Porro unum est necesarium


2007ko otsailaren 11n
Zure babesik gabe independetzia ezinezkoa zaigu
Angel Erroren azken ttakuna irakurri dudanean, eta berak aipatzen duen Katuloren esaldiarekin «Atque ero gaude», latin ikasle (txarrak) gineneko garaiak etorri zaizkit gogora. Bazen esaldi famatu bat denok barre algaraka jartzen gintuena, eta hasi-masietan irakasle guztiek errepikatzen zigutena, gogoratuko zarete: «Mater tua mala burra est». Adibide polita zen konturatzeko sarri begi-bistan zegoena ez zela beti horren ageriko, zeren hiztegia atera, deklinabidea eta konjugazioak zorroztu eta, hara miraria, «zure amak sagarrak jaten ditu» esan nahi baitzuen.

Katulo zaharraren esaldi bitariko horrek ere badu funtsa, Iruña-Veleian aurkitua ez bada ere. Carmina baten azken ahapalditik aterata dago («kantua» esan nahi du carminak, Katulo ez zen galiziarra). Sirmio izeneko lur-muturrari eskainia dago kantu hori, hantxe baitzuen, esaten zaigunez, atseden hartzeko etxe bat, eta hara bildu zen batean idatzita dirudi, izan ere, halatsu dio: «zer une zoriontsuago dago kezkak kanpoan utzi, bihotza gaineko zamaz libratzen delarik, eta lur arrotzean sufritzez nekatuta, etxera iritsi eta gure ohantzean etzaten garen unea baino?».

Badu erotasunak bozkariozko egoerarekin parekotasunik. Maiz erotasun izpiak argitasun izpi dira. Erotasun damaren gorazarrez idatzitako liburu gogoangarri bat bada, zatika irakurtzen dudan aldi oro zoriontsu egiten nauena. Bazekien zerbait Rotterdameko naturak. Baina gu ez gara zoriontsu. «Kantu hau aditzen baduzue ere, ez esnatu ez urrikaldu, ez naiz, ez gara zoriontsu», kantatuko zukeen, Mikel Arregiri hitza hartuta, Imanol lagunak bere zurezko bozaz.

Atque ero gaude. Eta poztu zaitez, Sirmio ederra, zure nagusiarekin batera. Eta ero gaude. Bozkariozko erotasun puntu bat gorde nahi nuke, bai; gorde behar genuke, lur arrotzetan sufritzez nekatuta orain bezala etxeratu eta gure ohantzera erretiratzen garenerako. Nahiago denok ero bageunde, Angel. Erotasunez hordi. Kontua da erotasun gaizto batek erasanda bizi garela, pentsatuz eta Gure Kontu Santu hau dela munduak duen arazorik larriena, munduko gosearen gainetik, Ekialde Hurbileko, Irakeko edo Afganistango egoeren gainetik. «Nartzisismoa» da baitezpada gure gaitzaren izenetako bat, aspalditik gure artean inposatu dena -barka, niri ere ez zait hitza gustatzen. Gustura irakurriko nuke, bide batez esanda, gure historia triste honetan maiz erabili diren eta erabiltzen diren hitzen azterketa serio bat-.

Bitartean, Juan Bautista Agirre Asteasuko erretore zaharrarekin gogoratu naiz. Ez zen eroa, ez zuen erotasuna maite, ez hitzez behintzat, baina perla bitxi bat eman zigun opari, Lukasen Ebanjeliotik hartua hori bai, bere sermoi baten buruan: «Porro unum est necesarium». Demagun idazleak berak ematen duen itzulpena dela itzulpen leiala: «Egiteko bat bakarra da egiteko beharra». Norberak ikusiko du, gure kontura ekarrita, zein den hain zuzen egiteko hori. Horretan ere ez baikinateke ados jarriko. Baina demagun, hizkuntza ezkutu batez mintzatu zitzaigula Agirre. Edo latina horren ahaztua dugun honetan, mater tua mala burra est gure hasi-masietan bezala ulertuko bagenu Agirreren esaldia. Erotasun puntu baterako gonbita litzateke, erotasun pittin batek bozkarioa dakarrelako. Iheserako gonbita agian, betea ez bada ere, Sirmiorainokoa behintzat: nekatuta gaude eta ohantzea behar dugu. Bihar beste egun bat izango da, eta berrirotik hasteko aukera izango dugu. Emoistazu bada...


Azkenak
2025-07-30 | Sustatu
Tea app: emakumezkoen online segurtasunerako behar zuen tresna desastre bilakatu da

Tea App edom Tea Dating Advice delakoa ustez emakumeak online sortutako zitetan babesteko sortutako app bat da (edo izan da). Bere funtsa zen emakumezkoek online ligatzeko plataformetan ageri diren gizonezkoak etiketatzea hitzordu edo topaketa txar, susmagarri edo ez... [+]


2025-07-30 | Ahotsa.info
Eskuin muturreko talde sektario batek ‘Nabarro’ren omenaldia oztopatu du Abarzuzan

Eskuin muturreko sekta erlijioso bateko kideek, Deierrin bizi direnek, 1986an erbesteratuen aldeko ekintza batean Hernanin hil zen Fernando Ros Abartzuzako gaztearen omenezko ekitaldiko bidea oztopatu zuten igandean.


