101 ate, 101 atari, azeri dantzaren bidean

  • 101 ate eta 101 atari. 101 aukera axeri dantzako sokamutilak ezkutatzeko eta agertzeko. Ehizakia oharkabean harrapatzeko hormako txuloetan sartu-irtenean dabilen zirauna bezala. 101, eta denak diferenteak. Haritz eta gaztain egurrezko Erdi Eroko atetzarrak zein altzairuzko errezelaz babestutakoak; azulejatu ederreko bebarruak gordetzen dituztenak nahiz pintura ezkatak zintzilik dituen ezkaratzen mugak. 101 sarrailatzulo ditu Hernaniko Kale Nagusiak.
Hernaniko hainbat atari
Ines Urrutia
Zure babesik gabe independetzia ezinezkoa zaigu
“Katedral batek adina balio duen karrika”

"Hernanik ez dauka monumenturik baina paisaia miresgarria dauka eta katedral batek adina balio duen karrika. Hernaniko karrika nagusia" idatzi zuen Victor Hugok. Guk esaldi hori zukututa atera dugu Kale Nagusiak utzi digun inpresioa: Hernaniko Kale Nagusikoa paisaia miresgarria da.

Gudarien enparantzan hasi, Kardaberaz kalean behera egin eta Kale Nagusian gora Gudarien enparantzara. Hori da Hernaniko azeri dantzak egiten duen bidea, eta gure proposamena. Bistan denez gaurkoa ez da kirolerako gonbitea; pasiera honetan ez duzue izerdirik botako non eta ez duzuen zapatu arratsen batean egiten.

Alde zaharreko enkantua

Goizeko lanbro-langarrak disdiratsu eta garbi utzi ditu kaleak. Haurrak etxe atarietan egiten dute juntadizoa bakarrik ez joateko eskolara. Amonak bistaratu dira ezkaratzetatik kapazua hartuta. Profesional presatiak ere badabiltza kalean barrena. Dena oreka eta harmonia iruditu zaigu lipar batez. Gure debilidadea dira alde zaharretako kaleak.

Idi orgaren karrankan Hugok di-da aletzen du Hernaniko ondarea: "eliza arrunt bat –Pompadour estiloko portiko aberatsa duen arren– eta udaletxe ezdeus bat". Gudarien enparantzan hasiko dugu txangoa. Pompadour estiloaren ezaugarria denentz ez dakigu baina atentzioa eman digu portikoaren goialdean dagoen aurpegiak, "haserretutako kalabaza" dela ebatzi du argazkilariak. Udaletxea ez zaigu 'ezdeusa' iruditu. Ez dugu idazle frantsesak ikusitako eraikin bera ikusten. Izan ere herriko etxe zaharra egun batean lur jota gelditu zen. "Zori gaiztozko gerra zibilla sortu zalako meriyo" jazo zen hori herriko seme Txirritak esango lukeen moduan. 1875ean, bigarren karlistadan, lehergaien biltegi bihurtu zuten udaletxea eta karlistek Santiomenditik botatako granada batek arkuak ez beste guztia eraitsi zuen.

Kardaberaz kalean behera taberna mordoa eta etxe dotore batzuk ere ikusi ditugu. Ederrenetakoa Portalondo etxea, Jentildorre ere esaten zaiona.

Ziaboga eta bigarren luzea

Zinkoenean buelta hartu dugu, automobilei txopa erakutsi eta Kale Nagusian goiti abiatu gara. Victor Hugoren uharan: "Dena erliebezko armarriek, bitxi-balkoiek, atari jaungoenekoek apaindua, egun almenen ordez amatxi-loreak dauzkan borta hondatu batek itxia, liburu bikaina dugu non irakurri, orrialdez orrialde, etxez-etxe, lau mendetako arkitektura" Ernani antzezlanaren egileari Hernanin gehien gustatu zitzaiona Kale Nagusia izan zen.

Kontuan izanda Pasaian laketu zen idazleak hitzok 1843an jarri zituela, esan dezakegu, gutxienez, bost mendetako arkitektura eta historia irakurtzeko liburua dela Kale Nagusia. Eta irakurketa modu askotara egin daiteke; egin daiteke poliki, detaile txikienetan plazer hartuz; eta egin daiteke jauzika, han-hemenka geldituz. Irakurketa gidatua ere egin daiteke, eraikin 'garrantzitsuenek' izena eta garaia zizelkatua baitute atarian, lurrean jarritako kolore gorrixkadun harlauzatan. Guri atentzioa eman digu Torretxeak, aurrealde bel-beltza duelako eta leihoetatik isekitako arropen koloreak nabarmendu egiten direlako haizearen kulunkan.

Rioja eta abiapuntu den helmuga

Rioja Kale Nagusian dago eta Kale Nagusia Riojan. Kale Nagusitik Rioja tabernara sartu eta harunzkalderaino joanez gero Kale Nagusia izango duzu parez-pare. Vicor Goikoetxeak egindako horma-pintura da. Kale Nagusira parez-pare irekitako leihoa ertzean Hernaniko Kronika egunkariaren alea duela.

Ostatuan ohiko bezeroak eta tabernariak zeingehiagoka dialektikoan ari dira, elkarri adar-joka. Herriko Errugbi taldea dute hizpide. Denboraldi bikaina eginagatik ezin izan dute balentria burutu; maila gorenera igotzeko kanporaketan El Monte Ciencias Sevillako taldea gailendu zaie.

Rioja tabernatik berehalaxe dago Gudarien plaza. Ibilbidea hasieran da berriz, Hernani guztia dugulako oraindik ezagutzeko.

