Euskaldun Eta Gaurko Bezela Dantzatu Al Diteke?


1967ko otsailaren 19an
Zure babesik gabe independetzia ezinezkoa zaigu
Euskaldun Eta Gaurko Bezela Dantzatu Al Diteke?
Argia Dantzari Taldearen Zuzendariarekin Izketan
Polliki polliki bederik ere gaur egunean, zorionez, euskal kultura guztia mugimentuan jarria dago. Abeslariak, joetak, pintoreak etab. Oien artean ixillena dagona ta behar bada folklorekeria dela ta zer esan gehiena zuena, dantzaren izaera izan da.. Ez daude oraindik aiñ urruti lotuan dantza egitea erdaldunen dantzatzea ta sueltoan egitea euskaldunena. Orregatik dantzari talde berri baten ezaguera egin genduenean benetan poztu giñan talde onen asmo berritzalileak ezagutzarakoan. Dantzari talde orren izena ARGIA da. Otsalilaren bostean Donostia'ko Victoria Eugenia'ko teatroan zuten egiñaldi bat eguerdiko amabietan Ori dela ta bere zuzendari den Juan Antonio Urbeltze'engana joan giñan.
Mutill sendo ta iaioa Iruña'n jaiotako gazte au. Bere preokuparioak eta asmoak eten gabe azaldu dizkigu
–Guk gaur eguneko euskaldun bezela dantza egiteko modua arkitu nahi dugu, baiñan ortarako lehengo gure dantza zaharrak aztertu ta Inbestigatu nahi ditugu.
Zergatik?
Bi arrazoiegatik batez ere. Alde batetik gaur eguneko folkloristak, euskal dantzateko taldeak esan nahi dut, ez dituzte euskal dantzak bere jatortasunean azaltzen mistifkatuta baizik. Bestetik berriz gure joera berriak, gure dantza berriak, gure gaurko dantzatzeko moduak, gure garaei dagozkienak, gure lehengo dantzetan sustraituta, finkatuta, egin nahi ditugulako. Gaiñera ba dugu lanerako beste arrazoi psikologiko bat: dantza berriekin asten geranean burruka ta eztabaida asko sortuko dira ta ez genduke nahi orduan jendeak pentsatzea berri oiekin asten gerala lanean zaharrekin ezin gendulako, zaharrak eragutzen ez ditugulako.
–Baiñan nolakoa nahi duzute euskal dantza berri au?
–Gaur egunean esaten danez dantza konpormetitua nahi genduke. Abestiaren alorrean ba da orrelakorik. Beste orrenbeste egin nahi genduke guk dantzarekin. Euskalerria'k dituen prolema ta burruka konkretuetan fi nkatu nahi genituzke gure dantzak, gertaera konkretuetan sentidua duten dantzak nahi ditugu.
Orregatik gure salaketa gehienak bide ortan dijoazte.
Ez dugu nahi alienatzen duten dantzak, gaur egunean ori gertatzen baldin bada ere. Dantza auekin jendeari, garteei, bere benetako prolemak ahaztu erazi beharrean, gogoratu erazi ta bizitzaren batasun batera eman, ori da egin nahi duguna. Egia da baita ere deskansurako, dibersio, jolas utserako dantzak ere nahi ditugula, baiñan besteak ahaztu gabe.
–Baiñan salaketa ta asmo auek ez ote dira gutxi batzuen artean geldituko?
–Behar bada orixe izango dugu praktikan gure problemarik aundiena. Baiñan problema au ez da gurea bakarrik Euskalerri guztiarena, euskal kulturaren beste sail guztiena baizik. Abeslariak ere problema berdiña daukate. Orregatik gure gaurko gizartean burrukaren bitartez bakarrik, ezarrita dauden zenbait estrukturen kontra bakarrik, sartuko da dantza berri au. Gaiñera neurri aundi batean burrukarako, euskal burrukarako, tresna bat izango den ezkero gure aurka altxako diran indarrak eta interesak aundiagoak izango dira.
–Oraingoz zertan zerate zuen lanetan?
–Lebendabizi inbestigazioko lana egiten ari gera. Inbestigazio estraiña euskal dantzen jatortasuna ta benetasuna arkitzen eta gero mundu guztian diran igualtsu xamarreko fenomenuetan. Gaiñera ez dugu ahaztu behar euskal dantzak bere biziko sinbologia duela bere baitan, artzantza garaiko zenbait dantzak bezela, ta euskal dantza ugarienak garai ortakoak dira. Antropologiaren aldetik ere asko dago, gure kasu konkretuan pentsaturik, inbestigu ta billatu beharra. Ba dira gaiñera munduan gure antzeko prolema asko ta asko gaiñera soluzioa ematen asiak. Esate batera ezin lezakezu zenbaiteraiño den arrigarria gai oni buruz israeldarrak egin duten lana. Ta laister, urrilla ezkeroztik, dantza berriekin asteko asmoa dugu. Ta ez uste izan ulerkaitzak izango diranik herriarentzat aldrebes baizik, pentsa dezakezun xinple ta errezenak izango dira.
–Bai al dituzu sortutako dantza berriak?
Bai ta bat balio gehiago. batzuek erabat konprometituak eta beste batzuek berriz psikologikoak. Esate baterako badut «udazkeneko baltsa» izenarekin espirituaren egoera bat adierazten duena, baiñan gehienak konpormetituak dira. Oraintxe bertan ari naiz berri bat prestatren Vietnam'eko guduari buruz.
–...!
–Eszenario batean bi talde ikusten dira burrukan, eszenario. aren atzea dana eguneroko ta aldizkeri zatiekin betea dago Vietnam'eko guduari dagozkiienen berri ematen duten periodiko zatiak. Burrukalariak gizonezkoak, emakumeak, umeka danetarikoak dira. Alako batean, golan, ertre batean, filmina baten bitartez atomika bonbaren fotografi bat azaltzen da. Bat batean dantza galditu egiten da ta orduan iru talde osatzen dira. Iru talde auek Rumania'ko, Bulgaria'ko eta Txekosiobakia'ko dantza herrikoiak dantzaten dituzten, iru herri pake-zaleen ezaugarri bezela ta azkenean danak batera ~Gernika'ko Arbola» kantatuaz eta dantzatuaz bukatzen dute, unibersalismoaren ezaugarri bezela.
Ta onela dijoa luze, eten gabe, elkar~izketa sakon eta jakingarri au. Bete ta lekua utzi ezkero auskalo noiz arte luzatuko zen elkar. izketa au, baiñan urrengorako ere zerbait utzi behar dela ta bukaera eman beharrean arkitzen gera izketaldi jator oni.
RIKARDO ARREGI
Euskal dantzak bere jatortasunean ezagutu nahi ditugu lehendabizi beste ezertan asi baiño lehen.. Orregatik herriz herri ibilliak gera iturburu auen billa, dantzak mistifikaziorik gabe jasotzeko asmoarekin.
Au da Juan Antonio Urbeltz, ARGIA dantzari taldeen zuzendaria.
12

