Lurrazpian, uste baino ur gehiago...

  • Washington unibertsitateko Michael E. Wysession eta Californiako (AEB) unibertsitateko Jesse Lawrence ikerlariek 600.000 sismogrametako 80.000 uhin aztertu ondoren, gutxienez ozeano artiarren bolumena duen ur eremua topatu dute Asia lurrazpian.
    Sismologoek Lurraren barnekoa ezagutzeko orain arte erabiltzen zuten metodoa uhin sismikoen abiaduran oinarritzen zen, baina metodo horrekin ezinezkoa da osagaien eta tenperaturaren aldaketak detektatzea.
     
    Gero eta indar gehiago hartzen ari da Wysessionek erabiltzen duen metodoa, hots, iturriekiko uhinek duten moteltzea ikertzean oinarritzen dena. Hitz arruntekin esanda hona hemen sistema hori ulertzeko balio duen adibidea: mahai baten erdian mailuaz joz gero uhinak ertzetaraino ailegatuko dira, baina ez dira mailuaren inguruan diren bezain indartsuak izango; horrela mahaiaren erdialdean dagoen objektu bat erori egin daiteke, baina ertzean jarrita objektu hori ez da eroriko. Moteltzea eremuaren zurruntasunaren araberakoa izaten da, beraz, ura –edo beste elementuren bat– dagoen adierazi dezake.
Ikerketa hori hasi aurretik, Lurraren azpian, 1200tik 1400 km-ra bitartean, ozeano-zoru hotz bat ote zegoen susmoa zuten zientzialariek. Orain arte, ordea, ez zen inoiz ere ozeano hori bazenik frogatu. Bi ikerlari estatubatuarrek frogatu ez ezik neurtu ere egin dute ur eremu horren luze-laburra. Orain badakigu zorua eta bertan dagoen ura beherantz doazela eta behera joan ahala berotu egiten dela; beroketa horren poderioz zoruko ura lurrindu eta gorantz egiten du arestian aipatu lurrazpiko itsasoa sortuz.

Giza gene bati esker, saguak koloreak ikus ditzake

AEBetako bi ikerlari taldek, elkarlanean, saguek koloreak ikustea lortu dute. Primateak dira ugaztunen artean koloreak ikus ditzaketenak urdina, gorria eta berdea nahastuz, baina aipatu ikerlariek frogatu dutenez, nahikoa da saguen gene-multzoan giza gene bat txertatzea saguek koloreak ikusi ahal izateko.
 
Aurrez saguen garuna ez dago prestatua koloreak bereiztu ahal izateko baina giza genea txertatuta, ikusi ahal izateko garunean behar diren nerbio-konexioak sortu egiten dira.
 
Ikerketa horren bidez, ugaztunen garunak duen moldatzeko ahalmena frogatu nahi izan dute. Agerian geratu da aldaketa genetikoetara egokitzeko gaitasuna duela garunak.

Azkenak
2025-06-07 | ARGIA
Euskara hutsezko plaza bete dute Ziburuko Azokan

1.000 euskaltzale eta kulturazale baino gehiago giro goxoan ibili dira Ziburuko liburu eta disko azokan, eta larunbat goiz eta arratsaldez gozatu dute hitzaldi, kontzertu eta liburu aurkezpenez. 33 argitaletxe eta 10 diskoetxeren lanak ezagutzeko eta erosteko aukera probestu... [+]


EAEko euskaltegietan A2 mailan matrikulatzea oraingoaren laurdena kostako da

Datorren ikasturtetik aurrera, euskaltegietan A2 mailan matrikulatzen direnek orain arte bezala 310 euro ordaindu beharrean, 70 euro ordainduko dituzte. Maila gaindituz gero, ordaindutakoa itzuliko zaie ikasleei. 


Guardia Zibilak “hemendik fan egiteko” eskatuko dute ekainaren 14an Oñatin

Kuartela herrixantzat lelopean indar okupatzaileek Euskal Herritik irten behar dutela aldarrikatzen du Fan Hemendik taldeak.
 


Gure haurrak ere badira ekimenak mobilizazioa egingo du ekainaren 12an, Gasteizen

Rafah-ra doan nazioarteko martxarekin bat eginez, Gasteizen mobilizatzera deitu du plataformak, baita ikasgeletan ere. Palestinar haurrekiko elkartasun argazkiak ateratzeko eskatu du.


Bake Bideak eta Bakegileak bide amaierara iritsi dira

Aieteko Nazioarteko Bake Konferentzia 2011n egin zen Donostian eta ondoren sortu zen Bake Bideak, Ipar Euskal Herritik bake prozesua sustatzeko. Bakegileen zeregina ETA armagabetzeko ekinbide zibila antolatzea izan zen. Orain, desegingo direla iragarri dute bi ekimenek.


2025-06-06 | Gedar
EAEko kartzelariak greba egitera deitu ditu ELAk

Espetxeetako funtzionarioek lanuzte partzial bat egingo dute ekainaren 9tik 15era bitartean.


Idoia Asurmendi
Bihotzetik berriz pasatzea

IDOIA ASURMENDI
Non: Bilboko Kafe Antzokian.
Noiz: maiatzaren 29an.

----------------------------------------------------
 
Termometroak 30 gradutik gora markatzen ditu, uda giroa nagusi da eta Bilboko kaleak herritar aztoratuz beteta daude. Horrelako egun... [+]

Torturaren 21 biktima berri aitortu ditu Nafarroako Gobernuak

21 pertsona “giza eskubideen urraketen biktima” gisa aitortu dituzte ofizialki. Espainiako Estatuko funtzionarioek eta eskuin muturreko taldeek torturatutako pertsonak dira eta biolentzia horren lagin txikia baino ez direla dio Egiaren Garaia Da ekimenak.


111 Akademiak banatuko duen azken saria jaso du Miren Amurizak

Ostegunean banatu dute saria, Amasa-Villabonako Hika txakolindegian. Bertan jakinarazi dute 2024koa izan dela 111 Akademiak banatuko duen azken saria.


Non daude kaparrak?

Lorazainok bi hilabete baino gehiago daramatzagu greban, eta, horietan, udaltzaingoek indarrez zapaldu gaituzte piketeetan. Hirian zehar jarraitzen gaituzten sekretek jazartzen gaituzte, eta mobilizazio bakoitzean zelatatzen gaituzte. Enpresak ez gaitu aintzat hartzen, eskaintza... [+]


“Zaurgarritasun Indizea”, Jaurlaritzak nahi duena egiteko koartada

Nork sinesten du urtebetean Ordiziako errealitatea goitik behera aldatu dela eta desorekak desagertu direla?

Udaberriko oporren ataritan egunkarietan Begoña Pedrosak eman zigun titularra: Ordiziak ez du desorekei aurre egiteko plan berezirik behar... [+]


GALen biktimei barkamena eskatu die Alonsok, Gogora Institutuko zuzendariak

Datorren irailaren 25ean 40 urte beteko dira GALek Baionako Monbar hotelean egindako atentatutik, non lau euskal errefuxiatu hil zituen. Horren karietara, Gogora Memoria, Elkarbizitza eta Giza Eskubideen Institutuak oroimen ekitaldi bat egingo du udazkenean.


Eguneraketa berriak daude