Ibon Sarasolaren Euskal Hiztegia berrargitaraturik

  • Ibon Sarasola ::Euskal Hiztegia

    Elkar

    orrialdeak ::1.056

    prezioa ::38€

'Euskal Hiztegia'
1975ean ekin zion Ibon Sarasolak hiztegigintza lanari. Horren fruitu dira Euskal Hiztegi Arauemailea (1977-79 urteetan argitaratua); euskal literatur tradizioa eta egungo testuak jasotzen dituzten 800.000 testu aztertu eta gero, 1982an plazaratu zuen Gaurko euskara idatziaren maiztasun hiztegia; 1984-1995 urteetan, bederatzi liburukitan argitaratu zen Hauta-Lanerako Euskal Hiztegia, eta lan horren guztiaren bateratze eta eguneratzea zen 1996ko Euskal Hiztegia. Azken hau da, hain zuzen, Elkar argitaletxearen eskutik bigarren argitaraldia ezagutu duena. Horretarako, 1996ko testua berridatzi du Ibon Sarasolak, Euskaltzaindiaren arauetara egokitzeko, eta lan horren emaitza diren 2.500 sarrera berri erantsi dizkio aurreneko argitalpenean agertzen zirenei. Moldatze lan horretan, izan du laguntzailerik ere: euskarri magnetikoa kudeatu duen Txantxon Zubeldia, esate baterako; eta Euskaltzaindiaren arauetara egokitze lanean ezinbesteko gertatu zaizkion Beatriz Zabalondo eta J. L. Aranguren Txiliku. Haatik, oraingo Euskal Hiztegia osatzerakoan ere, euskara batuaren eta euskalkien arteko arazoan, euskararen egungo egoerak eskatzen duen zabaltasuna izan du Ibon Sarasolak gidaritzat.
Ibon Sarasola
«Lexikografia lan onena da erabilerrazena gertatzen dena»

Zer berrikuntza dakartza hiztegiak oraingoan?


Nire Euskal Hiztegiaren bigarren argitaraldi honetan, 1996ko lehen testua berridatzi egin dut, Euskaltzaindiaren arauetara, eta bereziki 2000 urteko Hiztegi Batura, egokitzeko. Bestalde, egokitze lan horren ondorioz bigarren argitaraldi honek 2.500 bat sarrera berri ditu, Hiztegi Batuan bai eta Euskal Hiztegian ez zeuden hitzei dagozkienak.

Aldaketarik ba al da?


Bat, sarreren itxuran. Oraingoan, adiera bakoitzak paragrafo bat osatzen du, hots, adiera bakoitzak beste paragrafo bat hasten du. Uste dut “bistaratze” honekin errazago aurkituko duela irakurleak bilatzen ari dena. Bestalde, Euskaltzaindiaren arauetara egokitze honek ez ditu kontuan hartu Hiztegi Batuaz geroz Euskal Akademiak bere Hiztegiaren bigarren itzulian orain arte onartu dituen hitzak, behin-behineko onarpena besterik ez dutelako. Eta 2000 urteko Hiztegi Batuak gaitzesten dituen hitzei dagokienez, ez dut era berean jokatu kasu guztietan; aldaera dialektal hutsak direnean, aldaera estandarrera bidali ditut; baina Hiztegi Batuak gaitzesten duen aldaera nire Hiztegiaren lehen edizioko sarrera denean edo bestelako hitza denean, sarrera horiek bere hartan atxiki ditut. Hori bai, sarreraren bukaeran Euskaltzaindiaren gaitzespenaren berri ematen dut..

Urte asko daramatzazu hiztegigintzan. Irakatsitakoetatik zerbait azpimarratzekotan, zer izango zen?


Urte hauetako eskarmentuak gauza bat erakutsi dit. Kontu teorikoak gorabehera, lexikografia lan onena dela irakurle arruntarentzat erabilerrazena gertatzen dena.

Azkenak
Seaskaren baliabideak emendatzeko eskatu diote Frantziako Hezkuntza ministroari Ipar Euskal Herriko parlamentariek

Maiatzaren 21ean bidali diote gutuna Elisabeth Borne Frantziako Hezkuntza ministroari Ipar Euskal Herriko sei parlamentariek. Dagoen ikasle kopurua ikusita, ikastoletarako aurreikusi dituzten lanpostuak "aise gutxiegi" direla deitoratzen dute gutunean. Kexua adierazteko... [+]


Eibarko Udalak jai batzordeari jarritako oztopoak salatu dituzte

Eibarko San Juanetara begira, Eibarko jai batzordeak udal-gobernuaren eta alkatetzaren aldetik jasotzen ari duen jarrera salatu du. JHH Jaixak Herrixak Herrixandakoak batzordeak luzatu proposamenak "arrazoirik gabe" errefusatu dituztela deitoratzeaz gain, Udalak... [+]


2025-05-23 | Elhuyar
Ipar globaleko konpainia gutxi batzuk dira baliabide naturalen erauzketarekin lotutako gatazken arduradun nagusiak

Ehun konpainia multinazional baino ez daude baliabide naturalen erauzketarekin lotutako gatazka guztien % 20aren atzean, Bartzelonako Unibertsitate Autonomoak egin duen ikerketa baten arabera. Ikerketak agerian utzi du iparralde globaleko herrialdeetako konpainiak baliabideez... [+]


Aroztegiko epaiketaren kronika (laugarren eguna)
Taldean erabakita, dena era baketsuan egin zutela esan dute auzipetuek

Ostegunean auzipetuek deklaratu dute, eta haien adierazpenetatik honakoa laburbildu liteke: Lekarozko plazan edo akanpadan biltzen ziren herritarrek taldean erabakitzen zuten zer egin; oro har, obren eremura joan eta makinen aurrean era pasiboan jarri.


