Lider bila

  • Duela hamar bat urte, Suitzako Davosen eragile ekonomiko eta politiko hegemonikoek –urteroko batzarrean– merkatuaren fundamentalismoa bere gorengo mailara ekarri zuten, merkatua gobernuen gainetik egon beharra aldarrikatu zutenean. Geroztik, muturreko lelo hori praktikara eramateko neurriak hitzartu dituzte munduko norabidea baldintzatzeko egin ohi duten urtez urteko topaketetan.
Mikel Zurbano
Mikel Zurbano EHUko irakasleaDani Blanco
Kazetaritza independenteak herritarren babesa du arnas
Izan ere, hamarkada honetan gobernuek uko egin diote ekonomian egin izan duten ohiko esku-hartzeari. Honela bada, lan harremanak liberalizatuz enpresarientzat ahalmena handitu eta langileen eskubideak murriztu egin dira. Finantza merkatuen liberalizazio osoak, kapitalen higikortasun askeak eta lekualdaketek dumping sozial eta fiskala ekarri dute. Hori dela eta, zerga sistemak zeharkako zergen eta lanaren gaineko zamapetzearen oinarrien gaineko ereduetara jotzen ari dira gero eta gehiago.

Davosen duela aste gutxi eta Japoniako Zazpi Handien gailurrean berriki, egoeraren larritasunaz jabetu bide dira. Egindako bidearen ondoezak bistakoak direnean handi-mandien arteko ahots argienak abiapuntuan erratu egin zirela onartzera iritsi dira, alegia merkatuak autoregulatzen direla eta berez heltzen direla oreka egoerara baieztea zalantzan jartzen dute orain. Kontrolik gabeko eragile eta produktuak biderkatu egin dira finantza arloan batik bat eta horrek desegonkortasuna barreiatu du munduko ekonomiara. Subprime hipoteken inguruko gertakizunek finantza merkatuak zabortegiak bihurtu direla erakusten dute, ebaluaketa agentziek kalitate goreneko salkaritzat hartu dituzten arren. Honek finantza erakundeen arteko konfidantza eza zabaldu du eta hauxe da krisiaren bozgorailurik handiena.

Amerikako Estatu Batuetako (AEB) ekonomiaren eta dolarraren hegemonia bereak egin dituela esateko gero eta zantzu gehiago dago. II. Mundu Gerraren ekonomia ordenua bere lidergopean eraiki zenetik AEBak munduko gainerako herriei ezarritako ekonomi legeen gainetik egon dira. Nolanahi ere, gaur egun bezala beste garai batzuetan ere, kanpo eta barne defizit izugarriak metatu ditu erraldoi amerikarrak. NMFaren edo Munduko Bankuaren aldetik ez dute jaso gainerako herriek –garapen bidekoak batez ere– egoera arinagoetan egonagatik ere jaso izan duten erantzun gogorra. Izan ere, defizit horiek orain arte finantzatu ahal izan dira arazo handirik gabe dolarrak jaulkiz eta honen gaineko munduko konfiantza mantentzen zen bitartean. Baina egoera hau oso desegonkorra da eta oraingo finantza krisiak edo etorkizuneko beste larrialdi batek hankaz gora ipin lezake.

Jakina da AEBetako gaur egungo defizit bikoitz jasangaitz horren zio nagusia Ekialde Hurbilean azken urteetan indarrean ipinitako gerra makineria dena eta honi lotu behar zaio zergak jaisteko etengabeko soka eragin izana politika fiskal atzerakoienak bultzatuz –Europako paraje hauetan hain sutsuki kopiatzen direnak hain zuzen–. Bush presidentearen zorabioari gehitu behar zaio dolarrari lehiakide indartsua sortu zaiola euroaren kasuan eta yena ere bere lozorrotik atera berri dela. Kontestu honetan subprime hipotekek lehertarazi duten krisiak orain arteko AEBetako lidergoa are zalantzagarriagoa egiten du. Munduko gobernagarritasuna hankaz gora dagoen honetan Davoseko batzarrean lidergo ekonomiko berriaren premia mahai gainean ipini da lehendabizikoz.

Azkenak
Gazara Martxako Euskal Herriko ordezkaritzaren komunikatua Egiptotik
Okupazioa dagoen bitartean, erresistentzia egongo da

Euskal Herriko ordezkaritza gara Gazara Martxan. Egiptora etorri gara mezu argi batekin: genozidioa salatzeko, blokeoarekin amaitzeko eta Israel estatu genozidarekin harreman guztiak eteteko exijitzeko.

Gure elkartasun ekintzaren aurrean, aginte sionistaren eta... [+]


Donostiako Guardetxearen epaiketa urriaren 7an izango da

Donostiako Udalak jakinarazpena bidali dio Alde Zaharreko Gazte Asanbladari, epaiketaren data zehazteko. Asanbladak azaldu duenez, epaiketa aurreko hilabeteetan ezin dira desalojatuak izan, epaileak agindua eman arte.


