Zikirioaren lilura


2007ko otsailaren 18an
1951n Frantzian, nioen bai, zekaleriak edo ergotismoak ganadua jo eta gero ehunka lagun kutsatu eta dozenatik gora hil ziren. XI eta XVI mendeen artean izurri ikaragarriak eragin zituen lurralde hotzetan. Orduz geroztik oso tarteka azaldu izan da. Izen ugari du gaitz honek: su sakratua, infernuko sua, San Antonioren sua... Azken hau XI mendetik dator, santu honenganako zaletasuna zela-eta gaixoak jaso eta artatzeko monasterio mordoxka bat ireki baitzituzten bere jarraitzaileek; harrez gero santua eskuan sua duela irudikatu izan da eta T itxurako makila du, gaixo horiek maiz behar zuten makuluaren irudi, apika...

Mirakulua 1597an gertatu zen, ordea; ez, baina, santu baten gonapean, Marburgoko (Alemania) Medikuntza Fakultatean baizik: gaitza ainoak kutsatutako zikirioz egindako ogi beltza jatetik soilik sortzen zela aurkitu zuten. Benetako mirakulua izan zen eta laster zabaldu zen berria. Geuregana prantsez-haizeak ekarriko zuen, noski:, eguneroko oinarrizko jakiak, zikiriozko otasa beltzak eragiten zuen gaitz beldurgarria, hau da, gaitzik ez izateko ogi zuria jan behar zen. Hortik ote dator jende zaharrak ogi beltzari dion nazka? Orduan are eta gehiago zabaldu ote zen taloa eta artoa jatea? Handik aurrera gosete eta premia latzeko garaitan berpiztu izan da, tarteka-marteka, han-horka, San Antonioren sua.

Behin pozoia ezagututa, dosia gora-behera, bere alde onak miatu zituzten, eta baita argitu ere. Mendetan erabili izan da haurdunari umea galdu arazteko, erditu ondorengo odol-jarioa lehortzeko, edoskitzaroko esnearen emana eteteko, buruko min gorrietarako, hipotentsioa oneratzeko... Eta zikirio-ainoaren mirakulutea ez da amaitu. Bere osagai batetik abiatuta Parkinsona tratatzeko botika bat sortu da. Hau ez da, ordea, ezagunena. 1943an Albert Hofmann kimikari suitzarrak, ez si eta ez no, azido lisergikoaren dietilamina edo LSD-25 aurkitu zuen. Hau droga haluzinogenoen prototipo, mundu osoan, kultura guztietan sormenaren akuilu baliatzen diren drogen eredu da egun. Haluzinazioak goiti-beheiti, aurkikuntza berrien arabera soroetako kupre eskasiak ainoak zikirioa kutsatzea errazten duela badakigu.


Azkenak
2025-06-07 | ARGIA
Euskara hutsezko plaza bete dute Ziburuko Azokan

1.000 euskaltzale eta kulturazale baino gehiago giro goxoan ibili dira Ziburuko liburu eta disko azokan, eta larunbat goiz eta arratsaldez gozatu dute hitzaldi, kontzertu eta liburu aurkezpenez. 33 argitaletxe eta 10 diskoetxeren lanak ezagutzeko eta erosteko aukera probestu... [+]


EAEko euskaltegietan A2 mailan matrikulatzea oraingoaren laurdena kostako da

Datorren ikasturtetik aurrera, euskaltegietan A2 mailan matrikulatzen direnek orain arte bezala 310 euro ordaindu beharrean, 70 euro ordainduko dituzte. Maila gaindituz gero, ordaindutakoa itzuliko zaie ikasleei. 


Guardia Zibilak “hemendik fan egiteko” eskatuko dute ekainaren 14an Oñatin

Kuartela herrixantzat lelopean indar okupatzaileek Euskal Herritik irten behar dutela aldarrikatzen du Fan Hemendik taldeak.
 


Gure haurrak ere badira ekimenak mobilizazioa egingo du ekainaren 12an, Gasteizen

Rafah-ra doan nazioarteko martxarekin bat eginez, Gasteizen mobilizatzera deitu du plataformak, baita ikasgeletan ere. Palestinar haurrekiko elkartasun argazkiak ateratzeko eskatu du.


Bake Bideak eta Bakegileak bide amaierara iritsi dira

Aieteko Nazioarteko Bake Konferentzia 2011n egin zen Donostian eta ondoren sortu zen Bake Bideak, Ipar Euskal Herritik bake prozesua sustatzeko. Bakegileen zeregina ETA armagabetzeko ekinbide zibila antolatzea izan zen. Orain, desegingo direla iragarri dute bi ekimenek.


2025-06-06 | Gedar
EAEko kartzelariak greba egitera deitu ditu ELAk

Espetxeetako funtzionarioek lanuzte partzial bat egingo dute ekainaren 9tik 15era bitartean.


Idoia Asurmendi
Bihotzetik berriz pasatzea

IDOIA ASURMENDI
Non: Bilboko Kafe Antzokian.
Noiz: maiatzaren 29an.

----------------------------------------------------
 
Termometroak 30 gradutik gora markatzen ditu, uda giroa nagusi da eta Bilboko kaleak herritar aztoratuz beteta daude. Horrelako egun... [+]

Torturaren 21 biktima berri aitortu ditu Nafarroako Gobernuak

21 pertsona “giza eskubideen urraketen biktima” gisa aitortu dituzte ofizialki. Espainiako Estatuko funtzionarioek eta eskuin muturreko taldeek torturatutako pertsonak dira eta biolentzia horren lagin txikia baino ez direla dio Egiaren Garaia Da ekimenak.


111 Akademiak banatuko duen azken saria jaso du Miren Amurizak

Ostegunean banatu dute saria, Amasa-Villabonako Hika txakolindegian. Bertan jakinarazi dute 2024koa izan dela 111 Akademiak banatuko duen azken saria.


Non daude kaparrak?

Lorazainok bi hilabete baino gehiago daramatzagu greban, eta, horietan, udaltzaingoek indarrez zapaldu gaituzte piketeetan. Hirian zehar jarraitzen gaituzten sekretek jazartzen gaituzte, eta mobilizazio bakoitzean zelatatzen gaituzte. Enpresak ez gaitu aintzat hartzen, eskaintza... [+]


“Zaurgarritasun Indizea”, Jaurlaritzak nahi duena egiteko koartada

Nork sinesten du urtebetean Ordiziako errealitatea goitik behera aldatu dela eta desorekak desagertu direla?

Udaberriko oporren ataritan egunkarietan Begoña Pedrosak eman zigun titularra: Ordiziak ez du desorekei aurre egiteko plan berezirik behar... [+]


GALen biktimei barkamena eskatu die Alonsok, Gogora Institutuko zuzendariak

Datorren irailaren 25ean 40 urte beteko dira GALek Baionako Monbar hotelean egindako atentatutik, non lau euskal errefuxiatu hil zituen. Horren karietara, Gogora Memoria, Elkarbizitza eta Giza Eskubideen Institutuak oroimen ekitaldi bat egingo du udazkenean.


Eguneraketa berriak daude