Tradizioen sorrerak
aurre egingo dieten hedabide independenteak
Eta horretaz dihardu, alegia, tradizioen sorreraz eta ezartzeez. Eskoziako High-land eremuaren sorrerak bertako nazionalismoarekin duen esteka aztertzen du, esaterako (kilta gizon eskoziarrek daramaten gona hori garai horretako asmakizuna omen); edo Inperio Britainiarrak Indian bere boterea zilegiztatzeko sortu zuen zeremonia eta kondaira ikertzen ditu (etor daitezela gero hondarribi-irundarrak Alardearen berezko izaera intrintsekoarekin!), edota masa-kulturak XIX. mende bukaeran sortutako tradizioak xehatzen.
Liburuaz akordatu naiz zuen artikuluak irakurtzean, izan ere, Axularren irakurketa jarraia eta Axularren, eta hedaduraz, gure tradizio literario osoaren, balorazioa egitea tradizioen sorrerarekin loturik baitago, kanon literarioak tradizioaren ezartzearen bidez sendotzen eta finkatzen baitira atzean indar eginez normalean botere bat, askotan nazionala, izan dutelarik.
Ez hori bakarrik, ikerketa post guztiek (postkoloniala, postmarxista, postfeminista, postgenero, postposta) ongi asko azaldu duten bezala, kanonaren sorrera kanon horren baloratze arauekin batera gauzatu da, bata bestearengatik bereizi ezin ditugula.
Oso argi dugu Shakespeare eta Cervantes onak iruditzen zaizkigula, eta Axular “txarra”, baina argi eduki behar dugu, esaten digute postek eta halaxe da, Shakespeare eta Cervantes ez dituztela aingerutxoek aldaretaratu baizik eta kalitateak, hizkuntza jakin baten aldeko hautuak, botere ekonomiko jakin batek, gizarte klase baten aldeko apustuak, bizitzeko modu batzuen gainetik beste batzuen goratzeak eta abar eta abarrek. Hitz batean, hastapenetako Elizabethen Inperio Britainiarra zuela Shakespearek atzean, Felipe II.aren gainbehera hasitakoa Cervantesek.
Ombre, klaro, aporia bat litzateke tradizio hori gertatu ez balitz bezala egitea, nahiak nahi garena baino ez garelako, baina beharbada komeniko litzateke guretzat baliagarri izanen diren tradizioak sortzen hastea, ondokoei erreparatu gabe.
Literaturan arazo bat daukagu, bai, izan ere, gure klasiko gehienak arrotz dira gure sentsibilitatearekiko, ez gara kristauak eta are gutxiago belaunaldi gazteak, eta nahiz Leizarraga gizajoa ez aritu sorginen erreketen alde, eta erlijioaren alderdi irekiagoa erakutsi (aztertu beharko litzateke) ez digu balio, Axularrek balio ez digun bezala.
Beraz Txomin Agirrek, demagun, ez baditu gure nahiak asetzen, berrinterpreta dezagun. Izan ere, aisa froga daiteke Garoa irrika homoerotikoz josirik dagoela eta Malen komentura sartu aurretik familia osoa meza entzuten ari delarik, han dagoen Jainkoaren ia deskripzio mistikoa sartuko den komentuko ama superioraren gorputzarekiko desio lesbikoa dela.
Hori, edo Urrek proposatzen digun klasikoen goi-etorreraren zain gelditzea: “Lehenbailehen hil daitezen itxarotea baino ez zaigu geratzen”.
Eta gero batzarretik batzarrera, kongresutik kongresura, omenalditik omenaldira itobeharrean (edade bat izanen dugu ja) ibiltzea, autobusa gora, autobusa behera klasikoa kanonera goratzen saiatuz. Joder ze lanak! Hau jubilazioa datorkiguna!
Orain NLP hizkuntza teknologietako euskal enpresak euskarazko testuen korpus handi bat jarri du sarean, Hizkuntza Eredu Handien (LLM) eta Adimen Artifizialeko ekimenen biltegi nagusia den Hugginf Face baliabidean. ZelaiHandi du izena.
