Industriak gizadiari eragiten dion suntsipenaz

  • Pablo Sastre ::Gauzen presentzia

    Elkar

    orrialdeak ::320

    prezioa ::23.50€

'Gauzen presentzia'
Pablo Sastrek garbi dauka: emakume eta gizonak gai dira behar dituzten gauzak sortzeko –ahalmen horren lekukotasunak utzi dituzte historiaurretik hasita–, eta gai beharko lukete izan esateko, eurek, aurrerabidearen izenean industriak sortutako ezin konta tramankuluetatik zein gauza nahi duten –beharrezkoa zaien–, eta zein ez. Hori ordea, ez da inondik ere gertatzen, Gauzen presentzia saioan zalantzari tarte gutxi utziz azaltzen den bezala. Industria ondorengo munduari erreparatzen dio egileak, zibilizazio horren kritika zorrotza egiteko, galdera ugariren bidez. Hona hemen funtsezkoenetakoa: industriak sortutako makinetatik zenbat dira beharrezko, eta zenbat aurretik genituen “gauzak” baino okerrago eta, beraz, haiek izateari uko egin beharko geniekeenak? Industria ondoko etxeek zerikusi gutxi dute aurreko etxebizitzekin. Noiz sortu ziren koilara-sardexkak? Nolakoak ziren aurreneko oheak eta komunak, eta zergatik aldatu zen haien erabilera? Noiz ekin zion Mendebaleko emakumeak kuleroak eta bularretakoak janzteari eta gizonak kantzontziloak eramateari? Gasa, argindarra, trena, telefonoa, kotxea, ordenagailuak... nahitatezkoak ote ditugu?
Pablo Sastre
«Irabaziari begira eginik ez dagoen zenbat tresna dugu?»

Zerk bultzatu zaitu Gauzen presentzia osatzera?


Beren baitan bizia daramaten gauzek –haurrek pintatutako paperak, txilar-belarrez eginiko eskobak– beren ederrez samurtu egiten naute; aldiz, izerdirik gabeko gauzek, beren indiferentzian asaldatu, aztoratu egiten naute. Aztoramendu hori dago saio honen oinarrian. Hortik heldu da galde-soka luzea. Nolatan heldu gara garen bezalakoak izatera? Nolatan ditugun gauzak izatera? Antzina, zelan eramaten ziren gauzak? Zein klasetako jendea hasi zen batzuk eta besteak erabiltzen? Jendeak aurre egin al zion? Irabaziari begira eginik ez dagoen zenbat tresna dugu? Zein gauza dira, hauetatik, seguru asko gustu handiz ari ez diren jendeen lan esklaboaren fruitua?

Galdera horien bidez, zehazki zer jakin nahi duzu?


Gauzak zergatik erabiltzen ditugun, edo zergatik ez ditugun erabiltzen, hori da jakin nahi dudana.

Eta erantzunak, nondik atera dituzu?


Jakituria iturrietatik bat, gure aitatxi-amatxiengandik hartzen ahal duguna, itxia edo biziki agortua dagoela sumatzen dut, eta horrek izugarri kolpatzen nau, zergatik da hori horrela? Orduan, nire eskura diren beste iturrietara jo izan dut: noski, ezagutze sentsiblea, batik bat inguratzen nauten jendeek eta gauzek eman didate; eta, bestetik, liburuetako jakintzaz baliatu naiz.

Kritika zorrotza egiten diozu “makinismoari”?


Ez dut uste progresoak gizateriaren ongizatea ekarriko duenik. Lehia, “ukan dezagun gutxiago, ukan dezagun orok” terminoetan ez baldin bada planteatzen, ez da nire lehia.

Azkenak
Intsusaren bigarrena

Joan urteko udaberrian idatzi nuen intsusari eskainitako aurreneko artikulua eta orduan iragarri nuen bezala, testu sorta baten aurrenekoa izan zen. Sendabelar honen emana eta jakintza agortzen ez den iturriaren parekoa dela nioen eta uste dut udaberriro artikulu bat idazteko... [+]


Arrain-zoparako, besterik ezean, itsasoko igela

Amonak sarritan aipatu zidan badela arrain bat, garai batean kostaldeko herrietako sukalde askotan ohikoa zena. Arrain-zopa egiteko bereziki ezaguna omen zen, oso zaporetsua baita labean erreta jateko ere. Beti platerean oroitzen dut, eta beraz, orain gutxira arte oharkabeko... [+]


2024-04-22 | Jakoba Errekondo
Lurra elikatu, guk jan

Lurrari begira jartzea zaila da. Kosta egiten da. Landareekin lan egiten duenak maiz haiek bakarrik ikusten ditu. Etekina, uzta, ekoizpena, mozkina, errebenioa, emana, azken zurienean “porru-hazia” bezalako hitzak dira nagusi lur-langileen hizkuntzan.


2024-04-22 | Garazi Zabaleta
Txaramela
Pasta ekologikoa, ortuko barazki eta espezieekin egina

Duela hamabi urte pasatxo ezagutu zuten elkar Izaskun Urbaneta Ocejok eta Ainara Baguer Gonzalezek, ingurumen hezkuntzako programa batean lanean ari zirela. Garaian, lurretik hurbilago egoteko gogoa zuten biek, teoriatik praktikara pasa eta proiektu bat martxan jartzekoa... [+]


'Cristóbal Balenciaga' telesaila
"Nabaritu dadila euskaldun batzuok euskaldun baten istorioa kontatu dugula"

Cristóbal Balenciaga diseinatzailearen biografia kutsuko fikziozko telesaila egin du Moriarti hirukoteak, Disney+ plataformarentzat. Estreinakoa dute formatu horretan. Aitor Arregi eta Jon Garañorekin egin du hitzordua ARGIAk, Jose Mari Goenaga kanpoan baitzen,... [+]


Eguneraketa berriak daude