Irredentismoa: nazionalismoaren fenomenoa
Zeri deitzen zaio irredentismoa?
Irredentismoa estatu baten barruan bizi den gutxiengo komunitate baten egoerari deitzen zaio, estatu bereko komunitate gehiengoa erreferente bezala duena. Nazionalismoaren barruan irredentismoaren gorakada nabarmena da. Adibidez, Irlandan nazionalismo klase batez hitz egiten badugu ere, gehiago ari gara irredentismoaz. Baltikoan dauden komunitate errusiarrek sortuko balute proiektu politiko bat, Hego Osetiarena kasu, irredentista litzateke.
XX. mendean egin diren akordio politikoak hain dira negargarriak ikuspuntu objektibo eta zientifiko batetik, hain dira gaizki eraman, ezen horrek sorrarazi dituela komunitate txiki batzuk geratzea akordio horien barruan. Gainera, estatuek ez badute errespetatzen beren eskubideak epe erdira, 30-50 urtera bertan elite politiko bat sortzea logikoa da eta berriz ere komunitate nagusiekin biltzea planteatzea. Maila batean, Hego Osetian gertatzen ari da hori. Oraingo estatuak [Georgia] ez ditu osetiarrak aintzaz hartzen, eta bitartean Errusiak arrazoi zitalengatik errespetatu egiten ditu, babes politiko eta pasaportea emanez, adibidez. Modu horretan posible dute jende hori Errusiaren alde jartzea. Berdin gertatuko da Balkanetan eta Baltikoan. Herrialde baltikoek ez badituzte beren politikak aldatzen, irredentismo moduko bat gertatuko da han ere nolabait.
Aldatu al da herritarrek nazioaren kontzepzioa edo berau bizitzeko edota ulertzeko izan dute modua?
Bai, presio zientifiko eta politikoarengatik aldatu ere. Munduko elite politikoaren eraginez, gero eta nazio gehiago sortzen da termino instrumentaletan. Hau da, nazio asmatu egiten direla-eta, eztabaida dago. Orain oso modan dago esatea nazioak asmatu edo eraiki egiten direla. Nazioaren ikuspuntu instrumentala dagoela, alegia. Baina horrek ekarri ditu ere beste fenomeno batzuk, nazio osagai izan ez dutenek beren burua nazio bezala identifikatzea. Italiako Padanian edota Boliviako Media Luna eskualdean, kasu. Horiek, nire ustez, ez dira nazioak, ez dira etnia bat izan, ez dute berezko hizkuntzarik. Badituzte beren espresio partikularrak, baina ez dira sekula nazio izan eduki etniko batekin. Beraiek hartu dituzten osagaiak nazionalismoaren erretorikoak dira. Diskurtso nazionalista oso indartsu bat sortu dute, oso sendoa, ez dutelako inongo mugarik: ez hizkuntzak, ez erlijioak, ez kulturak, ez zientziak ez politikak ez die inongo mugarik jartzen. Ez ziren existitzen eta beraien proiektu politikoa erretorika nazionalista baten azpian gauzatu dute. Baina ez dira nazio bat, ez dute emantzipatu nahi, ez dute beste herrialdeekin harremanik, beste proiektu politiko zehatz baten barruan bentaja nahi dute.
Lehen oso termino existentzialistetan hitz egiten zen nazionalismoari buruz. Eta zentzu batean, oso oker, termino arrazistetan edo existentziari begira, hizkuntzari edo erlijioari begira. Gaur egun, aldiz, joera politiko eta zientifikoa, orokorrean, politikoki zuzena omen dena modu guztiz kontrakoan planteatzen da: nazioak existitu egiten dira baina instrumentalak dira, baliagarriak izan behar dute, hizkuntzak ez du balio erlijioak ere ez, politikak ez du inporta, ezerk ez du inporta. Nazionalismo mota honek egitate oso instrumentalak darabiltza. Botere zenbaitentzat oso erabilgarriak dira, botere handia ema diezaiekete erabiltzen baldin badakite. Kontu da, herritar horiek sentsazio arraroa bizi dute, nonbaitekoak diren sentsazioa eta hori errespetatu behar zaiela.
Donostia, 1960. Fermin Leizaola 16 urteko gazteak San Telmo Museoan zegoen Aranzadi Zientzia Elkarteko idazkaritzara jo zuen, bertako Espeleologia Sailean aritzeko prest.
