Indar politikoak: alderdiak ala fakzioak

  • Euskal jende gehiena nazka-nazka eginda dago politikaz. Hori horrela da, Euskal Herriko politikak duela gutxi arte zirrara ikaragarria sortzen bazuen ere. Zer dela eta?
Iñaki Martinez de Luna
Iñaki Martinez de Luna EHUko soziologia irakaslea Alberto Elosegi
Inoiz baino beharrezkoagoak dira eskuin muturraren gezurrei
aurre egingo dieten hedabide independenteak
Argi dago, ezin dugula analisi honetatik kanpo utzi mendebaldeko demokrazia guztietan aspaldian diagnostikatu zen deskontentu politikoa. Hala ere, politikarekiko gogaitasun horrek sustraiak unibertsalak ez ezik, euskal labeleko motiboak ere tartean ditu. Hortaz, egoera hori azaltzeko, Euskal Herria euren giza komunitate edo erkidegotzat jotzen duten hiritarrak ditugu gure hipotesiaren oinarri.

Izan ere, Euskal Herria zinezko komunitatetzat hartzen duen edonorentzat herri horren biziraupena, nazioarteko onarpena eta burujabetasuna dira politikagintzaren oinarri-oinarrizko abiapuntuak. Ideia horietara bildu beharko lukete euskal erkidegoaren alde lan egin nahi duten alderdi politiko guztiek, xede horiek beste edozein interes partidistaren aurretik lehenetsiz.

Gure politikagintzan, ordea, oso bestelako jokoa antzematen da: funtsezko abiapuntu horiek bazter utzita, eguneroko ogia dugu euskal alderdi politikoen arteko tirabirak, deskalifikazioak, irainak eta erasoak. Lehenesten dutena ez dira euskal komunitatearen xedeak, nork bere interes estrategikoa baizik.

Puntu honetara iritsita, gogora ekarri behar ditugu Burke-n oinarrizko ideia batzuk –buruz aipatuta bada ere–, alderdi politiko parlamentarioen sorreran, erakunde berri horien inguruan teorizatu zituenak: a) alderdi politikoek ordezkatzen duten komunitate edo erkidegoaren funtsezko interesen inguruan bat egin behar dute, euren interesa bigarren mailan utzita; b) horrela gertatu ezean, ezingo genuke alderdi politikoez hitz egin fakzioez baizik; c) ezinezkoa izango zen herrialde batek aurrera egitea bere parlamentuko indar politikoak fakzio izaera baino ez bazuten hartzen, azken horien joko arduragabe eta zatitzaileak erkidegoa hondamendira eramango baitzuen.

Hona iritsita, geure buruari egin behar diogun galdera hauxe da: zer dugu Euskal Herrian, alderdi politikoak ala fakzioak? Izan ere, praxi politikoari erreparatuta, ez dirudi euskal indar parlamentarioek euren arteko ika-mika eta interesen aurretik, komunitatearen interesak kokatzen dituztenik.

Esandakoa gutxi balitz ere, euskal indar (alderdi/fakzio?) politikoen arteko gatazkek zatiketa eragiten dute euskal sentimendua duten herritarrengan, indar politiko batzuetara edo besteetara lerratzen diren herrikideak aurrez aurre ipintzen dituzte-eta. Hori ez da huskeria erkidego baten elkarbizitza eta biziraupenerako, bistan denez.

Gainera, modan jarri zaigun gizarte kapital kontzeptuaren arabera argi dago halako zatiketa bat zeharo urruntzen dela erkidego batek idealki bete beharko lituzkeen baldintzetatik, herrikideen arteko harreman ugariak eta konfiantzazkoak izatetik, alegia. Euskal indar politikoek euren jarraitzaileen artean eragiten duten zatiketak guztiz kontrako egoera eragiten du. Gertaera hori begi bistakoa da hainbat herritan, non kaleko giroa jasanezin bihurtu zaio nolabaiteko lotura politikoa (indar politiko batzuekiko zein besteekiko) adierazten duen herritar askori.

Azken buruan, alderdi/fakzio (?) politikoek, gure etorkizuna arrisku bizian jartzen dutela ikusita eta beste auzokide batzuekin arazoak sortarazten dituztela konturatuta, ez da batere harritzekoa euskal jendearen gehiengoa –egungo– politikaz nazkatu izana.

Azkenak
2025-08-05 | El Salto-Hordago
Plastikoak eragindako kutsadurak 1,3 bilioi euroko osasun gastuak eragiten ditu

The Lancet aldizkariak argitaratutako ikerketa batek eman du datua eta ohartarazi du plastikoaren ekoizpenak osasunean eragina duela bere ekoizpen prozesu osoan eta gazte zein helduei eragiten diela. Gehitu du 1950tik 200 aldiz biderkatu dela plastikoen ekoizpena.


Etxeko atxiloaldia ezarri diote Bolsonarori, 2023an estatu kolpe bat ematen saiatzeagatik

Brasilgo Auzitegi Gorenak eman du sententziaren berri, Bolsonaro oraindik Luiz Inazio da Silva Lula Brasilgo egungo presidentea pozoitu eta Alexandre de Moraes epailea hil nahi izateagatik epaitzen ari diren bitartean. Sare sozialik erabili ezin zuenean,... [+]


Bilboko Konpartsek “gustu guztientzako” 600 ekintzatik gora antolatu dituzte

Bilboko Konpartsen Federazioak 2025eko Aste Nagusirako prestatu duen egitaraua aurkeztu du Arriaga Plazan. Federazioak, konpartsek eta Jai Batzorde Mistoak 600 jarduera baino gehiago prestatu dituzte, "gustu guztientzako ekintzez betetako Aste Nagusiaz gozatzeko". 


