Gaizka Iroz
Ez dakit nori irakurri diodan eskubideak erdiestearekin, emazteok emakumeagoak bihurtu beharko genukeela. Baina nago ez ote gaituen bilatzen dugun hondar mugetaraino eraman feminitate horrek eredu maskulinoetan are gehiago gatibatzen eta halaz gizartearen bortitzaren menperago jartzen. Modelo orokorra alabaina gizonarena da, patriarkatuarena, oraindik aita, seme eta anaien hegalpean atxikitzen gaituena.
Ikusten ditugu telebistetan, berezitasun erraldoi direla, zurubi sozialean hupatzen diren emazteei buruzko erreportaiak. Emakume hauek aldi berean hiperfemininoak eta neoliberal gogorrak dira. Miresgarriak. Gizonen helburuak dauzkate, edozein baldintzetan aberastea eta boterera heltzea alegia. Lortzen duen gure ahizpa, gizonezko kideentzat subliminalki ehizi bat da etsaia ez denean, seduzitzalea, desiraren akuilatzailea, eskainia eta agitu litekeenarekiko konplize mutu. Eremu horretan ordea, nola daiteke emaztea gizonarekin konpetentzian, ahalmen eta kalifikazio maila berean, egiturak ardurenean gizonezkoa aukeratzen duenean?
Nehoiz ez dira agertzen pantaila koloretsuetan, maioria horrela doalarik, soldata anitzez apalagoekin, haurrak altxatzeko denbora erdi edo herenez lanean ari direnak. Esklabo gisa erabiliak hots, langile dretxo minimoekin, nagusien tiraniak gauzatuak eta umeak eritzen zaizkienean ere bulegoko atarietan kuzkurtzen direnak, egunaren ez galtzeko. Eta ez du, Ingrid Betancourt anderearen libratzearen show mediatikoaren garaian, frantses parlamentuak aho batez bozkaturiko lanaren inguruko legedia antisozialak egoera hobetuko. Pobrezia berriaren ekileetan hiru ehun euroko erretreta eskuratzen duten emazteak azaltzen dira karriketan eske, edo zakar ontzietan jarri zahar karrakan. Telebistentzat ez bide dira hain glamurki femininoak.
Jendartearen maskulinizazio baten parean gaudela iruditzen zait. Gizon zuria, kristaua, klase ertainekoa eta heterosexualaren moldea dabil airean. Dagoeneko ez da tokirik inorentzat. Kristalizatze hori itxuratzen du ederki Sarkozy batek, Carla Brunirekin ezkondu aurretik, emezale arrabiatuaren potret-robota hedatzera uzten zuelarik prentsa peopletan.
Ez da harrigarria honenbestez, logikoa baino, genero biolentziak lau urteotan ehuneko hogeita hamarrez gora egin duela irakurtzea giza eskubideen lurralde ohian. Sozietatea da biolentoa, neoliberalismoak funtsean indarra goresten duelako ahulenak, mehatxu eta arerio erara seinalatu eta baztertuz. Gure hizkuntzen kasua da, atzerritarrena, emakume eta umeena. Erritualki egiaztatzen ahal ez den bortxa, etxeetako sukaldeen intimitatean garatzen da, haurren eta emaztearen kontra, biolentzia, alor askotako zerbitzu publikoak bezala, pribatizatua bailitzan.
Trucker bat baizik ez eta feminitateaz mintzatzeko gaizki plazatua naiz, baina uste dut feminitaterako eskubidea xuxurlatzen dugun oroz, zapalduagoak suertatzen garela, maitatuak izan nahiaren auhen soilaz maskulinitatea kultura bakun finkatzen eta onartzen dugulako. Gizarte bat ezin da ibili bakarrik arrakoi, botere, diru eta lehiaren ondotik, justiziaz eta berdintasun ezberdinaz amestu gabe. Menturaz, feminitatearen ordez neutraltasuna aldarrikatzekoa genuke, ez gaitzatela emakumetzat har dretxoak eztabaida eta banatzekotan, soilik jendetzat: jendea jende zioen aita zenak ironiaz auzoarekin kexatzen zenean. Bestela agudo, lanaren eta kulturaren sozializatze zurrunbiloetarik kanporatuko gaituzte, emekerien miraila hautsien aitzinera zorrimin kalitzera igorriz.