Eta, honekin bai, honekin amaitu da Donostiako Aste Nagusia! Piratei aste bete motz geratzen zaiela eta, egun bat gehitzen diote Aste Nagusiari. Aurten hogeigarren urtez jarraian egin dute Irrikitaldia.
Komisaldegian paper batzuk eman dizkidate. Izerdi tanta bakarra dakit bekokian behera bularreraino, piztu aire girotua, mesedez. Parrandan ondoegi pasatzearen asuntoak, hurrengo goizean galdutakoak salatu beharra. Inozo aurpegidun munipa batek hurrengo asterako zita eman ahal... [+]
Iñigo Urkullu lehendakari ohiak adierazi du Txiki eta Otaegi Eusko Jaurlaritzak aitortutako biktimak direla, eta hala "errespetua" merezi dutela. Haien biktima izaera ezin dela zalantzan jarri azpimarratu du.
Kontatzen ez dena ez da existitzen. Oso barneratuta daukagu lelo hori, baita informazioa boterea dela eta eragiteko gaitasun handia duela ere. Are gehiago gerra edo gatazketan, batik bat oraindik tresna digitalak asko garatu gabe zeudenean, informazioa ez baitzegoen hain eskura... [+]
Bilboko Errekalde auzoko igerileku batean gertatu zen ezbeharra. Larrialdi zerbitzuek erreanimazio lanak egin zizkioten adin txikikoari, eta Gurutzetako ospitalera eraman zuten; hiru egunetara hil egin da.
Ostiralean Alaskan izango duten bileraren bezperan heldu da mehatxua. Friedrich Merz Alemaniako kantzillerrak deituta, gailur birtual bat egin dute asteazkenean Zelenskik, Trumpek eta Europako hainbat agintarik. Ukrainako presidenteak adierazi du Trumpen eta Putinen arteko... [+]
Ostegunean eman dituzte asilo eskaera tramitatzeko lehen txandak: bederatzik lortu dute, irailerako. Eusko Jaurlaritzak ebazpena arintzea, eta migiratzaileak ostatzeko zentroetara mugitzea eskatu dio Espainiako Gobernuari.
Aurten Txiki eta Otaegi fusilatu zituztela 50 urteko beteko direnean, Alonsok adierazi du ETAko bi kideek ez zutela nahi Franco osteko gizarte demokratiko bat: "Diktaduraren aurka borrokatzen ziren, baina diktadurak erabilitako tresna berberekin".
Bilboko Aste Nagusia pertsona autistentzat irisgarriagoa izateko zenbait gako dakartzate Oihan Iriarte Eletxigerrak eta Iker Boveda Martinek, euren esperientziatik.
Tenperatura igoera dago aurreikusita datozen egunetarako, eta, sute arriskuak ekiditeko, ostegun iluntzeko 20:00etatik aurrera debekatuta egongo da uzta lanak egitea. Aurretiaz ere neurriak hartuta zituen gobernuak, baina Zarrakazteluko sutea kontrolpean izanda, neurriak malgutu... [+]
Ezagutu dezakezu Euskal Herria gure txoko eder eta famatuenak bisitatuta, Instagramerako edo postal baterako argazkiak aterata zure buruari, kostaldeko paisaietan edo monumentu bisitatuenetan irri eginez. Baina ez duzu Euskal Herria guztiz ezagutuko. Horretarako, hobe zenuke... [+]
Ostiraletik aurrera ur murrizketak ezarriko dituzte Euskal Hirigune Elkargoak barne hartzen dituen eta alerta egoeran dauden 158 herritan, eta metereologia zerbitzuek abisu horia ezarri dute trumoien arriskuagatik. Hego Euskal Herrian, berriz, leku ugaritako termometroek 40... [+]
Bakoitzak 1.680 eguzki panel izango ditu, eta megawatt bateko potentzia. Enpresak hiru urteko epea izango du Muga eta Val izeneko instalazio fotovoltaikoak eraikitzeko.
Erresuma Batuko gobernuak proposatu du delituak dituzten migratzaileak berehalakotasunez deportatzea, ekainean onartutako legearen bide beretik. Lege horrek baimentzen du sententzien %30 beteta dutenak deportatzea; igandeko proposamenarekin ez dute zigorrik bete beharko... [+]