Rubik kuboa berdinduta 26 mugimendutan

  • 70eko hamarkadan aurkeztu zuen Erno Rubik hungariarrak hain ospetsu egin den kuboa. Publizitate kanpainak kuboaren ilarak eta zutabeak higituz milioika konbinazio posible egin zitezkeela zioen, baina egiaz, milioika baino, trilioika posibilitate daude.
Esku artean gehienok izan dugu horrelako kubo bat eta inork gutxik lortu du kuboaren alde bakoitzean kolore bana kokatzea. Kuboa kaleratu bezain azkar matematikari ugari saiatu da kuboaren ebazpenari logika matematikoa aplikatzen. 1997an Kaliforniako (AEB) unibertsitateko Richard Korf-ek kuboaren ebazpen azkarrena lortu zuela iragarri zuen. Hark zioen batez beste 18 mugimendu behar zirela kuboa ebazteko eta kasurik zailenak 20 mugimendutan ebatz zitezkeela. Esan bai, baina Korf-ek ezin izan zuen esandakoa frogatu. Are gehiago, 2000 urteaz geroztik argitaratutako beste ikerketetan 27an kokatu dute kuboa ebazteko beharrezko mugimendu-kopuru maximoa.

Boston-go (AEB) Northeastern Unibertsitateko Gene Cooperman-ek eta Dan Kunkle-k segitu dute ‘erronkan’. Eta mugimendu kopuru maximoa 26ra jaitsi dute. Horretarako 7 terabyteko diskoa eta segundoko 100 milioi eragiketa egiteko ahalmena duen ordenadorea erabili dituzte.

Klima berotuta, zorriak bertan goxo

Frantziako Rennes, Colmar, Arras eta Montpellier-en dauden zorri lekuen azterketa egiten ari dira orain urte batzuk zientzialariak.
Ikerketa hauen arabera, espezie kopurua ia egonkor mantendu den arren, pixkanaka-pixkanaka, gero eta espezie berri gehiago agertu dira. Bestalde, ohiturak aldatu eta gero eta gehiago kostatzen zaie zorriei migrazio bideari ekitea eta horrek populazioa asko haztea eragin du.

Jupiterreko aldaketak argazkitan

Jupiterreko eraztunek kolorea aldatzen dutela ezaguna bazen ere, lehen aldiz prozesua argazkitan jasotzea lortu dute. Hubble teleskopioak martxoaren 25a eta ekainaren 5a artean Jupiterreko ekuatorearen inguruko lainoen aldaketak argazkitan erregistratu ditu. Ezkerreko argazkian dauden laino zuriak eskuinekoan ilundu egin dira eta zurrunbilo bihurtu.

Azkenak
Intsusaren bigarrena

Joan urteko udaberrian idatzi nuen intsusari eskainitako aurreneko artikulua eta orduan iragarri nuen bezala, testu sorta baten aurrenekoa izan zen. Sendabelar honen emana eta jakintza agortzen ez den iturriaren parekoa dela nioen eta uste dut udaberriro artikulu bat idazteko... [+]


Arrain-zoparako, besterik ezean, itsasoko igela

Amonak sarritan aipatu zidan badela arrain bat, garai batean kostaldeko herrietako sukalde askotan ohikoa zena. Arrain-zopa egiteko bereziki ezaguna omen zen, oso zaporetsua baita labean erreta jateko ere. Beti platerean oroitzen dut, eta beraz, orain gutxira arte oharkabeko... [+]


2024-04-22 | Jakoba Errekondo
Lurra elikatu, guk jan

Lurrari begira jartzea zaila da. Kosta egiten da. Landareekin lan egiten duenak maiz haiek bakarrik ikusten ditu. Etekina, uzta, ekoizpena, mozkina, errebenioa, emana, azken zurienean “porru-hazia” bezalako hitzak dira nagusi lur-langileen hizkuntzan.


2024-04-22 | Garazi Zabaleta
Txaramela
Pasta ekologikoa, ortuko barazki eta espezieekin egina

Duela hamabi urte pasatxo ezagutu zuten elkar Izaskun Urbaneta Ocejok eta Ainara Baguer Gonzalezek, ingurumen hezkuntzako programa batean lanean ari zirela. Garaian, lurretik hurbilago egoteko gogoa zuten biek, teoriatik praktikara pasa eta proiektu bat martxan jartzekoa... [+]


'Cristóbal Balenciaga' telesaila
"Nabaritu dadila euskaldun batzuok euskaldun baten istorioa kontatu dugula"

Cristóbal Balenciaga diseinatzailearen biografia kutsuko fikziozko telesaila egin du Moriarti hirukoteak, Disney+ plataformarentzat. Estreinakoa dute formatu horretan. Aitor Arregi eta Jon Garañorekin egin du hitzordua ARGIAk, Jose Mari Goenaga kanpoan baitzen,... [+]


Eguneraketa berriak daude