Indar politikoak: alderdiak ala fakzioak

  • Euskal jende gehiena nazka-nazka eginda dago politikaz. Hori horrela da, Euskal Herriko politikak duela gutxi arte zirrara ikaragarria sortzen bazuen ere. Zer dela eta?
Iñaki Martinez de Luna
Iñaki Martinez de Luna EHUko soziologia irakaslea Alberto Elosegi
Argi dago, ezin dugula analisi honetatik kanpo utzi mendebaldeko demokrazia guztietan aspaldian diagnostikatu zen deskontentu politikoa. Hala ere, politikarekiko gogaitasun horrek sustraiak unibertsalak ez ezik, euskal labeleko motiboak ere tartean ditu. Hortaz, egoera hori azaltzeko, Euskal Herria euren giza komunitate edo erkidegotzat jotzen duten hiritarrak ditugu gure hipotesiaren oinarri.

Izan ere, Euskal Herria zinezko komunitatetzat hartzen duen edonorentzat herri horren biziraupena, nazioarteko onarpena eta burujabetasuna dira politikagintzaren oinarri-oinarrizko abiapuntuak. Ideia horietara bildu beharko lukete euskal erkidegoaren alde lan egin nahi duten alderdi politiko guztiek, xede horiek beste edozein interes partidistaren aurretik lehenetsiz.

Gure politikagintzan, ordea, oso bestelako jokoa antzematen da: funtsezko abiapuntu horiek bazter utzita, eguneroko ogia dugu euskal alderdi politikoen arteko tirabirak, deskalifikazioak, irainak eta erasoak. Lehenesten dutena ez dira euskal komunitatearen xedeak, nork bere interes estrategikoa baizik.

Puntu honetara iritsita, gogora ekarri behar ditugu Burke-n oinarrizko ideia batzuk –buruz aipatuta bada ere–, alderdi politiko parlamentarioen sorreran, erakunde berri horien inguruan teorizatu zituenak: a) alderdi politikoek ordezkatzen duten komunitate edo erkidegoaren funtsezko interesen inguruan bat egin behar dute, euren interesa bigarren mailan utzita; b) horrela gertatu ezean, ezingo genuke alderdi politikoez hitz egin fakzioez baizik; c) ezinezkoa izango zen herrialde batek aurrera egitea bere parlamentuko indar politikoak fakzio izaera baino ez bazuten hartzen, azken horien joko arduragabe eta zatitzaileak erkidegoa hondamendira eramango baitzuen.

Hona iritsita, geure buruari egin behar diogun galdera hauxe da: zer dugu Euskal Herrian, alderdi politikoak ala fakzioak? Izan ere, praxi politikoari erreparatuta, ez dirudi euskal indar parlamentarioek euren arteko ika-mika eta interesen aurretik, komunitatearen interesak kokatzen dituztenik.

Esandakoa gutxi balitz ere, euskal indar (alderdi/fakzio?) politikoen arteko gatazkek zatiketa eragiten dute euskal sentimendua duten herritarrengan, indar politiko batzuetara edo besteetara lerratzen diren herrikideak aurrez aurre ipintzen dituzte-eta. Hori ez da huskeria erkidego baten elkarbizitza eta biziraupenerako, bistan denez.

Gainera, modan jarri zaigun gizarte kapital kontzeptuaren arabera argi dago halako zatiketa bat zeharo urruntzen dela erkidego batek idealki bete beharko lituzkeen baldintzetatik, herrikideen arteko harreman ugariak eta konfiantzazkoak izatetik, alegia. Euskal indar politikoek euren jarraitzaileen artean eragiten duten zatiketak guztiz kontrako egoera eragiten du. Gertaera hori begi bistakoa da hainbat herritan, non kaleko giroa jasanezin bihurtu zaio nolabaiteko lotura politikoa (indar politiko batzuekiko zein besteekiko) adierazten duen herritar askori.

Azken buruan, alderdi/fakzio (?) politikoek, gure etorkizuna arrisku bizian jartzen dutela ikusita eta beste auzokide batzuekin arazoak sortarazten dituztela konturatuta, ez da batere harritzekoa euskal jendearen gehiengoa –egungo– politikaz nazkatu izana.

