Ikastoletako Euskaraz Bizi programaren baitako ekimen guztiak bezala, geure hizkuntzaren erabilera geletatik kanpo sustatzeko helburuz plazaratu zen Xabiroi, lerrootan xehetzen ari garen komiki aldizkaria. Bi urte eta erdi joan dira geroztik. Gaur, jolas lekuan, jantokian, autobusean, lagunartean, etxean, nonahi betetzen ahal duen funtzio horretaz gainera, hasierako asmoa bera gaindikatzen duten balioak ere aitortzen zaizkio bederatzigarren arteari begira bizi den argitalpen honi. Garrantzitsuena, gazte nahiz helduentzako komikigintzaren hauspo izatea; euskarazko produkzioari haize ematen dion bakarrenetakoa izatea. Eta, bidenabar, gazteei irakurzaletasuna pizteko produkturik erakargarrienetakoa bistaratzea.

“Euskarazko produkzioan zulo kronikoa ikusten genuelako heldu genion serio gaiari –azaldu digu Arantza Munduategi Ikastolen Federazioko kideak–. Haur eta gazteentzako literaturak segida handia duen bezala, komikigintzan herren genbiltzan aspaldian, Ipurbeltz aldizkariak txikiei erreparatzen baitie nagusiki. Geuk ere, Federazioak, haur hezkuntzarako material asko eman dugu argitara urtetan, baina DBHko ikasleei ezer gutxi eskaini izan diogu”.

Munduategik esandakoaren haritik, euskarazko komiki liburuak merkaturatzen dituen argitaletxe nagusiak, alegia Saurek, bikain osatutako katalogoa du dagoeneko merkatuan, baina bertan aurkituko ditugun obra gehienak Europako egile esanguratsuen itzulpenak dira mementuz.

Arrakastaren gakoak

Xabiroik bide laua egin du orain arte. Ikastolen Federazioak zalantzarik gabeko babesa eman dio hastapenetik eta kasik oztoporik gabe mamitu izan dira zenbakiak. Munduatek aipatu digunez, lehen bi zenbakiek tirada masiboa izan zuten. Familia guztiei dohainik banatzeko adina inprimatu ziren eta argitalpen berria ikasle, irakasle nahiz gurasoen artean ezagutzera emateko baliatu zituzten.

Gero, jada adin tartea zehaztuta, 14.000tik gora finkatu da komiki aldizkari honen tirada. Ikastetxe bakoitzak komeni zaion kopurua eskatzen du eta euro baten truke saltzen zaio ikasleari. Ez da apenas alerik sobratzen. Ez da dirurik galtzen. Lorpen itzela.

Arrakastaren gakoak aztertzen hasita, bi fenomeno izan ditu bere alde Xabiroik. Batetik, taldeari izendatu zaion kapitaina, Dani Fano, komikizale eta komikigile amorratua, punta-puntako kolaboratzaileak bildu eta tinko mantentzen jakin duena. Komikien kalitate mailari beti goian eustearen meritua ere hari zor zaio. Bestetik, Arantza Munduategi bera, ideiari berehala usaina hartu ziona, erakundean nahiz instituzioetan asmoa mamitzeko bitartekoak lortzeaz gain, ikastolen sarea aldizkariaren sustapenerako eta salmentarako erabiltzen primeran asmatu duena.

“Ideiarekin bueltaka hasi ginenerako ezaguna genuen Dani Fano –argitu digu Munduatek–. Ezaguna eta estimatua, Federazioak plazaratzen dituen argitalpenetan, bereziki multimedia lanetan gurekin jarduna baitzen. Berehala konturatu ginen gure proiektua bideratzeko dohain apartak zituela, mundu horretan dabilenaren abantaila guztiak txertatuko zizkiola aldizkariari”.

Fanok pozarren heldu zion erronkari, CD-ROMak ilustratzen eta bestelako zereginetan gustura aritu izanagatik ere, komikigintza baitu lanik maiteena. Bi irizpide nagusi finkatu zituen aldizkariaren ardura bere gain hartu zuenean. Lehena, kolaboratzaileei lanak duin ordaintzea: “Gure orrietan ikusiko dituzun egileak irudigintzan profesionalak dira. Kalitate handia bermatzen duten marrazkilari eta gidoilariak biltzen ditugu eta ordainik gabe ezin da maila gorena eskatu”. Horri esker, komikilari apartak eman dituzte ezagutzera. Kasurik esanguratsuenen artean, Iñaki G. Holgadorena dugu aipagarri. “Bere lanak Frantzian sona handikoa den Spirou aldizkarian edota Heavy Metal estatubatuarrean argitaratzen diren arren, hemen ezezaguna zen. Xabiroik euskaraz ere sortzea ahalbidetu dio”.

Bigarren irizpidea, sorkuntzari askatasuna ematea, gaiaren hautua egileari libre uztea. Nagusiki ikastoletako ikasleen artean banatzeko produktua den arren, egileei ez zaie gaietan edo estiloan mugarik jartzen “zalantza agertu izan didanari –dio Fanok– paperean gogoak ematen diona paratzeko esan izan diot, ‘zerorrentzat balitz bezala egin’. Gazteei ezin baitzaie edozer eman. Usaina berehala hartuko liokete. Gazteen izenean ari bagara ere, helduentzako komikia da gurea, haur kutsurik gabea”.

Euskara landua

Idazketari dagokienez, taldean bi zuzentzaile dituzte testuen egokitasuna ziurtatzeko. “Egile gehienak euskaldunak dira –nabarmendu du Fanok–, hizkuntza ederki menderatzen dutenak, baina argitalpen gehienetan bezala, zenbat eta arreta handiagoa orduan eta emaitza hobeak lortzen dira”. Bestalde, ahalegin berezia egiten da gazteen erregistroak lantzeko. “Zorionez, Asisko, Kike Amonarriz edota Antton Olariaga bezalako adituak ditugu inguruan. Askotan azaltzen dizkiogu kezkak elkarri”.

Aldizkari honen beltzune bakarra ikastolen saretik kanpoko salmenta dela esan liteke. Ikastoletan baino garestixeago, baina merke, oso merke eskaintzen bada ere (1,5 euro), Elkarreko megadendetan egin diren saioek emaitza makalak erakutsi dituzte orain arte. Beharbada, sustatze lanik kasik egiten ez delako. Beharbada, ikastoletatik kanpo ezagutzen ez delako nahiz produktua zuzenki ikastolari lotzen zaiolako. Beharbada, zenbaki batetik besterako tartean pista galtzen zaiolako –lauzpabost zenbaki argitaratzen dira urtean–.

Arduradunok dioskutenez, “Xabiroi bezalako lan bat libreki argitaratzea ezinezkoa da gaur egun. Ikastolena bezalako erakunde baten babesa ezinbestekoa da iraupena ziurtatzeko. Geure kasuan, bezeroak etxean bertan edukitzeak lasaitasun handia eman digu. Harremana askoz ere zuzenagoa da.”

Harpidetza egiteko modurik ere ez da abian jarri. Arantza Munduategik argitu digunez, bezeroak batzeko modu horri ez zaio bide errazik ikusten: “Ikastolen Federazioan arrotza zaigu sistema hori eta nahiago izan dugu lehenik dakigunari ondo heltzea”.

Nolanahi ere, aldizkari gaztea da Xabiroi, hasi berria, kanpora begira jarri aurretik oinarriak ongi sendotu nahi dituena.