Marije Fullaondo: «Prozesua integrala izan ezean, ez dago prozesu politikorik»


2007ko otsailaren 04an
Kazetaritza independenteak herritarren babesa du arnas
Barajasko atentatua, ETAren bederatzi hilabetoeko su-etena eta prozesua bizirik zela gertatu zen. Zein izan zen zure lehen gogoeta?
Abuztuan prozesuak ez zuela aurrera egiten esan zuen Batasunak. ETAk su-etena eman zuenean eragile guztiek -PP izan ezik- prozesu politikoari ekiteko behar ziren gutxieneko baldintzak zeudela aitortu genuen. Abuztuan negoziazio politikoari ez zitzaiola ekin nahi ageri zen, eta halaber, ezker abertzalearen aurkako errepresioa handituz zihoala.

Atentatuak ezustean harrapatu zuen mundu guztia. Zu zeu?
Atentatuaren aurretiko inkestek ez zuten ezuste hori adierazten. Hala ere, ekintza horren indartsu baten ostean hamaika galdera egiten dizkiozu zure buruari, gertatutakoari buruzko sentimenduak eta ezustea nahasten dira, baina abuztuz gero egindako azterketa politikoa ere gogoan duzu. Horrek ez du esan nahi atentatua aurreikus zitekeenik, baina prozesua gauzatzeko aurrebaldintzak ez zirela betetzen ari kontziente nintzen.

Zein iritzi gorde duzu, atentatuaren ostean Ibarretxe lehendakariak deitutako manifestazioaz.
Manifestazioaren irudia lotsagarria izan zen. Ibarretxek EAEko hiritar guztiak deitu zituen «elkarrizketa eta bakea» lelopean manifestatzera. Guk «hori gure leloa ere bada» esan genuen, manifestazioa prozesuaren parametroetan kokatzen baitzuen. Guk konponbidea emango bada elkarrizketaren bidez emango dela diogu, bakea ere hortik etorriko dela, prozesua biolentziarik gabeko jokaleku batean egin behar dela. Anoetako Proposamenaren puntuetako bat da.

Egun batzuk lehenago Batasunak su-etenari eustea eskatu zion ETAri.
Eskaera hori Anoetako Proposamenarekiko koherentzian dago. Batasunak biolentziarik gabeko jokalekua behar dela dio, baina deia ez diogu soilik ETAri egin, Estatuari eta gainerako eragileei ere egin diegu. Euskal Herriak behar duen prozesu politikoa emango bada inolako biolentziarik gabeko jokalekuan emango da.

ETAk su-etena indarrean dela berretsi zuen ondoren. Arnaldo Otegik ezker abertzalearen sektore batzuek ez dutela su-etenaren kudeaketa ondo ulertzen esan zuen. Batasunaren jardueran jarrera berriak ikusi dituzte batzuek.
Ez dakit jarrera berririk dagoen. Gu urratsak ematen ari gara eta gehiago emateko prest gaude. Batasunaren jarreran prozesua berrosatzeko borondate osoa dago, ez baitago beste alternatibarik gatazkari konponbide demokratikoa emateko. Prozesua berrosatzeko ezker abertzaleak hartu ohi dituen iniziatibak politikoak dira. Horiek bere kideen hausnarketa komunaren adierazle dira, ez pertsona bakar batenak, Otegiren hitzez ari naiz. Prozesuaren hobe beharrerako ematen ditugun urratsak dira.

Ibarretxek politikoak ez direla zirkunstantzien mailan izan adierazi zuen. Nola baloratzen duzu autokritika?
Ziur asko arrazoia dauka. Ez gara zirkunstantzien mailan izan, baina den-denok. Denok egiten ditugu akatsak, diferentzia batekin: batzuk asko jartzen ari gara mahai gainean, beste batzuk ezer gutxi.

Batasunak ere, ez duela dena ondo egin onartu du. Zer zehazki?
Zaila da konkretatzea. Ez gara gai izan alderdien arteko negoziazio mahaia eratzeko, ez gara gauza prozesuan aurrera egiteko beharrezko diren oinarriak finkatzeko. Ez soilik Batasuna. Akats partekatua da.

Batzuek ETAk prozesuari ezarri nahi dion tutelatzea ikusi dute oztopo.
Batasuna nagusia da bere erabakiak hartzeko eta horrela egiten du. ETAk bere erraila du prozesuan eta Batasunak berea.