Milaka juduk Palestinaren askapenaren alde lan egiteko konpromisoa berretsi dute, “sionismoaren krimenen aurka”

Milaka lagun bildu ziren Vienan ekainaren 13tik 15era, lehen edizioa izan zuen Judu Antisionisten Kongresuan. Hiru egunez eztabaidatu eta hausnartu ostean, ohar bat argitaratu dute Israel palestinarren aurka egiten ari den genozidioaren eta garbiketa etnikoaren aurrean ahotsa... [+]


Uribarrin urperatutako herrietatik bota zituztenak omendu dituzte

Ur azpian utzitako herrietatik joan behar izan ziren 600 pertsonen omenez jarri dute oroigarria urtegiaren begiratokian, "ez ditugu inoiz ahaztuko urperatutako bizitzak", adierazi du Arabako ahaldun nagusiak.


2025-07-29 | Gedar
609 langile kaleratuko dituzte Ezkirozko BSHn

Plantillak baiezkoa eman dio aurreakordioari, eta, printzipioz, urte hau amaitzean itxiko dute fabrika.


Gasteizko lorezainek lau hilabete bete dituzte greban, Jaurlaritza eta Enviser enpresa aurrean manifestazioa eginda

Gasteizko lorezainen grebak lau hilabete bete ditu, langileek salatu dute Enviser enpresak eta Gasteizko Udalak blokeatu dutela auzia, bilera berririk ez dutelako egin uztailaren 7tik. 


Álvaro Uribe Kolonbiako presidente ohia errudun jo dute iruzurra eta eroskeriagatik

2002 eta 2010 artean Kolonbiako presidente izan zenari gutxienez lau eta zortzi urte arteko espetxe zigorra ezarri diezaiokete. Auzitegi Gorena 2018an hasi zen ikertzen Uribe, Ivan Cepeda senatari ezkertiarrak jarritako salaketa batean lekuko ziren hainbat paramilitarri... [+]


Israeldar kolono batek ‘No Other Land’ dokumentala grabatzen lagundu zuen aktibista palestinar bat hil du Zisjordanian

Yinon Levi izeneko kolonoak Odeh Hadalin aktibista hil du Zisjordania hegoaldean. 'No Other Land' dokumentala grabatzen lagundu zuen Hadalin, dokumental onenaren Oscar saria irabazi zuen martxoan. Kolono hiltzailea palestinar lurraldeak okupatzeagatik AEBetako zigor... [+]


2025-07-29 | Mikel Aramendi
Analisia
Kanbodia eta Thailandia, gerra-plantak egiten?

Arma astunekin elkarri erasoka lau egun eman ondoren, baldintzarik gabeko su-etena adostu dute Kanbodiak eta Thailandiak, Malaysiaren bitartekaritzarekin, Kuala Lumpurren egin duten aurrez aurrekoan. Ezingo dute akabera hori ikusi bonbardaketetan, alde batean zein... [+]


Euskal diaspora elkartuko da Boisen, eta jendetsua izatea espero dute

AEBetako Idaho estutako Boise hiriburuan ospatuko dute euskal kultura ezagutarazteko, eta euskal diaspora batzeko. Hainbat ekitaldi egingo dituzte uztailaren 29tik abuztuaren 3ra arte.


Gurasotasun baimena 16 astetik 17ra luzatuko du Espainiako Gobernuak, eta 32 aste gurasobakarrentzat

Astearte honetako gobernu bileran onartuko dute PSOEk eta Sumarrek, akordioa iragarri baitute. Neurria "berehala" ipiniko dela indarrean jakinarazi dute.


Astebeteko liskarren ondoren, Thailandiak eta Kanbodiak su-eten akordio bat sinatu dute

Duela astebete, bien arteko mugan Thailandiako eta Kanbodiako tropak elkarri eraso egiten hasi ziren, Frantziaren kolonizazio aldian jatorria duen gatazka berpiztuta. Bi herrialdeek "berehalako eta baldintzarik gabeko" su-etena ezartzea adostu dute astelehenean, 35... [+]


Zuzenean eta zeharka 434.000 palestinar hil ditu Israelek 2023ko urritik, Gazako biztanleriaren %20, kalkulu baten arabera

The Lancet aldizkari ezagunak iazko uztailean eginiko "aurreikuspen zuhurraren" ondoren, zuzenean eta zeharka Gazan hilda egon daitezkeen palestinarren kopurua eguneratu du Steven Donziger abokatu entzutetsu estatubatuarrak, The Lancet-en formula... [+]


Europa makurrarazi du Trumpek
AEBek Europako produktuei %15eko muga-zergak ipiniko dizkie, eta alderantziz ezer ere ez

Horrez gain, Europa behartu egin du gasa AEBei erostera, 750.000 milioi euro xahutu beharko ditu horretan datozen hiru urteotan; beste 600.000 milioi euro gehiago inbertitu beharko ditu han, "inbertsio estrategikoetan"; eta, "ehunka milioi euro", zehaztapen... [+]


Eguneraketa berriak daude