Euskal Gatazka, erdigunetik ertzetara
- Irratia entzuten ari zara, eta deklarazio politikoz bete da berriro ere.
Batasunakoaren ahotsak arrazoiz dio guzti-guztionak diren eskubide zibil eta politikoak jarri direla salmentan. Atutxa kasukoei ez zaie arrazoirik falta, ez baitira soilik euskal erakundeak egurtu, guztioi eman digute matrailan. Akordatu zara espainolistek antzera arrazoitu dutela beti, kontzejal bakoitzaren hilketarekin gu guztion barruetan hiltzen zela zerbait.
Itzali duzu irratia, bizi pozak mehatxu egin baitizu alde egingo duela. Atera zara etxetik eta, atari aurrean geldirik, jendartea begiz jo duzu une batez. Gizarte hain egurtuaren ikarari erreparatu nahi diozu, Ritcher eskalan euskal gatazkak herritarrengan sortzen duen lurrikara.
Bigarren pisuko alargunari erreparatu diozu lehenbizi, merkaturako bidean doa. Hildako senarra arnas ahokada bakoitzarekin errekuperatu gura luke. Behin esan zizun, malko fin batek bidea egiten ziola matrailatik behera, ez dela egunik senarraz akordatzen ez denik. Bizitza, hutsuneak beteko balio bezala. Iloba txikien alaitasunak bizipoz galanta ematen dio, eskerrak.
Auzoko neska nerabe bat aurre-aurretik pasa zaizu ziztuan, etorkizuna proiektuz betea erakusten duen pausoa daroa. Bere aitak kontatu zizun, belztutako azazkalen arteko Ducadosari bokazioz tiratzen ziola, tailer zikin batean lan egiteak, bere txarrean, baduela onurarik gaueko txandan. Alaba bientzat etorkizun errazagoa nahi luke, horixe du ipar.
Begirada jaso duzu eta hantxe bera, ohi duen pauso urduri eta noragabetuarekin. Ez dute askok jakingo ezkontza heterosexualetik ihesaldiak egiten dituela gizon gazteak, desioa beste gizon batzuekin itotzeko.
Kaleko jendeari begira zabiltzala, irratiko deklarazio politikoak etorri zaizkizu gogora. Eta etxaurreko plazaren erdian irudikatu dituzu ahotsok, hustutako laranja kaxa baten gainean oihuka. Hyde Park-eko speakers' corner hartan bezalaxe. Oihuok suntsitu nahi lukete eguneroko istorio eta gatazkatxoek Euskal Gatazkarekiko agertzen duten autonomia lotsagabea: “Ez al zarete konturatzen?”.
Ahotsek euren egia erakutsi nahi diote herritarrari, Gatazkaren zipriztinekin nahitaez denok lohitzen garela, tamaina horretako erasoen aurrean bizitza ezin dela izan beste nonbait gertatzen ari den hori. Supermerkatuek, turismo bulegoek, introspekzio psikologikoak edo Arraldeko Maria Luisaren heriotzak, ez luketela res publica kolonizatu behar. Horiek direla ertz, ez erdigune.
Dezibelioak sobera dituzte ahotsek, baina herritarrek ez dute inor txaloka hartu, ez dira bibaka hasi espiral hazkor eta gera ezinean. Batzuen aurpegi ezaxolatiak ikusi dituzu, beste batzuen begi zirrararik gabeak. Aldarte epelak, oro har. Nirvanatik urrun samar, den-denak.
Banaka bat geratu da entzule finarena eginez. Buruarekin baietz diote, zerbait egin beharko litzatekeela, eurak ere egurtuak sentitzen direla nolabait. Entzule gustura jardun ostean, badoaz, zereginak dituzte. Euskal Gatazkaren lurrikarek betetzen dute tarterik horien bizitzetan. Epizentroa ez, ordea. Gero eta gutxiago.
Eta pentsatu duzu ez duela balio esateak, pose soziologikoz, politikarekiko ezaxola, aro postmoderno berriaren taupada dela, halabehar jainkotiarrari lekua eginez bezala. Klase politiko osoak agertu duen ezintasun paregabearen seinale ere bada. Lehenbizi politikaren ezintasuna dugu, gero dator politikarekiko herritarren deslotzea.
Gaua da eta, etxeratzean, telebista piztu duzu. Ezindu horiek ari dira bozka eske, berriro ere.
The Lancet aldizkariak argitaratutako ikerketa batek eman du datua eta ohartarazi du plastikoaren ekoizpenak osasunean eragina duela bere ekoizpen prozesu osoan eta gazte zein helduei eragiten diela. Gehitu du 1950tik 200 aldiz biderkatu dela plastikoen ekoizpena.
