Uda ondoan
- Udako harrabotsaren ondoan, isilik etorri gara udazkenaren atarira. Dena lehengo berean dago, itxura batean, Nafarroan. Sanz lehendakaria da beti. Barcina berdin-berdin Iruñeko alkate. Bertzelako gobernu bat osatzeko ametsak ederki hondoraturik ematen du. Baikorrenak ere ez du sinesten 2008ko hauteskunde orokorretako emaitzek amets hori berpizteko arnasarik ekarriko dutenik.
UPNk nahi zituenak erdietsi ditu, baina hurbil ikusi du erroiztegia. Amildu ez bada, ez da bere merezimenduei esker izan. PSOEren beldur eszenikoak eta, su etenaren haustura iragarririk, ETAren esku hartzeak salbatu dute azken-azkenean. Miguel Sanzek berak hitzez hitz aitortu du: “ETAgatik ez balitz ez nintzateke une hauetan hemen jarrita egonen”. Orain, agintea CDNrekin eta PSNrekin partekatzera beharturik dago. Horren truke Nafarroa Bai isolatzeko politika hitzartu du haiekin. Gobernutik nor bota dezakeen ikasi du hilabete hauetan.
Zerrenda euskaltzale batek herrialde honetan inoiz erdietsi dituen hoberenak izan dira Nafarroa Bairen emaitzak. Aspaldi handitik politikaz bertze egina zegoen jendea mugiarazi du hautestontzietara. Gazte anitzen boto berria erakartzea lortu du. Arrantzan jakin izan du putzu berrietan, esparru abertzalearen hainbat hamarkadatako muga zurrunetatik harago. Abertzaletasun ortodoxoaren ikuspegitik epelkeria sorta baizik ez da Nafarroa Bairen programa. Emaitzek eta geroko gertakariek lanerako ireki dituzten ildo berriek agerian jarri dute bertze biderik ez dagoela euskaltzaletasunaren helburu historiko batzuk bederen inoiz gauzaturik ikusiko baditugu herrialde honetan. Nafarroa Bai Foru Komunitateko oposizio ia-ia bakarra bilakatu da eta hori probesten jakin behar luke hurrengo urteetan.
Ezker abertzale ortodoxoari, berriz, gainera etorri zaizkio 30 urteko politika okerraren fruituak. Haren ordezkariak zuzen daude erraten dutenean ez direla azken hauteskundeetara aurkeztu bertzeen baldintza beretan. Alderdien Legearen aplikazioak zerrenda nagusiak baliogabetu dizkio, Parlamentukoa barne. Alabaina, ANV-EAEren siglen pean zutik gelditu direnek Euskadiko hainbertze herritan izan duten sostenguaren usainik ez da izan Nafarroan, Mendialdeko hiru-lau uharte mugatiarretan ez bada. Bere ohiko estiloan, batzar aretoetara eraman ezin duena karrikara ateratzeko isuria ez zaio agortu. Horrek ez du, hala ere, zulotik aterako.
Ezker Batua txipitua gelditu da. Noizbait haren gobernukide izateko itxaropenak Nafarroa Bairen lagun bilakatzen du. Bere itzala nork mehetu duen oroitzeak, aldiz, koalizio euskaltzalearen lehiakide izatera bulkatzen. Ikusi nahi duenak ikusiko du, haatik, halako osagarritasun bat bien artean. Ezker Batua hobeki kokatua dago Nafarroa Bai inoiz ailegatuko ez den eremu geografiko edo giza kolektiboetara ailegatzeko.
2007ko udan Nafarroan gertatu denak elbarri politiko jakin batzuk utzi ditu ondoriotzat, eta ez prezeski aldaketaren alde gehien nabarmendu direnen artean. Aldaketa ahotan erabilirik ere azken buruan boterea eskuinaren eskuetan betikotzearen aldeko apustua utzi dutenen alderdietan daude elbarri politikoak. Haren abstentzioa eskertzeko, UPNk orgakada bat kargu utzi du PSNren eskuetan. Alabaina horrek ez du isilarazi Nafarroako sozialismoan ireki den krisialdia. Umezurtz gelditu dira militante andana, umezurtz boto emaile franko. Horien borondatea bereganatzeko tenorean, hurbiltasun ideologikoak Nafarroa Bai baino posizio hobean kokatzen du Ezker Batua. Teorian, bederen. Praktikan, ez dago datu bat bakarra pentsatzeko muga jo duenik koalizio euskaltzaleak abertzale sentitzen ez direnen artean irabazi duen itzalak. Badakigu, dena dela, hori ez dela autodeterminazioaren eta lurraldetasunaren bandera inarrosita etorriko. Urrun baginen, are urrunago ibiliko gara elkarrengandik EAEko eta Nafarroako biztanleak. Ez bakarrik gure erruz.