2025-08-05 | Mikel Aramendi
Gero eta fede gutxiagorekin esanda: ‘No More Hibakusha!’

Hiroshima eta Nagasakiko masakre nuklearren 80. urtemuga heldu zaigu, eta inoiz baino eskasagoak dira itxaropentsu izateko inputak. Hala ere, No More Hibakusha! aldarrikatzen jarraitu beharko dugu... ordukoei ez ezik geure buruari zor diogulako.

Iazko Bakearen Nobel... [+]


Gaza osoa okupatzeko erabakia, atzeratuta

Israelgo lehen ministroa Segurtasun Kabinetearekin biltzekoa zen asteartean, "Gaza osorik okupatzeko planaz" eztabaidatzeko eta hori aurrera eramateko; baina atzeratu egin dute bilera. Israelgo armadaren buru Eyal Zamirrek, aldiz, Gazan diharduten lurreko soldaduei... [+]


Sendo eta dotore

Zer: Orquestra de la Comunitat Valenciana
Zuzendaria: Mark Elder
Bakarlaria: Nelson Goerner (pianoa)
Egitaraua: Txaikovsky eta Xostakovitxen lanak
Lekua: Kursaal Auditorioa, Donostia.
Data: abuztuaren 3a.

-------------------------

Orquestra de la Comunitat Valenciana... [+]


Poloniak berriz ireki du Pablo Gonzalezen kontrako prozesu judiziala

Pablo Gonzalez Polonian atxilotu zuten 2022an espioitza leporatuta. 2024ko abuztuan aske utzi zuten baina ez zuten bere prozesua itxi. Orain, prozesua berriz ireki eta epaileek 2025eko udazkenean epaitu nahi dute Gonzalez.  


Konstituzioa aldatu eta betiereko presidente bihurtzeko ateak zabaldu ditu Nayib Bukelek

Bigarren aldiz da El Salvadorko presidente Bukele, konstituzioak legegintzaldi bat baino gehiagoz presidente izatea debekatzen badu ere. Orain, konstituzioa aldatu eta nahi beste aldiz hautatu dezakete presidentea.


20.000 sinadura bildu dituzte txosnak Euskal Herriko ondare immaterial izendatzeko

Gasteizen igandean eginiko agerraldian, Txosnak. Gureak, denonak dinamikako kideek gaitzetsi dute txosnak ez direla enpresen gisara tratatu behar: "Gure ospakizunak edukiz hustu nahi dituztenen kontra, konpromisoaren, aniztasunaren eta autogestioaren alde egiten... [+]


Sarek eta Etxeratek mobilizazioak egin dituzte Hego Euskal Herriko 11 hondartzatan

Urtero legez, hitzordua izan dute igandean Sare eta Etxerat elkarteek Hego Euskal Herriko 11 hondartzatan. Euskal preso, iheslari eta deportatuak etxeratzearen aldeko aldarriak egin dituzte. 


NBEren Segurtasun Kontseilua Gazan bahituta dauden israeldarrez mintzatuko da asteartean

Bahituen "egoera larriaz" eztabaidatuko dute biltzarrean egongo diren herrialdeek, Danny Danon Israelek Nazio Batuen Erakundean duen enbaxadorearen arabera. Hamasek adierazi du bahituek osasun arreta jasoko dutela baldin eta Israelek Gazara laguntza humanitarioa... [+]


AEBn euskararen irakaskuntza bultzatzeko akordioa sinatu dute Etxepare Euskal Institutuak eta NABOk

Euskal diasporaren Boiseko Jaialdiaren testuinguruan, Etxepare Euskal Institutuak eta AEBetako euskal erakunde NABOk euskararen irakaskuntza sustatzeko akordioa sinatu dute. Hori horrela, AEBetako Euskal Etxeek euskara "sustatuko eta trinkotuko" dute, eta Jaurlaritzak... [+]


2025-08-04 | Behe Banda
Kale estuak dituzten hiriak

Etxe pareko lokala itxita, obretan, zerbait berria irekiko dutelako susmoa. Ez da izanen mertzeria bat, ez eta loradenda bat. Kasurik onenean taberna bat, ohikoa, auzokoa, eta txarrenean gastrobarra edo specialty cafe bat. Ez duzu dirurik bost euroko kafea erosteko. Ez duzu... [+]


Turismoaren negozioaren aurka mobilizatu dira Zarautzen

"Gure herria izugarrizko irabazi-iturria da turismotik negozioa egiten dutenentzat. Bertako langileok, berriz, horren albo-kalteak jasaten ditugu: miseria eta esplotazioa", seinalatu dute mobilizazioa deitu duten Kontseilu Sozialistak eta Etxebizitza Sindikatu... [+]


Requiem batekin abiatzea?

Zer: “Requiem (s)”. Ballet Preljocaj.
Koreografia: Angelin Preljocaj.
Eszenografia: Adrien Chalgard.
Argiztapena: Éric Soyer.
Jantziak: Eleonora Peronetti.
Bideoak: Nicolas Clauss.
Lekua: Kursaal Auditorioa, Donostia.
Data: abuztuaren... [+]


Eguneraketa berriak daude