Gidaren egileak gaztigatzen du batzuk ez direla horrekin ados eta, haien ustez “giz-” edo “gizon” berdin baita, “jende” proposatzen dutela zentzu neutroan, bai eta baliatzen ere bere eratorri guztiekin (jendarte, jendaki, jendakin...). Erabilera hori, ordea, ez dela handia oroitarazten digu Emakundek.
Alabaina, Lhanderen hiztegian eta esperientziaz ikasi dudanez, zinez baiezta dezaket, artikuluak dioenaren kontra, “jende” ez dela Iparraldeko leku batzuetan bakarrik erabiltzen, baizik eta Iparralde osoan; “giz-”, aldiz, ez dugu ia inoiz aurkituko, generiko gisa, herri tradizioan –Hegoaldean ere ez, bestalde–. Tradizio jakintsuak du erabili, bai generiko gisa eta bai maskulino huts gisa ere, “nire giza”, adibidez, “nire senarra” adierazteko.
Emakunderen jarrera ez da berria, eta Miren Azkarateren “Emakumea eta euskara” 1992ko lanean bermatu zela uste dut. Euskaltzainak akatsak ikusten zizkion “jende” hitzari, esanahi desberdinak dituelako (polisemikoa da) eta, Iparraldeko hitza izanik, ez zuelako batere biderik egin. “Giza-” ere polisemikoa dela aitortu zuen (noiz neutroa, noiz maskulinoa). Baina horri ez zitzaion garrantzi soberarik eman eta “giza-” hobetsi zen, menturaz euskaldunen borondateak neutro egingo zuelakoan.
Geroago, 2000. urtean, Iparraldeko talde feminista batek “jende” erroa proposatu zuen ohizko “giza-”ren lekuan. Eta hori dute hautatu Iparraldeko idazle eta itzultzaile batzuek, baita, Hegoaldeko zenbaitek ere: feministen aholkuei jarraiki zaizkien abertzale ezkertiarrek batik bat. Euskararen establishment, berriz, ezetzean dago beti.
Hizkuntzek beren bidea egiten dutela gogorarazten digu Emakunderen idazkiak. Egia. Gero, delako bideek autopista bilakatzeko joera badute kanpoko bultzakoei esker, Emakunderen aukerari esker, gure kasuan. Guk beste aukera bat egin dugu: “giza” eta “jende” hitz polisemikoen artean, kutsu sexistarik ez duena nahiago izan dugu. Sexistari lehentasuna ematea, gehienen usadioa delako, doi bat inmobilista eta konformista iruditzen zaigu; hizkuntzak etengabe aldatzen baitira, hobe bidezko aldera zirkin egitea, politika-zuzentasunaren beldur izan gabe. Arazoa ez baita zuzentasuna, baizik eta haren zentzuan lortu diren apurrak oso erraz joaten direla atzera. Eta ez zaigu pozgarri Emakunde ere ikustea gutxi batzuek urratu duten xendratxoan oztopoak ezartzen.
Zuzentasun linguistikoa dela eta, Berria egunkarian (VI/22) Jon Urruxulegik dio “jende” hitza eskasa dela eratorriak eta konposatuak egiteko, “gizalege”, “gizatasun” eta horrelakoen baliokide. Alta, hamaika baditugu, gorago aipatuez gain. No problem brother, aski da hiztegi onetan bilatzea.
Baztango inauterietan badituzte hiru egun ospetsuak: Emakunde, Gizakunde eta Orokunde. Emakunde emakumeei dagokie, Gizakunde gizonei; eta inori ez zaio burutzen Gizakundea Orokunde dela. Orokunde bat nahi dugu, hizkuntzan ere, eta “jende” erroak eskaintzen digu. Onartzen badugu, euskarak ez du sufrituko, alderantziz, estetikan irabaziko. Ezetz “jendetasun” baino hitz ederragorik aurkitu berak esaten duen guztia esateko!
Informazio askea lantzen dugu ARGIAn, langileok gara proiektuaren jabeak eta gure informazioen atzean ez duzu sekula multinazionalik, bankurik edo alderdi politikorik topatuko. Gure ustez, burujabetza guztien oinarrian dago informazio burujabetza, ezagutzen dugunaren gainean pentsatzen eta erabakitzen dugu. Horregatik diogu kazetaritza independentea dela demokraziaren oinarrietako bat.
Aldizkaria paperean etxean edo e-postan PDFan jaso nahi duzu? Pozik hartuko zaitugu ARGIAko komunitatean. ARGIAkoa izateko, nahi eta ahal duzun ekarpena egin dezakezu, eta bueltan egoki ikusten duzuna eskatu. Indartu dezagun indartzen gaituena!
Esanguratsuak dira Andres Urrutia euskaltzainburuak astelehenean egindako adierazpenak
Ospatu egingo dute ekainaren 8an egitekoa den Pelotai Eune. Antolakuntzak eta emakumeek elkarren artean hitz eginda, Azkoitiko pilota aldarrikatzeko egunak aurrera jarraituko du.
Irungo CAFeko langile ohi bat hil da amiantoak sorturiko mesoteliomaren eraginez, Felix Vázquez. Gizarte Segurantzak aitortua zion ezintasun absolutua, mineral kantzerijenoak gaixotu zuela onartuta. Bere lankideek geldialdia egingo dute ostegunean, senideei elkartasuna adierazi eta CAFeko zuzendaritzaren jarrera salatzeko.
Apirilean Uztaritzeko bost hautetsi abertzalek herriko kontseilutik dimititu zuten, baina Pirinio Atlantikoetako prefetak ez ditu dimisioak onartu, euskaraz zeudelako. Bruno Karrere Uztaritzeko auzapezak hurrengo herri kontseilurako gonbita luzatu die hautetsiei, baina dimisioa aurkeztu dute berriz ere.
Komisariara joan zen Hondurasko jatorria duen emakumea, gizon batek lurrera bota zuela eta irainak eta mehatxuak jasan zituela salatzeko. Baina salaketa jartzen utzi ordez, egoera irregularrean egoteagatik atxilotu eta herrialdetik kanporatzeko espedientea zabaldu diote. Espainiako Estatuko migrazio politikaren isla da Valentzian gertatu dena.
ENARGIA koperatibak argindarraren hornitzeko baimena eskuratu du Frantziako Ekologia ministeritzaren ganik. Ehuneko ehunean energia berriztagarriekin ekoitzi elektrika hornituko du.
Ezkaba mendian espetxe bihurturiko San Kristobal gotorlekuan, 2.500 preso pilatu zituzten frankistek baldintza penagarritan, Hainbat presok antolatuta, 1938ko maiatzaren 22an 795 lagunek hanka egin zuten, Europan inoiz izandako ihesaldi handienean. Haietatik 206 mendian hil zituzten eta gainerako guztiak kartzelara itzularazi, zigor oso gogorrekin. Hiru presok baino ez zuten lortu Pirinioetako muga gurutzatzea.
Xiberoko Abotia elkarteak antolatuta egin dute Xiru festibalaren 30. edizioa "Herri batetik bestera" lemaren bueltan. Kanaldudek Alzürüküko herrian egindako Kabarret berria bildu du bideo honetan.
Espainiako Audientzia Nazionalak deklaratzera deitu du Nekane Txapartegi, eta abokatuek eta bere inguruan sortu den mugimenduak egindako lanari esker, bideokonferentzia bidez egin ahal izango du Bernatik.
