera bertaratu da Segurtasun Nazionaleko idazkaria bera, Kristi Noem. Neurri horren bidez, hesiaren tenperatura igo nahi dute, eta horrela migratzaileen pasabidea zailtzeko.
Garmendi mendi gidaritza zerbitzuaren bitartez zeharkaldi eta ateraldiak antolatzen ditu Ibai Iturriak. Argitara eman diren datuekin kezkatuta, mendian "kontzientziaz eta arduraz" jokatzearen beharra azpimarratu du.
Ez kobratzea, nagusiaren senideen etxeak garbitu behar izatea, lantokian lo egin behar izatea, irainak... Luxuzko jatetxeko esklabotza-baldintzen lekukotzak argitara ateratzen jarraitzen dute Urola Kostan.
Erakunde palestinarrak astelehenean jakinarazi zuen ohar batean Egiptoko eta Qatarreko bitartekariek proposatutako su-eten akordioa ontzat jo duela. Israelgo armadak, ordea, dagoeneko inguratuta dauka Gaza hiria, eta han dauden palestinarrei urriaren 7ra arteko epea eman die... [+]