Erreginaren DNA
- Segovia (Espainia), 1441eko apirila. Santa María la Real de Nieva izeneko herrian, Soterrañako Amabirjinaren omenezko erromerian, Nafarroako Blanka I.a hil zen, ezustean, Blanka alabaren eta gerora Gaztelako errege izango zen Henrike IV.aren ezkontzaren biharamunean. Erreginaren heriotzak agaramondarren eta beaumondarren arteko lehia areagotu zuen eta liskarrak urte batzuk geroago, 1450ean, eztanda egin zuen.
Hala ere, zalantzak uxatzeko ustezko Blankaren arrasto genetikoen analisia egitea erabaki zuten. Horretarako, arrastoetatik DNA lagin bat lortu eta gertuko senide baten DNArekin alderatzea besterik ez zen egin behar. Hautagai egokiena Karlos semea zen, Vianako Printzea. Beaumondarren buruak agaramondarren aurkako gatazka galdu zuen, eta Bartzelonan exekutatu zuten 1461ean. Printzearen gorpua Pobleteko monasterioan (Katalunia) ehortzi zuten. Baina hilobia ireki, eta adituek han eskeleto bati baino gehiagori zegozkion hezurrak zeudela ikusi zuten, harriduraz. Azterketa sakonagoek hiru pertsonen arrastoak zirela argitu zuten. Hiruren artean ez zegoen odol loturarik eta, gainera, hiruren DNA Blankaren material genetikoarekin alderatzean, ez ziren bat etorri.
Segovian aurkitutako arrastoak Blanka I.a Nafarroako erreginarenak dira? Eta hala izanez gero, zein dira printzearen hilobiko hiru ezezagunak? Galdera horiei erantzuteko, hurrengo pausoa beste senide baten material genetikoa aztertzea izan daiteke, esaterako Leonor erreginarena, hau da, Blankaren ama eta Karlosen amonarena. Horrek erantzunak ekar ditzake, baina baita galdera gehiago sortu ere.
Nire gorputza erortzen ari da. Ama kolapsatzen ari da nekeak jota. Nire lehengusuak egunero jokatzen du bizitza laguntza pixka baten truke. Gazako haurrak gure begien aurrean hiltzen ari dira eta ezin diegu lagundu.
1962ko udan, CNT Francisco Franco diktadorea hiltzen saiatu zen Donostian, ETAren laguntzarekin. Octavio Alberola anarkistak koordinatu zuen ekintza, baina huts egin zuten.
Irrintzi eta performance taldeak aste honetan egin ditu grabaketak Paul Urkijoren eta Mursegoren eta Aran Callejaren gidaritzapean, eta beste artista batzuekin elkarlanean, Ibon RG-rekin besteak beste. Sitgeseko zinema jaialdian estreinatuko dute pelikula, urrian.
%37 genero- eta sexu-diskriminazio kasuekin loturik egon ziren, eta aporofobia %33 hazi zen. Gorroto-delituen intzidentzia tasarik altuena Nafarroan identifikatu zuten iaz.
Nafarroako Kutxa Fundazioari esker 41.000 euro bideratuko ditu Palestinara Salam Gaza Gobernuz Kanpoko Erakundeak, umezurtz geratu diren haurrei eskolak bermatzeko gutxienez beste urtebetez. Alor akademikoa eskaintzeaz gainera, babes psikologikoa eta laguntza emozionala... [+]
GKSk eta Etxebizitza Sindikatuak salatu dute Ertzaintzak eta Gasteizko Udaltzaingoak gogor kargatu zutela "giro lasaian" egiten ari ziren ekimenaren aurka. Lau atxilotu, 11 identifikatu eta hamarnaka zauritu utzi zituzten Poliziaren esku hartzeari buruzko bestelako... [+]
40 urte pasatxoko espetxealdiaren ostean, joan den ostiralean atera zuten espetxetik, eta segituan Libanora eraman, bere jaioterrira. Libanoko Frakzio Armatu Iraultzailearen sortzailea izan zen, eta diplomazialari israeldar eta amerikar bana hiltzeaz akusatu zuten. Inoiz ez... [+]
"Pausa taktiko" gisa definitu ditu Israelek. Igandean hasi da eta 35 kamioi sartu dira Gazako zerrendara.
Sendabelarra oliotan beratzeaz ariko gara baina ukendurik egin gabe. Bai, arraroa dirudi baina sendabelar freskoak oliotan beratu, iragazi eta erle argizaria ipinita ukendua egiten ikasi duenari olioarekin beste era batera lan egitea badagoela esan nahi nioke. Oleato edo olio... [+]
Udan, Sargazoen itsasoan (Ipar Amerikako ekialdean) eme bakoitzak 2-3 milioi arrautza askatuko ditu. Baten batek bizirauterik badu, bi hilabeteren baitan ekialderantz igerian hasi eta urte erdi izaterako Azore uharteetara helduko da. Bertan elikatu eta haziko da, urtebeterekin,... [+]
Gabezia, pobrezia eta erromestasuna orokortu ziren. Euskal Herri atlantikoa harropuzkeriaren ur gaineko bitsetan bizi zen. Itsasoz haraindiko merkataritzak, arrantzak eta estraperloak gure iparralde osoko jendartea aberasten zuten. XVI-XVIII mendeak ziren. Meatzariak,... [+]
Urtero bezala, aurtengoan ere martxan dira Araban, Bizkaian eta Gipuzkoan Udako Azoka Ekologikoak. Euskadiko Nekazaritza eta Elikadura Ekologikoaren Kontseiluak antolatzen ditu azokak, Gipuzkoako Biolurrekin, Bizkaiko Ekolurrekin eta Arabako Bionekazaritza elkarteekin batera... [+]
Ituren (Nafarroa), 1777. Erramun Joakin Sunbil (1755-1821) arotza Donamariako Joana Mari Ezpondarekin ezkondu zen. Ia 40 urte eman zituzten ezkonduta, Joana Mari 1806an hil zen arte. Eta tarte luze horretan, noizbait, Iturengo arotzak santu baten kobrezko estatua urtu omen zuen... [+]