Jaiotzetik heriotzara doan denborako poemak

  • Joxantonio Ormazabal  ::Ilunorduak eta argilaurdenak

    Elkar

    orrialdeak ::96

    prezioa ::8,95€

Ilunorduak eta argilaurdenak
Ilunorduak eta argilaurdenak
Joxantonio Ormazabalek eskarmentu handia du haurrentzako idazlanak sortzen. Ilunorduak eta argilaurdenak poema bilduma, ordea, hamabi urtetik aurrerako irakurleei zuzendu die. Olerkien bidez osatutako etxeak tristura eta itxaropena eskaintzen dizkie barrura sartzera ausartzen den edonori. Izan ere, han baitaude, gelaz gela, edo atalez atal nahi bada, bizitzaren ezaugarri nagusiak, aurkezpen moduko olerki txiki banarekin lagundurik. Munduaren igarkizuna bezala –Ur eta lur/ gazi eta gozo/ gose eta ase/ jaio eta hil,/ urezko/ lurrezko/ bizilekua–, heriotzarena –Etortzen direnak/ joan bai/ joaten direnak/ etorri ez–; edota maitasunaren igarkizuna bezala –Eguzki disdiratsua/ hodeirik ez denean,/ edo ezkutuko eguzki/ argi-emailea/ egun hodeitsuetan–, umorearen igarkizuna –Arimako eguraldia./Izan daiteke iraunkorra,/ izan daiteke aldakorra–, tristurarena –Laino itxia/ poz mehea/ eta ezin aurkitu/ ilusioaren bidea– eta ilusioarena –Goizero-goizero/ bideari ekitea/eta ez etsitzea./ Bizipoza du sinonimo–. Hau da, gizaki baten jaiotzetik heriotzara doan denborako sentimenduak: Ordu gozoak/ ordu garratzak/ denetik du bizitzak/. Baina gaur tori loreak/ eta utzi arantzak.
Joxantonio Ormazabal
«Bizitzari eta neure buruari begiratu diot poemotan»

Norentzat dira zure azken poemok?


Urte pare bateko lana dago liburuan, eta oraingo honetan ez diot gehiegi begiratu norentzat ari nintzen idazten. Ipuinak idatzi izan ditudanean, gehienak, ia denak behintzat, haurrentzat ziren eta idazterakoan haurrak izan ditut buruan: halako adinekoari gustatuko ote zaio, ulertuko ote du eta abar. Honetan ez, honetan etorri zaidana idatzi dut. Konturatu naiz, bai, poema batzuk helduentzat zirela –Juan Kruz Igerabidek asko lagundu dit horretan, aukeraketa egiteko garaian aholkulari bezala; eta hark ere esan zidan, poema pare batengatik: “Hau helduentzat bai, baina haurrentzat...”– eta bat edo bi kendu egin ditut, baina gehienak hor daude, eta nik uste dut hamabi urtekoentzat –jada ez dira hain haurrak ere– egokiak izan daitezkeela.

Zein izan da buruan zenuen gaia?


Bizitzari eta neure buruari begiratu diot gehienbat. Eta hiru zutabe ikusi ditut: ikusten duzuna, mundua; barruan sentitzen duzuna; eta irakurtzen duzuna. Aspaldian irakurtzen dudanak –berdin da poesia baldin bada, prosa edo egunkari bateko zutabea– hausnarrarazi egiten dit eta poemetarako haziak ematen dizkit.

Alde grafikoari ere garrantzia eman diozu, ez da hala?


Bai. Elena Odriozolak ilustratu dit liburua, eta nik uste dut marrazkiak oso politak eta esanguratsuak direla. Zuhaitzak daude, eta zuhaitz horietan nik bizia ikusten dut. Konturatu naiz zuhaitz horien adarrak luzatzen-luzatzen-luzatzen doazela hil egiten diren arte; eta orduan beste zuhaitz bat hasten

Azkenak
Microsoftek berriz jarriko du martxan Three Mile Island zentral nuklearra, adimen artifiziala elikatzeko

1979an istripu nuklear larria gertatu zen Pennsylvaniako (AEB) Three Mile Island zentral nuklearreko unitateetako batean. Bestea, 2019an itxi zutena, berriz jarriko dute martxan, Microsoften adimen artifizialaren energia behar handiak asetzeko.


