Goruetan, lihoa gorri
- Beraz Ur, prêt-à-porter delako bat da ikurriña zuri-gorri-berdea. Eramateko pronto dagoen oihal koloretsu horietako bat da euskal naziotasunaren isla eta ispilua, ikur nagusia.
Dendara joan eta segituan erosteko janzkera horixe da modaren ekonomia jakin batek behinola ekarri zigun arropa-mota. Baina, moda-filosofia ere bada prêt-à-porter delakoa.
Eramateko pronto den hori ez da etxean amona xaharrak ohiko patroiei segituta egindako brusa. Ez da auzoko ardien artilez egindako gerrikoa. Edo lihozko alkandora.
Eramateko pronto delako horrek ezin onar dezakeen beste tempus bat behar dute amonaren mihiseek. Laztanaren eta hitz gozatuaren pausua behar baitute horiek.
Materialak eta inmaterialak izan daitezke gaur prêt-à-porter ikurrak. Telazkoak edo burdinazkoak, haragizkoak nahiz telebistazkoak. Ekonomikoak zein politikoak, erlijiosoak, filosofikoak…
Esaterako, ekologia-zaletasuna bada ikur moduko bat. Mendebalde aurreratuan, modan da ekologista izatea. Urrezko markoa duen koadro baterako ikur-gai bilakatu da ekologia. Eta, enpresa erraldoien kasuan marka, marka-irudia.
Erregai ekologikoak sortu nahi dituzte multinazionalek; gizakiaren mesederako, ingurumenaren mesederako. Ezkaratza berotzeko, ikatza erre izan dugun moduan; dvda pizteko, indar nuklearraz edo hidroelektrikoaz baliatu izan garen bezala; hozkailuan txakolina freskatzeko, mendi gailurrak haize-errotaz landatu ditugun legez; arto, olo eta gari-ale irakina jarriko diogu orain audi3ari bere andelean.
Laboreak… surtarako!
Eta, patrikan eramateko pronto den ekologia horren izenean, barra-barra erein da ale transgenikoa, hots: bere buruaren jabe izan ez eta ugaltzeko gaitasuna galdu duena.
Hartara, amona xaharraren adabakirik onartzen ez duen prêt-à-porter delako bat da hazi transgenikoa: uzta bakarrerakoa izanik, aldi jakinerako baizik ez baitu balio.
* * *
Automobilentzako labore-hazi horiez gain, jardun politiko gorrinak, irakaskuntza-lerro uhertuak, eta metafora literario herdoilduak izan daitezke transgeniko. Modu bertsuan, erakunde armatuen agiriak edo militar profesionalen negar-gasezko prentsaurrekoak. Etorkizunerako proiekzio beregaina oztopatzen duten heinean.
Eramateko pronto direnen uzta transgenikoekin jolastera eta bizitzera ohitu gura gaituzte batzuek eta besteek.
Adibidez, goragoko esangura politiko bateko zirkunskripzioa amestuko lukeen gurea bezalako gizarte batean, administrazio-erkidego bera osatzen dutenentzat zerga-politika komunak izan direnak eta hala izaten jarraitu dezaketenak elkarrenganako arrotz bilakatu nahi dituztenean foru-aldundiko politikari batzuek.
Edo, autodeterminazio kulturalik eta erabaki linguistiko beregainik gabe, zazpi nahiz lau, hiru edo bi lurralde historiko –histeriko?– lituzkeen Euskadi Burujabe bat eraikitzeko, kaleetako kontainerrak bakean ezin utzi direnean.
Edo, Disneyren Mickey arratoiaren eta Pluto zakurraren kartoizko mozorroak janzten dituztenean baten batzuek, betiereko tradizioaren izenean, Bidasoaldeko herri markatuetan andrazkoak soldadu izan ez daitezen.
Edo, multinazionalek ehundutako ikurriñak eskuetan hartuta, Espainiako liga-txapelketa adurra eta lerdea galdu arte txalotzen denean.
Angel, ardatza galdu ote du Alostorreko goruak?
Joan urteko udaberrian idatzi nuen intsusari eskainitako aurreneko artikulua eta orduan iragarri nuen bezala, testu sorta baten aurrenekoa izan zen. Sendabelar honen emana eta jakintza agortzen ez den iturriaren parekoa dela nioen eta uste dut udaberriro artikulu bat idazteko... [+]
Amonak sarritan aipatu zidan badela arrain bat, garai batean kostaldeko herrietako sukalde askotan ohikoa zena. Arrain-zopa egiteko bereziki ezaguna omen zen, oso zaporetsua baita labean erreta jateko ere. Beti platerean oroitzen dut, eta beraz, orain gutxira arte oharkabeko... [+]
Lurrari begira jartzea zaila da. Kosta egiten da. Landareekin lan egiten duenak maiz haiek bakarrik ikusten ditu. Etekina, uzta, ekoizpena, mozkina, errebenioa, emana, azken zurienean “porru-hazia” bezalako hitzak dira nagusi lur-langileen hizkuntzan.
Duela hamabi urte pasatxo ezagutu zuten elkar Izaskun Urbaneta Ocejok eta Ainara Baguer Gonzalezek, ingurumen hezkuntzako programa batean lanean ari zirela. Garaian, lurretik hurbilago egoteko gogoa zuten biek, teoriatik praktikara pasa eta proiektu bat martxan jartzekoa... [+]
Cristóbal Balenciaga diseinatzailearen biografia kutsuko fikziozko telesaila egin du Moriarti hirukoteak, Disney+ plataformarentzat. Estreinakoa dute formatu horretan. Aitor Arregi eta Jon Garañorekin egin du hitzordua ARGIAk, Jose Mari Goenaga kanpoan baitzen,... [+]