Horrela hasten zen euskal kanta abestuenetako bat. Eta uste dut denok sentituz abesten genuela. Baina gero, eguneroko bizitzan zer gertatu zaigu? Ez dugula kontzientziarik izan, ez garela konturatu euskara hiltzorira daramagula gure jokabidearekin. Eta euskaldunon arteko harremanez ari naiz soil-soilik. Tristeena euskaldunak, euskaraz ongi dakitenak, euren artean erdaraz entzutea da, eta berehala, umeak hurbildutakoan, haiei euskaraz egitea, horrekin arazoa konponduko bagenu bezala. Zein da ume horientzat balio duen hizkuntza? Erdara, noski. Euren gurasoak erdaraz ari baitira. Ez gara konturatzen gure umeen subkontzientean euskararen “balio eza” txertatzen ari garela, euskaraz jakin arren erdaraz ari baikara gure harremanetan. Zertarako balio du orduan euskarak? Euskaldunak garela esateko, desberdinak garela harrokeriaz aitortzeko, baina eguneroko bizitzarako ez. Eguneroko bizitza erdaraz dator, erdara da balio duen hizkuntza. Erabilerak ematen dio garrantzia, prestigioa, indarra hizkuntzari. Euskara salbatu behar den gaixo bat da, erabili ere egiten ez duguna.

Eta norbaitek galdetuko dit: “Zertara dator zure diskurtsoa? Zer azaldu nahi duzu horrekin?”. Bada duela egun batzuk herri handi samar batean ikusi nuena. Terraza batean kafe bat hartzen geunden patxadan. Aldameneko mahaian zazpi emakume gazte eta haien inguruan umeak jolasean. Beren artean oraintxe erdaraz, oraintxe euskaraz ari ziren. Euskaraz bereziki umeren bat hurbiltzen zitzaienean. Gainerantzean, erdara nagusi. Garbi ikusten zen euskaraz denek zekitela tarte laburren batean denek euskaraz egin baitzuten. Baina berehala pasa zen elkarrizketa erdarara. Bereziki festa girotik zetorren beste emakume bat hurbildu zitzaienean. Orduan: “Mikel Goñi está muy bueno”. “Me han robado la toalla en la playa”. Eta elkarrizketa osoa erdaraz joan zen. Umeak ingurura etorritakoan zerbait euskaraz esan, baina berehala beren arteko komunikazioa aurrera eramateko euskarak ez zuen balio. Eta euskaraz oso ondo zekiten denek. Tripak jaten egon nintzen eta gogoeta hauxe egin nuen: “Ez ote dira konturatzen alferrik ari direla umeekin euskaraz! Horiek ere gauza berbera egingo dute gero, prestigiozko hizkuntza, euren gurasoek eta jende gehienak erabiltzen duena erabili! Euskara jakinda, guraso batek nola eraman dezake arratsaldeko elkarrizketa osoa erdaraz bere umeen aurrean, hauek euskara ikastea eta euskaraz egitea nahi badute!”

Edo euskaldunok ez daukagu psikologiaren arrastorik edo seko tontoak eta motzak gara edo suizidio kolektiborako bokazioa daukagu! Zer arraio gertatzen zaigu?!