Brasilgo Auzitegi Gorenak eman du sententziaren berri, Bolsonaro oraindik Luiz Inazio da Silva Lula Brasilgo egungo presidentea pozoitu eta Alexandre de Moraes epailea hil nahi izateagatik epaitzen ari diren bitartean. Sare sozialik erabili ezin zuenean,... [+]
Bilboko Konpartsen Federazioak 2025eko Aste Nagusirako prestatu duen egitaraua aurkeztu du Arriaga Plazan. Federazioak, konpartsek eta Jai Batzorde Mistoak 600 jarduera baino gehiago prestatu dituzte, "gustu guztientzako ekintzez betetako Aste Nagusiaz gozatzeko".
Hiroshima eta Nagasakiko masakre nuklearren 80. urtemuga heldu zaigu, eta inoiz baino eskasagoak dira itxaropentsu izateko inputak. Hala ere, No More Hibakusha! aldarrikatzen jarraitu beharko dugu... ordukoei ez ezik geure buruari zor diogulako.
Israelgo lehen ministroa Segurtasun Kabinetearekin biltzekoa zen asteartean, "Gaza osorik okupatzeko planaz" eztabaidatzeko eta hori aurrera eramateko; baina atzeratu egin dute bilera. Israelgo armadaren buru Eyal Zamirrek, aldiz, Gazan diharduten lurreko soldaduei... [+]
Zer: Orquestra de la Comunitat Valenciana
Zuzendaria: Mark Elder
Bakarlaria: Nelson Goerner (pianoa)
Egitaraua: Txaikovsky eta Xostakovitxen lanak
Lekua: Kursaal Auditorioa, Donostia.
Data: abuztuaren 3a.
-------------------------
Orquestra de la Comunitat Valenciana... [+]
Pablo Gonzalez Polonian atxilotu zuten 2022an espioitza leporatuta. 2024ko abuztuan aske utzi zuten baina ez zuten bere prozesua itxi. Orain, prozesua berriz ireki eta epaileek 2025eko udazkenean epaitu nahi dute Gonzalez.
Bigarren aldiz da El Salvadorko presidente Bukele, konstituzioak legegintzaldi bat baino gehiagoz presidente izatea debekatzen badu ere. Orain, konstituzioa aldatu eta nahi beste aldiz hautatu dezakete presidentea.
Gasteizen igandean eginiko agerraldian, Txosnak. Gureak, denonak dinamikako kideek gaitzetsi dute txosnak ez direla enpresen gisara tratatu behar: "Gure ospakizunak edukiz hustu nahi dituztenen kontra, konpromisoaren, aniztasunaren eta autogestioaren alde egiten... [+]
Urtero legez, hitzordua izan dute igandean Sare eta Etxerat elkarteek Hego Euskal Herriko 11 hondartzatan. Euskal preso, iheslari eta deportatuak etxeratzearen aldeko aldarriak egin dituzte.
Bahituen "egoera larriaz" eztabaidatuko dute biltzarrean egongo diren herrialdeek, Danny Danon Israelek Nazio Batuen Erakundean duen enbaxadorearen arabera. Hamasek adierazi du bahituek osasun arreta jasoko dutela baldin eta Israelek Gazara laguntza humanitarioa... [+]
Euskal diasporaren Boiseko Jaialdiaren testuinguruan, Etxepare Euskal Institutuak eta AEBetako euskal erakunde NABOk euskararen irakaskuntza sustatzeko akordioa sinatu dute. Hori horrela, AEBetako Euskal Etxeek euskara "sustatuko eta trinkotuko" dute, eta Jaurlaritzak... [+]
Etxe pareko lokala itxita, obretan, zerbait berria irekiko dutelako susmoa. Ez da izanen mertzeria bat, ez eta loradenda bat. Kasurik onenean taberna bat, ohikoa, auzokoa, eta txarrenean gastrobarra edo specialty cafe bat. Ez duzu dirurik bost euroko kafea erosteko. Ez duzu... [+]
"Gure herria izugarrizko irabazi-iturria da turismotik negozioa egiten dutenentzat. Bertako langileok, berriz, horren albo-kalteak jasaten ditugu: miseria eta esplotazioa", seinalatu dute mobilizazioa deitu duten Kontseilu Sozialistak eta Etxebizitza Sindikatu... [+]
Zer: “Requiem (s)”. Ballet Preljocaj.
Koreografia: Angelin Preljocaj.
Eszenografia: Adrien Chalgard.
Argiztapena: Éric Soyer.
Jantziak: Eleonora Peronetti.
Bideoak: Nicolas Clauss.
Lekua: Kursaal Auditorioa, Donostia.
Data: abuztuaren... [+]