GaiezKulturaDantzaTaldeakARGIA1
PertsonaiazURBELTZ1
EgileezARREGI1Kultura

Azkenak
Honezkero, hemen dago beherakada

Antropologo eta ingeniaria den Yayo Herrerok dioen bezala, datu bat da. Horren jatorria ulertzeko erraza den baieztapen xume batean laburbil daiteke: Lurra agortzen ari da.

Gaia konplexua da. Ikuspegi asko daude, interesak gurutzatzen dira, informazioa desinformazioarekin... [+]


2025-07-25 | Ana Morales
Esan barik ez doalako

Sasijakintsua, jakineza eta franco txikia: horiexek dira aurrekoan Gotzon Lobera jaunak, Bilboko kale batzuen izenak aldatzeko ekimenaren kariaz, Deia egunkarian zuzendu dizkidan epitetoak. Ez du nire izena aipatu, egia, baina neu izan naizenez urte eta erdi luzeko borrokan... [+]


2025-07-25 | Julen Orbea
Bilbon euskara jira ta Bira

Euskara badago Bilbon, baina non? Eta zertarako? Nork sortzen du euskarazko kultura, eta nork sostengatzen? Galdera horien aurrean, udalaren azken urteetako erabakiei begira, argiago ikusten da euskara eta kultura bizirik nahi ditugunontzat kezkagarriak diren erabakiak hartu... [+]


Gizon heterosexualak eta literatura feminista: hausnarketa bat

Hasieratik argi utzi nahiko nuke ez naizela inolaz ere feminismoan, sexu- eta genero-teorietan ezta LGTBIQ+ komunitatearekin lotutako gaietan aditua. Gizon txuri heterosexual bat naiz, ezkertiarra esan dezagun, bere burua feministatzat hartzen duena (edo feministen aliatua,... [+]


Auzolanean ikastola eraiki!