2025-05-22 | ARGIA
Bizilagunekin plataformak ‘Donostia Tropikala’ festa egingo du maiatzaren 30ean

Ekimen honekin tonu alai eta ironikoan salatu nahi dute aldaketa klimatikoa eta turistifikazioa elkar elikatzen ari direla, eta horrek "gure hiria eta lurraldea merkatuaren logikaren esku uzten" dituela.


“Euskal Herrian berezko askapen prozesu bat badagoela konturatzeko balioko dute topaketek”

Burujabetzaren Aldeko Mugimenduak topaketak antolatu ditu larunbatean, Tafallan (Nafarroa). Egun osoko egitarau zabala antolatu dute, eta mugimendu horretako kide den José Javier Oses "Jotas"-ekin hitz egin du ARGIAk. Osesek azpimarratu du elkarteak Euskal Herri... [+]


2025-05-22 | ARGIA
Nafarroako D-PAI ereduan bideratu nahi diren aldaketak euskararen kaltetan doazela gaitzetsi du guraso talde batek

Erriberri, Tafalla, Gares, Sarriguren, Buztintxuri eta Noaingo ikastetxe publikoetako D-PAI ereduko guraso talde bat Nafarroako Hezkuntza batzordean egon da, 57/2024 foru aginduari jarraikiz, Hezkuntza Departamentuak bideratu nahi dituen aldaketak deitoratzeko. Euskarazko... [+]


2025-05-22 | dantzan.eus
80-90 urte bitarteko dantzariz osatutako euskal dantza taldea

Adina ez dela dantzan aritzeko oztopo agerian utzi dute Errenteria-Oreretako Beti Bizkor elkarteko euskal dantza taldeko kideek. Dantzaren onurak argi erakusten dituen testigantza esanguratsuak jaso ditu Ikerne Zaratek Oarsoaldeko Hitzan argitaratutako Adina ez dadin ekiteko... [+]


2025-05-22 | LAB sindikatua
67 urte betetzear zituen garraiolari bat hil da Irunen
LABek jakin duenez, herenegun, goizaldeko 6:30ean, TRANSDIPE S.L. enpresako S.S. garraiolaria hilik agertu zen Irunen, lanerako prestatzen ari zen kamioiaren aldamenean. Kamioia martxan zegoen, atea irekita eta zantzu guztien arabera, heriotza ez traumatiko baten aurrean gaude... [+]

Iratxe Sorzabalen aldeko epaiari helegitea aurkeztuko dio fiskalak

Espainiako Auzitegi Nazionaleko fiskalak kasazio helegitea aurkeztuko du Auzitegi Gorenean, Guardia Zibilak eragindako torturak onartu eta Sorzabal errugabetu zuen epaiaren aurka. Sorzabalek bere burua autoinkulpatu zuen gutuna torturen ondorioz idatzi zuela ebatzi zuen Auzitegi... [+]


2025-05-22 | ARGIA
90 kamioi baino ez dira sartu Gazan eta gosetea zabaltzen ari da

NBEk azaldu duenez, egunotan soilik 90 kamioi sartu ahal izan dira lurraldera oinarrizko elikagaiekin; beste 105 zain daude mugan. Gazako gobernuaren prentsa bulegoak emandako datuen arabera martxotik 326 pertsona hil dira elikagai eta botika faltagatik eta 300 abortu izan dira... [+]


40 minutu Iratxerekin

Historikoa izan da, Monarkia Espainiarreko epaitegi batek honako ebazpen hau onartu du: "Iratxe Sorzabal zaintzeaz arduratzen ziren funtzionarioek elektrodoak aplikatu zizkioten deklaratzera behartzeko, eta horrek zera dakar, haren oinarrizko giza eskubideak nabarmen... [+]


2025-05-22 | Gedar
Geldialdia AEBen eta Iranen arteko negoziazio nuklearretan, Israelek mehatxuak areagotzen dituen bitartean

Teheranek ez du baieztatu hurrengo elkarrizketa-saioan parte hartuko duen, Israelgo Estatuak Irango instalazio nuklearrei eraso egiteko mehatxuak egiten dituen bitartean.


2025-05-22 | Axier Lopez
Alemaniako Red.media hedabidea itxiarazi dute

ARGIAk aspaldi du harremana Alemaniako Red.media hedabidearekin, beren bideo batzuk topatuko ditu irakurleak ARGIAren webgunean. Baina haien aurkako jazarpen kanpaina baten ondorioz proiektua ixtea erabaki dute. Red-eko kideek arrazoiak publikoki azaldu dituzte eta artikulu... [+]


Eguneraketa berriak daude