Erreginaren DNA

  • Segovia (Espainia), 1441eko apirila. Santa María la Real de Nieva izeneko herrian, Soterrañako Amabirjinaren omenezko erromerian, Nafarroako Blanka I.a hil zen, ezustean, Blanka alabaren eta gerora Gaztelako errege izango zen Henrike IV.aren ezkontzaren biharamunean. Erreginaren heriotzak agaramondarren eta beaumondarren arteko lehia areagotu zuen eta liskarrak urte batzuk geroago, 1450ean, eztanda egin zuen.
Kazetaritza independenteak herritarren babesa du arnas
Baina bost mende eta erdi geroago, Blanka I.aren heriotzak edo, hobe esanda, Blankaren arrastoek, hainbat buruhauste eman diete ikertzaileei. Hipotesi guztien arabera, erreginaren gorpua Santa Maria la Real de Nievako monasterioan bertan ehortzi zuten, hilobiaren kokapen zehatzaren berri iritsi ez zen arren. 1994an monasterio horren aldarean zaharberritze lanak egiten ari zirela, emakumezko baten arrastoak topatu zituzten. Azterketa antropologiko eta paleopatologikoak bat zetozen erreginaren profilarekin: adina, altuera, eskeleto hauskorra… Ehorzketaren tokia eta xehetasunak ere garaiari eta hildakoaren garrantziari egokitzen zitzaizkien.

Hala ere, zalantzak uxatzeko ustezko Blankaren arrasto genetikoen analisia egitea erabaki zuten. Horretarako, arrastoetatik DNA lagin bat lortu eta gertuko senide baten DNArekin alderatzea besterik ez zen egin behar. Hautagai egokiena Karlos semea zen, Vianako Printzea. Beaumondarren buruak agaramondarren aurkako gatazka galdu zuen, eta Bartzelonan exekutatu zuten 1461ean. Printzearen gorpua Pobleteko monasterioan (Katalunia) ehortzi zuten. Baina hilobia ireki, eta adituek han eskeleto bati baino gehiagori zegozkion hezurrak zeudela ikusi zuten, harriduraz. Azterketa sakonagoek hiru pertsonen arrastoak zirela argitu zuten. Hiruren artean ez zegoen odol loturarik eta, gainera, hiruren DNA Blankaren material genetikoarekin alderatzean, ez ziren bat etorri.

Segovian aurkitutako arrastoak Blanka I.a Nafarroako erreginarenak dira? Eta hala izanez gero, zein dira printzearen hilobiko hiru ezezagunak? Galdera horiei erantzuteko, hurrengo pausoa beste senide baten material genetikoa aztertzea izan daiteke, esaterako Leonor erreginarena, hau da, Blankaren ama eta Karlosen amonarena. Horrek erantzunak ekar ditzake, baina baita galdera gehiago sortu ere.

Azkenak
Euskal diaspora elkartuko da Boisen, eta jendetsua izatea espero dute

AEBetako Idaho estutako Boise hiriburuan ospatuko dute euskal kultura ezagutarazteko, eta euskal diaspora batzeko. Hainbat ekitaldi egingo dituzte uztailaren 29tik abuztuaren 3ra arte.


Gurasotasun baimena 16 astetik 17ra luzatuko du Espainiako Gobernuak, eta 32 aste gurasobakarrentzat

Astearte honetako gobernu bileran onartuko dute PSOEk eta Sumarrek, akordioa iragarri baitute. Neurria "berehala" ipiniko dela indarrean jakinarazi dute.


Astebeteko liskarren ondoren, Thailandiak eta Kanbodiak su-eten akordio bat sinatu dute

Duela astebete, bien arteko mugan Thailandiako eta Kanbodiako tropak elkarri eraso egiten hasi ziren, Frantziaren kolonizazio aldian jatorria duen gatazka berpiztuta. Bi herrialdeek "berehalako eta baldintzarik gabeko" su-etena ezartzea adostu dute astelehenean, 35... [+]


Zuzenean eta zeharka 434.000 palestinar hil ditu Israelek 2023ko urritik, Gazako biztanleriaren %20, kalkulu baten arabera