Goizaldeko lehenengo eguzki-izpiekin batera zabaldu ditu ateak Kirikiño Ikastolak. Zapatua da, auzolan eguna. Parte-hartze batzordeko arduradunak irrintzia egin eta lanera bideratu ditu bertaratu diren ehundik gora partaide: “Hemen erronkak denonak dira! Aurrera,... [+]


Amasa-Villabonako EH Bilduri erantzuna

Amasa-Villabonako EH Bilduk argitaratutako idatziaren harira, hainbat adierazpen egin nahiko genituzke. Lehenik eta behin, argi utzi nahi dugu larrialdi klimatikoari aurre egitearen urgentzia ukaezina dela, eta horregatik, krisi honekiko dugun kezkagatik beragatik jartzen dugula... [+]


Irunen eskuin muturreko “auzo patruilak” sortu dituztela salatu dute

Hainbat talde "neonazik" azkenaldian Irunen zabaltzen ari dituzten mezuak salatu dituzte asteazkenean Harrera Sareak eta hainbat kolektibok herrian. Eskuin muturreko "auzo patruilak" antolatzen ari direla salatu dute, eta hauek jendearen jatorriaren arabera... [+]


Udal legearen kontrako epai euskarafoboa
Euskararen aurkako erasoa salatu dute 200 alkate eta udal ordezkarik, eta hizkuntza bultzatzeko konpromisoa berretsi

Euskalgintzaren Kontseiluak deituta, Espainiako Auzitegi Gorenak joan den astean ebatzitako sententzia salatzeko prentsaurreko bateratua egin dute Bilbon. Sententzia "euskal gizartearen eta euskal erakundeen borondate demokratikoaren aurkako eraso zuzena" dela... [+]


Alonsotegiko Udalari dirua itzultzeko eskatu dio Bizkaiko Aldundiak, iruzurra egin zenetik hamairu urtera

Egun EH Bilduren esku dagoen udalak ia milioi bat euro itzuli beharko lioke foru erakundeari, duela hamairu urte, EAJ agintean zenean, diru-laguntza bat ez zelako behar bezala erabili, baizik eta iruzurra egiteko, EAEko Justizia Auzitegi Nagusiak berretsi duenez. Eskaerak erabat... [+]


Ertzaintzaren 300 BMW ibilgailuen erosketan irregulartasun posibleak salatu zituen barne txosten batek

Eusko Jaurlaritzako Ogasuneko Kontrol Ekonomikoko Bulegoak barne txosten bat egin zuen Ertzaintzak jaso dituen 300 BMWen esleipen kontratuaren hainbat baldintza kritikatzeko. Ezarritako baldintzak zehatzegiak eta murriztaileegiak zirela salatu du ogasunak, eta horrek enpresa... [+]


Txosnetako “beto politikoaren” aurkako GKSren kanpaldiaren kontra oldartu eta lau pertsona atxilotu ditu Poliziak Gasteizen

Bi aste barru hasiko diren hiriko jaietan txosna jartzen utzi ez dietela salatzeko kanpaldia egin nahi zuten Gasteizko GKSk eta Etxebizitza Sindikatu Sozialistak, Andre Maria Zuriaren plazan. 20:30ak aldera, ertzainak oldartu egin dira kanpaldian zeudenen aurka, eta bi... [+]


Lotsa sentitzen dut giza generoko kide izateagatik

Milaka pertsonak modu aktiboan parte hartu dute, eta hala jarraitzen dute, XXI. mendeko holokausto telebisatu handienaren aurka protestatzeko, eta pertsona horiei errespetu eta miresmen handiena zor diet. Baina, gizateriaren zoritxarrerako, askoz gehiago dira, egoerarekin... [+]


2025-07-24 | Nicolas Goñi
Europan, oraingo sinplifikazioaren izenean, biharko bizitzak kaltetuko dira

Jarduera ekonomikoak sinplifikatzeko eta lehiakortasuna indartzeko aitzakiarekin, Europa mailan baita Europar Batasuneko hainbat estatutan ere, klima, ingurunea eta giza osasuna kaltetuko dituzten legeak biderkatzen ari dira 2024tik, askotan interes pribatuen lobbyen eraginpean... [+]


Sektore publikoan gurasotasun baimena luzatu eta seme-alaba bakoitzeko diru laguntza handituko duela iragarri du Jaurlaritzak

Eusko Jaurlaritzaren Familia, Haur eta Nerabeen V. plana aurkeztu du Nerea Melgosa sailburuak asteazkenean. Hamazazpi "trakzio-neurri berritzaile" jaso ditu planak, baina ez dute zehaztu noiz jarriko diren indarrean.


CAFek giza eskubideak errespetatzen dituela “baieztatu” beharko du, Belgikako kontratu milioiduna eskuratzeko

Beasaingo enpresak 1.695 milioi euroko kontratua lortu du Belgikako SNCB-NMBS tren konpainia publikoarentzat 54.000 plaza dituzten bagoiak egiteko. Baina aurretik, belgikar konpainiak eskatu dio bere jarduerek nazioarteko zuzenbidea eta giza eskubideak errespetatzen dituztela... [+]


Eguneraketa berriak daude