Naturklima fundazioak kaleratutako Itsasoko eta kostako txostena-k argitara eman ditu klima aldaketa euskal kostaldean izaten ari den ondorioak: Bizkaiko Golkoko uren tenperatuta 0,22 gradu igo da hamarkada bakoitzean, 1981tik 2023ra, munduko uren tenperaturen batez besteko... [+]
Beste urte batez Los 40 Summer Live jaialdia ospatuko dute Zarautzen, eta horren kontra agertu dira herriko hainbat eragile, haien ustez, garrantzi handiagoa ematen zaiolako ekitaldi horri herriko jaiei baino: "Argi erakusten du gure herrian zeinentzat dauden erraztasunak... [+]
3.600 pertsona aurkeztu dira ertzain edo udaltzain izateko lan eskaintza publikoko deialdira, eta 2.800 hautagaiek ez dute proba psikosoziala edota atal teorikoa gainditu. Segurtasun sailburuak defendatu egin du Polizia izateko "exijentzia maila".
Zientzia-dibulgazioa saritzeko erreferentziazko sariak izan dira CAF-Elhuyarrekoak. Antolatzaileek 31. edizioa martxan zegoela etetea erabaki dute, "sariketa behar bezala egiteko baldintzarik ez dagoelako".
Boliviako ezkerreko militante historikoa da Nila Heredia, bi aldiz Evo Moralesen Osasun ministro izandakoa. Abuztuan hauteskunde orokorrak izango dituzte, eta herrialdearen egoera politikoa aztertu du elkarrizketa honetan.
Joan den astean aurkeztu ziren proiektuaren inguruko entzuketa prozesuaren emaitzak, eta Guggenheim Urdaibai egitearen kontrako iritziak gailendu ziren. Busturialdearen beharrei "arduraz" erantzutea exijitu die plataformak, eta proiektuaren inguruko informazio eta... [+]
Emakumea hilda aurkitu dute bere etxean. Senarrak, 85 urteko gizonak, emakumearen heriotzaren berri eman du, Polizia bertaratu denean diskurtso inkoherentea zuela ohartu eta atxilotu egin dute.
Euskararen normalizazioaren motorrak herri dinamikara bueltatu behar du aurrera egin nahi badugu
Bolo-bolo dabiltza gugandik zenbait kilometrotara gertatutako pogromoak, hamarkada luzetan −mendez mende− zilegituriko arrazismoa oinarri dutenak. Palestinan, Torre Pachecon eta Hernanin, arazoa antzekoegia da, intentsitate ezberdinez bada ere. Moroak dira behe-laino... [+]
Mainz (Alemania), 1454. Johannes Gutenbergek eskala handian inprimatutako lehen liburua argitaratu zuen, Berrogeita bi lerroko Biblia izenez ezagutzen dena. Gutenbergek ez zuen inprenta asmatu; dakigula, Txinan, 1040an, Bi Shengek asmatu zuen inprimatzeko lehen makina... [+]
Diskurtso erreakzionarioen gorakadaz ari gara azken urteetan. Dela migrazioei buruz, dela feminismoa, euskara eta abarri buruz. Testuinguru horretan, garrantzitsua iruditzen zait jarrera erreakzionarioak edota migrazioei buruzkoak aztertzeko ez gelditzea titularretan, eta gaiari... [+]
Euskararen balizko etorkizunari buruzko ikerketa bat ezagutzera eman da berriki, eta zalaparta eragin du bertan irudikatzen den paisaia beltzak. Asaldamendu hori auzitan jarriz abiatuko dut nire ekarpena. Zergatik da harrigarria datu hori? Zein mundutan bizi gara, gure egoeran... [+]
Liburuak hasi, utzi… begietatik garunera nagi doaz esaldiak, eta itzali ezin dudan tik-tak bat entzuten dut. Ikus-entzunezkoak pikatzen ari naiz.
Entzun dut burpee, eta Llados, eta body count, eta nahi duzulako zara pobrea, eta Milei, eta Thiel, eta unibertsitatea... [+]
Uda honetako erronka omen sare sozialetan: kaka egitea igerileku publikoetan. Ohikoak dira jokabide zikinak sare horietan, eta batzuek beren gorotz fisikoa libratzea, ororen begi-bistan eta eskura, honezkero gaina hartu digun zikinkeria digital erraldoia hezurmamitzea besterik... [+]