The Lancet aldizkari ezagunak iazko uztailean eginiko "aurreikuspen zuhurraren" ondoren, zuzenean eta zeharka Gazan hilda egon daitezkeen palestinarren kopurua eguneratu du Steven Donziger abokatu entzutetsu estatubatuarrak, The Lancet-en formula... [+]


Europa makurrarazi du Trumpek
AEBek Europako produktuei %15eko muga-zergak ipiniko dizkie, eta alderantziz ezer ere ez

Horrez gain, Europa behartu egin du gasa AEBei erostera, 750.000 milioi euro xahutu beharko ditu horretan datozen hiru urteotan; beste 600.000 milioi euro gehiago inbertitu beharko ditu han, "inbertsio estrategikoetan"; eta, "ehunka milioi euro", zehaztapen... [+]


Agur esan du Hatortxu Rockek, baina segida izango du abenduan: Aske jaialdia

Lau egunez Lakuntza milaka lagunez bete du Hatortxu Rockek. Aurtengo edizioak presoen aldeko jaialdiaren bideari amaiera eman dio. Hala ere, abenduak 27rako jaialdi berria iragarri dute: Aske.


Gosez hiltzen ari gara

Nire gorputza erortzen ari da. Ama kolapsatzen ari da nekeak jota. Nire lehengusuak egunero jokatzen du bizitza laguntza pixka baten truke. Gazako haurrak gure begien aurrean hiltzen ari dira eta ezin diegu lagundu.


Octavio Alberola zendu da, Donostian Franco hiltzen saiatu zen anarkista

1962ko udan, CNT Francisco Franco diktadorea hiltzen saiatu zen Donostian, ETAren laguntzarekin. Octavio Alberola anarkistak koordinatu zuen ekintza, baina huts egin zuten.


Paul Urkijoren ‘Gaua’ hurrengo filmaren soinu bandaren grabaketan parte hartu du Aiaraldeko Iaiaiai taldeak

Irrintzi eta performance taldeak aste honetan egin ditu grabaketak Paul Urkijoren eta Mursegoren eta Aran Callejaren gidaritzapean, eta beste artista batzuekin elkarlanean, Ibon RG-rekin besteak beste. Sitgeseko zinema jaialdian estreinatuko dute pelikula, urrian.


2025-07-28 | Gedar
Arrazakeriarekin lotu ziren iazko gorroto-delituen ia erdia Espainiako Estatuan

%37 genero- eta sexu-diskriminazio kasuekin loturik egon ziren, eta aporofobia %33 hazi zen. Gorroto-delituen intzidentzia tasarik altuena Nafarroan identifikatu zuten iaz.


Umezurtz geratu diren Palestinako haurrei eskolak ziurtatzeko 41.000 euro bideratuko ditu Salam Gaza erakundeak

Nafarroako Kutxa Fundazioari esker 41.000 euro bideratuko ditu Palestinara Salam Gaza Gobernuz Kanpoko Erakundeak, umezurtz geratu diren haurrei eskolak bermatzeko gutxienez beste urtebetez. Alor akademikoa eskaintzeaz gainera, babes psikologikoa eta laguntza emozionala... [+]


2025-07-28 | Hala Bedi
Gasteizko kanpaldian jasandako Poliziaren bortizkeria salatu dute GKSk eta Etxebizitza Sindikatuak

GKSk eta Etxebizitza Sindikatuak salatu dute Ertzaintzak eta Gasteizko Udaltzaingoak gogor kargatu zutela "giro lasaian" egiten ari ziren ekimenaren aurka. Lau atxilotu, 11 identifikatu eta hamarnaka zauritu utzi zituzten Poliziaren esku hartzeari buruzko bestelako... [+]


Espetxetik irten da Georges Abdallah, Europan espetxean denbora gehien zeraman preso politikoa

40 urte pasatxoko espetxealdiaren ostean, joan den ostiralean atera zuten espetxetik, eta segituan Libanora eraman, bere jaioterrira. Libanoko Frakzio Armatu Iraultzailearen sortzailea izan zen, eta diplomazialari israeldar eta amerikar bana hiltzeaz akusatu zuten. Inoiz ez... [+]


Eguneraketa berriak daude