Ez zen San Telmora egiten zuen lehen bisita izan; 1975eko ekainean Zeruko Argia-rekin... [+]
Maribi Ugarteburuk, EHNE Bizkaiaren enkarguz, herrialdeko hamar emakume baserritarren bizi historiak batu ditu Erein, Borrokatu, Bizi liburuan. Azken mende erdian Hego Euskal Herrian nekazaritzan eta abeltzaintzan izandako gertaerak bizi izan dituzten emakumeak dira protagonista.
Zuzendaritzak aurkeztutako Enplegu-erregulazioko espedientea (EEE) atzera bota eta "irtenbide bat bilatzeko negoziaketak hasteko helburuz", Agurain eta Legasako ArcelorMittal enpresako langileek greba mugagabeari ekingo diote.
Argitaratutako oharrean, EHGAM Euskal Herriko Sexu Askapen Mugimenduak ohartarazi du "faxismoa eta ideia faxistak" zabaltzen ari direla mundu mailan, eta "erresistitzeko prest" daudela: "Beldurra baino askoz handiagoa da sentitzen dugun amorrua".
María del Cielo Galindo Puyalek EHUn Master Amaierako Lana aurkeztu du ostegunean, ekainaren 26an. Galindok kitxuaz hitz egin du epaimahaiaren aurrean, Boliviako emakume indigena meatzarien parte-hartze politikoaz. Lana kitxuaz eta gaztelaniaz idatzi du, eta bere anaiak... [+]
Beethovenen 'Missa Solemnis'
- Taldeak: Bilbao Orkestra Sinfonikoa (zuzendaria: Nuno Coelho), Bilbao Koral Elkartea (Enrique Azurza) eta Iruñeko Orfeoia (Igor Ijurra).
- Bakarlariak: Mira Alkhovik (sopranoa), Nerea Berraondo (mezzoa), Michael Porter (tenorea)... [+]
Aurrez, Plentziak, Alkizak eta Gernikak euskal errepublikaren parte izatea erabaki zuten. Baztanekin, dagoeneko Euskal Herriko lau herriek hartu dute erabakia.
Artxibo biluzia
Nor: Intza Alkain eta Javi Barandiaran (Metrokoadroka).
Non: Lemoako Kotxepin aretoan.
Noiz: ekainaren 2an.
-------------------------------------------------------
Lemoan independentzia eguna ospatzen ari dira. Kotxepin kultur etxearen alboan,... [+]
Duela urtebetetik duen aldi baterako harrera proiektua eten diote familia bati, eta bestea joan den astean etxegabetu zuten, inolako jakinarazpenik jaso gabe. Auzoan Bizi etxebizitza sareak agerraldia egin du ostegunean Txagoko Komunitate Sarearekin eta Federico Baraibar... [+]
Bretainiako adierazpide musikal zein literarioen sustatzaile eta banatzaile nagusia izan da Breizh kooperatiba. Ia zazpi hamarkadetako ibilbidean ehunka egile bretainiarren lanak editatu eta ekoitzi ditu, horietako hainbat bretoieraz.
Maider Behotegi Euskararen Erakunde Publikoaren (EEP) lehendakariak inbertsio handitze guztiak berri onak direla adierazi zuen iaz. Hala ere, erakunde bakoitzak gutxienez 300.000 euro gehiago ipintzea "beharrezkoa" dela nabarmendu zuen, helburua 2050ean hiztun kopurua... [+]
Tramite burokratikoetan murgilduta dago Ed Rojas. Kolonbian jaio eta bizi, 2022an Ikasketa Feministak eta Generokoak Masterra egin zuen EHUn. Baina titulua amaitu eta hiru urtera, ez du lortu bere izenean jasotzea. Arrazoia? 2022an ez-bitar markagailua jarri zuen bere... [+]
2009tik 2023ra izandako iktus intzidentziak jaso ditu Nafarroako Osasun Publikoko eta Lan Osasuneko Institutuak. Iktusa izan duten nafarren %84k arrisku faktoreren bat zuen.
1978ko sanferminetan gertatutako Poliziaren kargak argitzea, horiei buruzko dokumentuak desklasifikatzea eta gertakarietan hildako German Rodriguez biktima gisa aitortzea eskatzen diote Espainiako Gobernuari Kongresuak onarturiko dokumentuaren bidez.
Adimen artifizialak adimenari berari buruzko eztabaida berpiztu du: zer da adimena, zertan bereizten dira giza adimena eta adimen artifiziala deritzoguna, zer egitura dute oinarrian… Eztabaida horrekin batera, animalien garunen egiturari eta gaitasun kognitiboei buruz... [+]