Aldizkari honen azalean ageri den data, otsailaren 8a, gorriz adierazita dago Bilboko Kafe Antzokiaren egutegian: hilabeteko zigorraren azken eguna da. Biharamunean ateak berriz egongo dira zabalik, ohi legez, baina aurrerantzean ezer ez da berdin izango. Arazoa ez da bakarrik hilabeteko etenak Antzokiari eragingo dion 100.000 eurotik gorako zuloa, ez eta zigorrak sortu duen babesgabetasun sentsazioa ere. Arazoa da proiektu osoa pikutara joan daitekeela Udalak bere jarrera malgutu ezean. “Bertan behera” dio aretoko atean jarritako errotuluak, justu urtarrileko programazioa iragartzen zuen afixaren gainean. “Bertan behera” hori behin betiko bihurtzeko beldurrak mugiarazi ditu Kafe Antzokiko arduradunak.

Gaia pil-pilean dago Bilbo aldean: Kafe Antzokia, hiriko gauaren ikurrik behinenetakoa, itxi egin dute, iazko udaberriko gau batez jende gehiegi egon zelako bertan. Sar zitekeenaren bi halako baino gehiago, legedia eskuan hartuta. Baina Antzokia ez da Udalak jomugan ipini duen areto bakarra. Bizkaian gehien saltzen den egunkariak tarte zabala eskaini dio gaiari: “Ostalaritza vs. Segurtasuna” leloak laburbil dezake auziari heltzeko erabili duten ikuspegia. Udalak darabilen bera, finean. Kafe Antzokiko jabeek erabat aldendu nahi dute eztabaida horretatik. Taberna baten etekinak baino askoz gehiago dago jokoan, gogorarazi nahi dute. Gainerakoa teknizismoak dira.

Euskararentzat oxigenoa Bilbo erdaldunean

1995ean sortu zen Bilboko Kafe Antzokia, Zenbat Gara elkartearen eskutik. Helburu potoloak zituen, eta hein handi batean bete egin dituztela diote harro. Batez ere, hiriko euskal komunitateari erreferentzia bat eskaini nahi zioten. Bilgune bat. Baina ez bakarrik tragoak hartzeko edo kontzertuak entzuteko bilgunea: Kafe Antzokia kultur egitasmo zabalago baten sostengu ekonomikoa da. Irratia, euskaltegia, ikastaroak, hitzaldiak, antzerkia, bertsolaritza, dantza… Euskararen inguruko zenbait proiektuk, berez defizitarioak, Antzokiaren itzalak babestuta egin ahal izan dute aurrera. Eta diru laguntza publikorik gabe, Zenbat Garako kide Teo Etxaburuk azpimarratu duenez.

Hori guztia arriskuan egon daiteke orain, edukierari buruzko arautegia ezartzeko garaian Udala agertu berri duen zorroztasunagatik. Hala adierazi du Zenbat Garak, eta espero zitekeenez, elkartasun oldea jaso dute. Itxieraren aurkako idatzia jarri zuten euren webgunean, eta aitaren batean milaka sinadura jaso zituzten. Baita nazioartekoak ere. Harro egoteko beste arrazoi bat dute hor antzokitarrek: euskaldunentzat ez ezik, musikazale ororentzat ere ezinbesteko erreferentzia bilakatu dira, Euskal Herrian eta Euskal Herritik harago. “Basque Country izena zabaltzen lagundu dugu”, aldarrikatu du Xabier Monasteriok, proiektuaren beste gidarietako batek. Udalak ez du areriorik makalena aukeratu segurtasunaren aldeko gurutzadari ekiteko. Kalkulu okerra, edo oso serio ari direla adierazteko nahita emandako pausoa? Bigarren hipotesiak jarraitzaile gehiago dauzka.

“Ez dute arazoa konpontzeko borondaterik”

Kafe Antzokiak kulturgintzan duen pisua jarri nahi du eztabaidaren ardatz. Edukiera gainditzea eta halakoak teknizismoak dira, gogoratu. Baina behin lokatz horietan murgilduta, zaila da irtetea. Teo Etxabururen esanetan, arazoa konpontzeko borondatea behin eta berriz agertu diote Udalari, baina alferrik. “Bederatzi hilabetez isilik egon ziren, eta azkenean, hamar eguneko aurrerapenez eman ziguten ixteko agindua. Guk, bitarte horretan, hamaika irtenbide proposatu genizkien. Esan genien zigorra betetzeko prest geundela, eta uztaila sasoi ona izan zitekeela horretarako; askoz ekitaldi gutxiago programatzen dira eta kaltea txikiagoa izango zen. Bitartean, egin beharreko egokitzapenak egingo genituen. Baina ez dute izan arazoa konpontzeko borondaterik”.

Etxaburuk aipatu dituen “egokitzapenak”, batez ere, aretoaren atzeko aldean larrialdietarako irteera bat egitea dira: neurri soil horrek legezko edukiera askoz handiagoa izatea ahalbidetuko lioke Kafe Antzokiari. Bestela, espazioa ez omen da arazoa. “Oraingo araudiak dio 420 lagun baino gehiago ezin dela sartu hemen –dio Xabier Monasteriok–; berton egondako edonork daki kopuru hori barregarria dela; aretoa erdi hutsik egotea”.

420ko muga hori da Kafe Antzokia eta Zenbat Gararen proiektu osoa ito dezakeena. “Taberna soila izan gintezke, baina akabo beste guztia”, Etxaburuk dioenez. Ataka hau gainditzeko eginahalak egin arren, ez dute Udalarekin akordiorik lortu. Monasteriok saminez salatu du legea urratuta aberastea leporatu zietela udal ordezkariek. “Hau ez da negozio pribatua ordea!”. Orain, gauzak argitzearren, etxe barruko politikaren hainbat xehetasun eraman dituzte beren webgunera, denen ikusgai egon daitezen. “Argi gera dadila hemen bakoitzak bere soldata duela, eta irabazi guztiak kultur proiektuak finantzatzeko erabiltzen direla”. Eta otsailaren 9tik aurrera, zer?