2024-09-23 | ARGIA
Ultraeskuinari justu-justu hartu diote aurrea sozialdemokratek Branderburgoko hauteskundeetan

1,1 puntuko aldea baino ez. Alemanian koalizioan gobernatzen ari diren sozialdemokratek hauteskundeak irabazi dituzte Branderburgo eskualdean. Botoen %30,7 lortu dute. Bigarren tokian, botoen %29,6rekin, gelditu da Alemaniari Alternatiba (AfD) eskuin muturreko alderdia... [+]


2024-09-23 | Bertsozale.eus
Eli Pagola Apezetxea nagusitu da Elgoibarren

Final-laurdenetako txartela lortu du Pagolak. Hurrengo saioak datorren asteburuan izango dira, Hondarribian eta Andoainen.


2024-09-23 | Bertsozale.eus
Oihana Arana Cardenalek bildu ditu puntu gehien Lazkaon

Hirugarren final-zortzirena irabaztearekin bat, zuzenean sailkatu da final-laurdenetara Arana.


Israelek beste mediku palestinar bat hil du torturapean

Azken urtean Gazan gutxienez 60 pertsona hil dituzte sionistek torturapean, horietariko hiru medikuak, eta beste 1.000 osasun langile baino gehiago hil dituzte, Gazako Osasun Ministerioaren arabera. Osasun sistemaren aurkako eraso “sistematiko eta berariazkoa” salatu... [+]


Trenetik salto egin nahi

Hemen gatoz, atzera ere, hausnarra berritzera. Edo behintzat saiatzera. Edo horrekin amestera. Ez dakit, ordea, berritik zer izango dugun; izan ere, antza, munduak lehengo lepotik burua jarraitzen du. Barkatu okerra: gizakiok jarraitzen dugu lehengo lepotik.


2024-09-23 | Nagore Zaldua
Adiorik ez, J.

A ze fauna! atalaren lehen denboraldian, olatuz-olatu hainbat  itsas izaki aurkeztu dizkizuet txoko honen traineruko kareletik. Ordea, bigarren denboraldiko nire lehen artikulua lagun bati gorazarre egin eta bere lanaren garrantzia  azpimarratzeko erabili nahi dut:... [+]


2024-09-23 | Garazi Zabaleta
Birika permakultura
“Lurra lantzen hasi aurreko diseinua gakoa da permakulturan”

2014an sortu zuten Birika Permakultura proiektua Leioako lursail okupatu batean. Jurgi Uriarte Idiazabalek eta beste bi kidek jarri zuten martxan egitasmoa. “Lursail hartatik bota egin gintuzten gerora, aparkalekua egin behar zutelako, eta, etenaldi baten ondoren, bakarrik... [+]


2024-09-23 | Estitxu Eizagirre
"Ilargia eta landareak" 2025eko agendaren aurkezpena
Landareei eta piztiei buruzko hitzaldia, ilustrazioak eta bertsoak Tolosan irailaren 26an

Jakoba Errekondok Ilargia eta landareak 2025eko agenda eskutan, ilargiaren arabera baratzeko lanak nola antolatu azalduko du eta entzuleen galderak zuzenean erantzungo ditu. Antton Olariagak argitalpen horretarako egin dituen hamabi piztiren ilustrazioak erakutsiko ditu eta... [+]


Komunikazio-bitartekarien I. topaketak
“Komunikazio zailtasunak dituzten pertsonen beharrak ia ezezagunak zaizkigu”

Ikusgarritasun txikia dute gure gizartean komunikazio zailtasunak dituzten pertsonek eta bizi dituzten oztopoek. Ezezaguna da esparru horretan aritzeko formatzen diren komunikazio-bitartekarien lana: zailtasunak dituzten pertsonek beren gaitasunak garatu ditzaten laguntzen dute,... [+]


Gaztetxe eta gazte asanbladen topaketak:
“Azken urteotako desadostasunek gaztetxeen eraldaketarako gaitasuna eta erakargarritasuna murriztu dute”

Euskal Herri mailako topaketak antolatu dituzte hainbat gaztetxe eta gazte asanbladatako gazteek urriaren 19rako, Leitzan (Nafarroa). Mugimenduaren egoeraz eta egitekoez hausnartu, elkarren artean saretu, eta borrokarako indartzea dute helburu. Idatziz erantzun diete ARGIAren... [+]


2024-09-23 | Jakoba Errekondo
Sagardoaren kurkubitatik plastikora

Plastikoan bilduta saltzen dizkigute zuritutako sagarra, mandarina, ahuakatea eta abar. Eta ez gaitu lotsagorritzen.


Eguneraketa berriak daude