Azkenak
DIPCko presidente Pedro Miguel Etxenike Landiribar
“Zientzialaria izatea pribilegio bat da, eta horrek ardura bat dakar”

DIPCko bere bulegoan izan da elkarrizketa. Argazkilaria lanean hasi denean, arroparengatik desenkusatu da [kirol-jertse bat dauka jantzita]: “Ez nintzen gogoratzen elkarrizketa genuenik”. Baina Elhuyar aldizkariarentzako dela eta, gustura egingo omen du. Euskaraz... [+]


2025-07-17 | Sustatu
WeTransfer: erabilpen baldintza berri ez oso fidatzekoak

Hautsak harrotu ditu azken orduetan Interneten WeTransfer zerbitzu oso praktiko eta erabiliak iragarri dituen erabilpen baldintza berriek, abuztuan jarriko direnak indarrean. WeTransfer da oso fitxategi (edo fitxategi multzo) handiak bidaltzeko modu bat. Ez dira kabitzen e-posta... [+]


2025-07-17 | Gedar
Faxisten protestak porrot egin du Torre Pachecon: Polizia eta prentsa gehiago, manifestariak baino

Lintxamenduen ostean immigrazioaren aurka izan den lehen mobilizazio-saiakerak ez du jarraitzaile gehiegi erakarri, baina izu arrazistak hartu du herria.


Israelekiko harremanak mantentzearen alde egin du Europar Batasunak

Israelek Gazan eta Zisjordanian egindako giza eskubideen urraketak argi uzten dituen Kanpo Ekintzarako Europako Zerbitzuaren txostena esku artean, EBko Atzerri ministroek erabaki dute Israel-EB elkartze-akordioarekin berdin-berdin segitzea. EBren "ekintza-eza" ikusita,... [+]


Algortan izandako taldeko sexu-eraso baten ustezko egileetako bat atxilotzeko agindua eman dute

Getxoko 3. Instrukzio Epaitegiak atxilotze-agindua eman du 2023ko urrian Algortan jazotako talde sexu-eraso batean ustez parte hartu zuen egileetako baten aurka. Kasua sexu-eraso larri gisa sailkatu du magistratuak eta poliziari eskatu dio, gaztea aurkitzen dutenean, epaitegira... [+]


Sudango paramilitarrek asteburuan 300 zibil hil dituztela salatu dute, eta krisi humanitarioa areagotzen ari da

Giza eskubideen aldeko Sudango abokatu talde baten arabera, Sudan mendebaldeko hainbat herrixkari eraso egin zieten larunbatean eta igandean, eta zibilak tiroz hil edota bizirik erre zituzten, etxeetan giltzapetuta. UNICEFek salatu du Ipar Darfurgo 40.000 haur artatu zituztela... [+]


Delinkuentzia eta segurtasun eza, migratzaileak jipoitzeko aitzakia faltsuak

Jazarpen arrazistak eztanda egin du Espainiako Torre Pacheco herrian, Euskal Herrian ere ezagun zaizkigun diskurtsoak hauspotuta: immigrazioa lotzea delinkuentziaren, sexu-erasoen eta segurtasun faltaren gorakadari. Baina datuek frogatzen dute gezurra direla gorroto diskurtso... [+]


Israelen okupazioaren aurkako neurriak adosteko goi bilera egiten ari dira Bogotan

Hagako Taldeak deituta, Kolonbiak eta Hego afrikak antolatu dute gailurra. Herrialdeetako ordezkariez gain, Francesca Albanese Palestinar Lurraldeentzako NBEren errelatorea ere Bogotan da, eta Israelekin harreman oro etetea exijitu die. EBk adierazi du Netanyahuri bere aire... [+]


1.385 euroko gutxieneko soldata: Jaurlaritzaren azterketaren bi hutsune eta alde on bat

Eusko Jaurlaritzako Ekonomia, Lan eta Enplegu sailburu Mikel Torresek asteazken honetan aurkeztu du EAErako gutxieneko soldataren inguruan egindako azterketa, eta 1.385 eurorainoko kopurua jarri du erreferentzia moduan, "aurreikuspen baikorrenean". ELA eta LAB... [+]


Pentsiodunen Mugimendua omenduko dute Donostiako Piratek

Abuztuaren 9tik 17ra izango da Piraten Aste Nagusia, eta aurten "Auzolanari tiraka!" ariko direla adierazi dute. Abordatzea abuztuaren 11n izango da, eta Piraten Egun "berezia", hilaren 15ean.


2025-07-16 | Ahotsa.info
“Munduko festarik onenak” herriak erabakitzen duenean amaitzen dira

Bederatzi egun eta gau luzeren ostean, Iruñeak normaltasunera itzuli nahi du Sanferminak ixten dituen azken ekitaldiarekin: Villavesako entzierroa, non gaizki tratatzen den gauza bakarra parte hartzaileen gibela eta osasuna baita. Ekitaldi herrikoi honen ondoren hasten da... [+]


Laranja-paperetan marraztutako boikotak

Cervera de la Marenda (Ipar Katalunia), 1906. Herriko emakume garraiatzaileak lan baldintza eskasen aurka altxa ziren. Espainiako eta Frantziako estatuetako trenbideen zabalera desberdinak eraginda, garraiatzaileek Mediterraneoko kostaldetik zetozen zitrikoak tren batzuetatik... [+]


2025-07-16 | Aingeru Epaltza
Garikoitzen itzala

Herria astekariaren ez hain aspaldiko aleak irakurtzea aski da antzemateko Mixel Garikoitzek Lapurdiko, Nafarroa Behereko eta Zuberoako gizarte nagusiki katolikoan utzitako arrastoaren sakonari.

Ibarreko Garakoitxeko semea, bertze ordezkaririk ez du Iparraldeak Erromako... [+]


Eguneraketa berriak daude