Egiptok Gazarako martxaren aurkako errepresioa gogortu du, ekimena amaitutzat eman badute ere

Antolakuntzak salatu du Poliziak jarraitzen duela martxako partaideak atxilotzen eta tratu txarrak ematen. Kezka berezia agertu du Saif Abukeshek martxako presidentekidearen egoeragatik: astelehen arratsaldean atxilotu zuten, tratu txar “larriak” eman... [+]


Elkarretaratzea egingo dute Muxikan, jaietan gizon batek hainbat adin txikiko neskari eginiko sexu erasoak salatzeko

San Roman auzoko jaietan bost neska adingaberi ukituak egiteagatik 18 urteko mutil bat atxilotu zuen Ertzaintzak Muxikan (Bizkaia). Udalak eta herriko Mugimendu Feministak elkarretaratzea deitu dute asteartean 20:30erako.


Yala Nafarroak jaurtiko du sanferminen txupinazoa

Palestinaren askatasunaren aldeko eta genozidio eta okupazioaren kontrako Nafarroako plataforma izan da hautagai bozkatuena.


Elektrikari bat amiantoagatik hil zela ebatzi du Gasteizko auzitegi batek

Gasteizko Lan arloko bigarren auzitegiak ebatzi du SIS Electricidad enpresarentzat lan egiten zuen eta 2019an hil zen behargina amiantoak eragindako minbizi batengatik hil zela. Udal galdarak konpontzeaz arduratzen zen elektrikaria, eta 1999tik 2017ra lan egin zuen enpresa... [+]


Txetxu Barrios Atarrabiako presoa baldintzapeko askatasunean geratu da

Kartzelan 27 urte egon eta gero askatasunean geratu dela iragarri du Etxerat elkarteak.


Hilberria
Fermin Leizaola etnografoa hil da, 81 urterekin

Euskal Herriko artzaintzaren kulturan aditua izan da; milaka pieza jaso eta dokumentatu ditu Aranzadirekin. 45 urte eman zituen Etnografia Saileko zuzendari.


17 urteko neska bat elektrokutatuta hil da Araiako tren geltokian

Geldirik zegoen bagoi baten sabaira igo eta han elektrokutatu da. Berarekin zegoen 16 urteko neska zauritua izan da eta Gurutzetako ospitalera eraman dute.


2025-06-17 | Mikel Aramendi
“Lur arraroak” edo “mineral estrategikoak”?

Ezer geratu bada argi pasa den astean Londresen Txinako eta AEBetako merkataritza-arduradunen artean adostu zuten “esparru-akordioan” (batek daki zer esan nahi duen zehazki esamoldeak; “Genevako akordioari buruzko akordioa” dela diote batzuek), hauxe izan... [+]


Israelek Irango telebista kate publikoaren egoitzari eraso egin dio, eta Netanyahuk mehatxu egin du Khamenei hilko dutela

Teherango barruti bati eraso egin ondoren, Israelek jaurtitako misil batek IRIB Irango telebista kate publikoaren egoitza izan du jopuntu. Erasoa gertatu aurretik Israelgo Defentsa ministro Israel Katzek ohartarazi du "Irango propagandaren bozgorailua" desagertzear zela... [+]


2025-06-17 | Gedar
“Parte hartzeko dugun eskubidea aldarrikatzen jarraituko dugu, eta aurten ere ez gara jaietatik kanpo geratuko”

Ehunka lagun mobilizatu dira berriz Gasteizen, txosnetan GKSren eta Etxebizitza Sindikatu Sozialistaren aurka mantentzen duten betoa dela-eta, irtenbide bat aldarrikatzeko.


Herri Sanferminak festarako prest

O plazan garatuko dute egitaraua. Bazkariak, bertso saioa, txikientzako antzerkia, pilota txapelketa, herri olinpiadak eta elektrotxarangak izango dira, besteak beste.


EAEko Kultura Sistemaren Legea, Espainiako eskuinaren esku?

Jaurlaritzak lizitaziora atera zuen proiektua, “lan teknikoegia” delako. Ia 80.000 euro jasoko ditu Estudio Jurídico Gabeiras y Asociados SLP enpresa madrildarrak, “egoeraren diagnostikoa” eta legearen hasierako proiektua egiteko. Enpresa horren... [+]


“Irunen alarde gatazkarik ez dagoela diotenen asmoa da gaiari garrantzia kentzea, inor busti behar ez izateko”

Irungo Alarde Parekidean sortu berri den Meaka konpainiako kapitaina da Nagore Olaskoaga. Alarde Tradizionala vs. Parekidea, “kopuruak direnak dira, baina oso pozik gaude gazte askok eta askok hartzen dutelako parte Alarde Parekidean, eta beraiek dira gure herriaren oraina... [+]


Eguneraketa berriak daude