Londres, 1908

Londresen osptutako olinpiar jokoak 1908an
Napoli, 1907ko apirilaren 7a. Vesubio mendiaren erupzioak Italia hegoaldeko hiria suntsitu zuen erabat. Handik urtebetera Olinpiar Jokoak Erroman burutzekoak ziren. Baina Italiako gobernuaren ahalegin guztiak Napoli berreraikitzera bideratu ziren, eta jokoak beste baterako utzi zituzten. Hiru urte lehenago Berlinek ere hautagaitza aurkeztu arren, Londres aukeratu zuten ordezko, eta urtebetean 68.000 lagunentzako tokia zuen White City estadioa prest zegoen Ingalaterrako hiriburuan.

Jokoak 1908ko apirilaren 27an inauguratu zituen Eduardo VII.a erregeak. Atletak eta ekitaldiak egun gutxitan biltzeko gaurko erraztasunik ez zegoenez, urriaren 31ra arte luzatu ziren. 2.000tik gora atletek parte hartu zuten 21 kiroletako 110 probatan. 22 herrialdeko ordezkaritzak joan ziren eta, lehen aldiz, herrialde desfilea egin zen. Lehenengoz (ez azkenekoz) arazo politikoak azaleratu ziren desfilean: atleta irlandarrek uko egin zioten bandera britainiarraren atzetik joateari, finlandiarrek ere ez zuten ikur errusiarraren atzetik ibili nahi izan, Suediako bandera ez zen azaldu eta estatubatuarrek ez zioten erregeari erreberentziarik egin.

Kirol esparruari dagokionez, etxekoak izan ziren garaile, 100 urte geroago gertatu bezala; Erresuma Batuak 145 domina lortu zituen, diotenez, etxeko epaileei esker neurri handi batean. Jokoetako izarra, ordea, Ray Ewry izan zen. Hirugarrenez altuera jauzia irabazita, jokoen historian zortzi urrezko domina irabazten lehena izan baitzen estatubatuarra; mende bat geroago Ewryren herrikide batek joko bakarretan lortu berri du balentria hori.

Baina Londresek garaipen garrantzitsuagoa lortu zuen olinpismorako. Aurreko hiru edizioen porrotaren ondoren, ingelesek gaur egungo antolaketa eta egituraren oinarriak ipini zituzten, proba ugari gehitu eta jendetza bildu. Guztia, urtebete eskasean antolatutako jokoetan.

Pierre de Coubertin-en espiritua zabaldu zen, zentzu guztietan. Baroiaren misoginia bere espiritu olinpikoa bezain handia zen, eta Londresko jokoetan, 2.035 atletaren artean, 36 emakumezkok baino ez zuten parte hartu. Hobetu beharreko marka kaskarrak ere utzi zituzten beraz.

Azkenak
Intsusaren bigarrena

Joan urteko udaberrian idatzi nuen intsusari eskainitako aurreneko artikulua eta orduan iragarri nuen bezala, testu sorta baten aurrenekoa izan zen. Sendabelar honen emana eta jakintza agortzen ez den iturriaren parekoa dela nioen eta uste dut udaberriro artikulu bat idazteko... [+]


Arrain-zoparako, besterik ezean, itsasoko igela

Amonak sarritan aipatu zidan badela arrain bat, garai batean kostaldeko herrietako sukalde askotan ohikoa zena. Arrain-zopa egiteko bereziki ezaguna omen zen, oso zaporetsua baita labean erreta jateko ere. Beti platerean oroitzen dut, eta beraz, orain gutxira arte oharkabeko... [+]


2024-04-22 | Jakoba Errekondo
Lurra elikatu, guk jan

Lurrari begira jartzea zaila da. Kosta egiten da. Landareekin lan egiten duenak maiz haiek bakarrik ikusten ditu. Etekina, uzta, ekoizpena, mozkina, errebenioa, emana, azken zurienean “porru-hazia” bezalako hitzak dira nagusi lur-langileen hizkuntzan.


2024-04-22 | Garazi Zabaleta
Txaramela
Pasta ekologikoa, ortuko barazki eta espezieekin egina

Duela hamabi urte pasatxo ezagutu zuten elkar Izaskun Urbaneta Ocejok eta Ainara Baguer Gonzalezek, ingurumen hezkuntzako programa batean lanean ari zirela. Garaian, lurretik hurbilago egoteko gogoa zuten biek, teoriatik praktikara pasa eta proiektu bat martxan jartzekoa... [+]


'Cristóbal Balenciaga' telesaila
"Nabaritu dadila euskaldun batzuok euskaldun baten istorioa kontatu dugula"

Cristóbal Balenciaga diseinatzailearen biografia kutsuko fikziozko telesaila egin du Moriarti hirukoteak, Disney+ plataformarentzat. Estreinakoa dute formatu horretan. Aitor Arregi eta Jon Garañorekin egin du hitzordua ARGIAk, Jose Mari Goenaga kanpoan baitzen,... [+]


Eguneraketa berriak daude