Azkenak
Bonba-jostailuen oroimena oraindik bizirik da Libanon

Ekialde Erdia dantzan jarri dute pertsona-bilagailuak eta walkie-talkieak lehergailu bihurtu dituzten erasoek. Israel isilik da, baina inork gutxik jartzen du zalantzan erasoen atzean hura dela. Besteak beste, iraganean aritu delako jada jolas hilgarri horietan, eta akusazio... [+]


2024-09-20 | Sustatu
Euskarabildua topaketa urriaren 17an: “Artifiziala ez den teknologia”

Aurtengo Euskarabildua topaketa teknologikoa (iAmetzak antolatzen duena urtero) urriaren 17an izango da Donostian, San Telmo Museoan. "Artifiziala ez den teknologia" jarri diote goiburu gisa, adimen artifizialaren oldarraldi garai honetan "inoiz baino... [+]


Zinemaldia. Sail Ofiziala. Irekierako filma
Apar gutxiko desioa


2024-09-20 | Gedar
Aurten ere, udako erailketa matxisten %15 egin dute poliziek edo polizia ohiek Espainiako Estatuan

Uda honetan, gutxienez hemeretzi erailketa matxista izan dira, eta horietatik gutxienez hiru kasutan, poliziak edo polizia ohiak dira hiltzaileak. Donostian, gainera, erailketa saiakera bat ere izan da ertzain baten partetik: bere bikotekidea hiltzen saiatu zen abuztuan.


2024-09-20 | George Beebe
Ez dago irismen luzeko misil nahikorik Mendebaldean Ukrainako egoera aldatzeko

(Baina Kievek Errusiari eraso egiten uzteak gerrara eraman gaitzake zuzenean).

George Beebe CIAko Errusiako analisi zuzendari ohia da eta bere artikulu hau Rafael Poch kazetariaren blogean argitaratu dute gaztelaniaz eta Brave New Europe webgunean ingelesez.


Edmundo González Venezuelako “presidente legitimo” gisa aitortu du Europako Parlamentuak

Europako Alderdi Popularrak ultrakontserbadoreekin eta eskuin muturrarekin landuriko ebazpenak aldeko 309 boto, kontrako 201 eta hamabi abstentzio jaso ditu. Ekaineko Europako hauteskundeez geroztik, lehen aldia da eskuina eta eskuin muturra baturik agertzen direla Estrasburgon.


Mozal Legearen erreforma eskatu du Nafarroako Legebiltzarrak

Foru Legebiltzarraren arabera, “oinarrizko eskubideak eta askatasunak murrizten dituen legea da, eta zigor-atal neurrigabea du, demokrazia aurreratu bati ez dagokiona”.


2024-09-20 | Euskal Irratiak
Maider Mourgiart eta Paul Laborde
“Pastoralari esker Xarnegu eskualdeko herritarrak elkar lotu gira”

Azken aukera asteburu honetan 'Inexa de Gaxen' pastorala ikusteko.


2.500 euroko isuna ezarri die Ertzaintzak sei aiaraldearri, iazko greba feminista orokorragatik

"Mozal legea" baliatuta jarri ditu poliziak isunak. Tubacexen eginiko piketegatik izan dira zigor gehienak.


2024-09-20 | Gedar
Balmasedako Glefaran enpresak etengabe gainditu ditu ezarritako kutsadura-mugak

2016tik 2023ra bitartean, Pastguren paper-fabrika izandakoa erraustegi modura erabili zuen Glefaranek, elektrizitatea ekoizteko. Zazpi urte horietan zehar, errauts-partikulen isurketa-mugak urratu zituen, eta "gizakien eta ingurugiroaren osasuna arriskuan jarri" zuen... [+]


Internet demokratiko eta burujabe baten alde lanean

Internet hasieran askatasunaren espazio izan zen, baina gaur egun enpresa handien esku dagoen lurralde kontrolatu bihurtu da. Testuinguru honetan, teknologia burujabetza eta ongizate komuna lortzeko Internet berreskuratzeko beharra gero eta premiazkoagoa da. Egile eta aktibista... [+]


2011 eta 2023 arteko epealdia
Amnistia Legea aplikatzea eskatu dezakete Kataluniako prozesuarekin lotuta zigortutako euskal herritarrek

Bizkaiko Probintzia Auzitegiak amnistia aplikatu die Kataluniako prozesu independentistarekin lotutako mobilizazio batengatik kondenatutako lau gazteri. Kataluniarekin elkartasun ekimenengatik herritar gehiago ere zigortu zituzten Euskal Herrian 2011 eta 2023 artean, bide... [+]


Eguneraketa berriak daude