Su-etenak iraun zuen bitartean, Batasunak Zapaterorengan nolabaiteko konfiantza zeukala ikusi zuten zenbaitek. Nola berreskura daiteke konfiantza?
Zapaterorekiko konfiantza baino, berak borondatea agertu zuela esan dugu guk. Konfiantza soilaren gainean ezin da prozesu bat eraiki. Zapaterok presioak egotzi zizkien eragile batzuei, prozesua zaila eta luzea izango zela errepikatu zuen behin eta berriro. Zapatero, hitzetik ekintzetara pasatzerakoan, bidean gelditu zen, konpromisoak betetzeko bidean.

Konpromisoak aipatu dira sarritan, Zein konpromiso?
Guk ez dugu inolako konpromisorik hartu Zapateroren gobernuarekin, ez da gure negoziazio gunea. Gobernuaren eta ETAren arteko konpromisoez ari gara. Logikoki prozesu bat zerbaiten gainean eraikitzen baita; baldintza eta konpromiso zehatzen gainean.

Prozesua dagoenean dagoela, nola berregin prozesua?
Eragile guztion ekinbide politikoa errespetatuz. Alderdi guztien arteko elkarrizketa erdietsi behar dugu, hori da bide bakarra. Baldintzak eta konpromisoak behar dira eta horiek betetzeko ardura hartu. Eta guztion ekinbidea errespetatzeko, guztiok baldintza berdinetan aritu ahal izateko, ezinbestekoa da alderdien legea bertan behera geratzea.

Nola ikusten duzu PSE zeregin horretan?
PSEk ez dio elkarrizketaren bideari heldu nahi. Aitzitik, prozesuaren alternatibaren ordez, errepresioa eta ukazioa ugaritu dira. Baina prozesuak ez dauka beste alternatibarik prozesua berrosatzea baino. PSEk egiten duena bere erantzukizuna da. Guk ez dugu prozesua hautsitzat ematen, hasitako prozesuari berrekiteko eta akordio batera iristeko ari gara lanean.

EAEko Auzitegi Nagusiak Ibarretxe deklaratzera deitu du Batasunarekin bildu izanagatik.
Egoera ez al da eskizofreniko samarra? Ibarretxek gatazka bideratzeko Batasuneko ordezkaritzarekin bildu delako delitu egin du, baita Otegik, Barrenak eta Petrikorenak Ibarretxerekin hitz egiteagatik ere; laurak baitaude inputatuta, ez Ibarretxe soilik. Dena kriminalizatzen da herri honetan, elkarrizketatik hasita. Estatuaren interesen kontra izan daitekeen edozein ekimen delitu bihurtzen da, baita elkarrizketa ere.

Ibarretxe atzo (urtarrillak 22) bildu omen zen Arnaldo Otegi eta Rufi Etxeberriarekin. Hitz gutxiago eta ekimen gehiago egingo duela dio Ibarretxek.
Ez dakit zein ahaleginetan ari den Ibarretxe; espero dezagun bere hitzen atzetik ekintzak ere etortzea. Gu deituko gaituzten bilera guztietara joango gara prozesua aurrera atera dadin, Ibarretxek deitu edo beste inork deitu ere.

Batasunak sostengua emango lioke Ibarretxeren aldeko manifestazio bati?
Pertsona bezala, Ibarretxek gure elkartasun osoa du, eta horrela adierazi diogu. Dena dela, orain behar dena ez da pertsona, erakunde edo eragile jakinen inguruan manifestazioak antolatzea, prozesua berrabiaraztearen aldeko manifestazioak behar ditugu orain.

Alderdien arteko zubiak erori ote? Prozesuak segi dezake? Zein parametrotan?
Zubiak ezin dira erortzen utzi, ez dut uste erori direnik ere. Zubiak zutik daude, eta zutik diren heinean aurrera egin daiteke, bestela ezinezkoa da alderdien arteko negoziazio mahaia eratzea eta gatazka gainditzea.

Batzuek aipatu duten negoziazio «tekniko» batekin ez da konpontzen.
Jakina. Irtenbide tekniko batek ez du arazoa konpontzen. «Teknikoa»k bi aldeen desmilitarizazioa esan nahi badu, presoen eta biktimen aferak konpontzea, horrek ez du gatazka konpontzen. Prozesua integrala izan ezean ez dago prozesu politikorik. Ez dago eduki politikorik gabeko prozesurik ez irtenbiderik, ez dago irtenbiderik gatazkaren oinarriak politikoak direlako. Gaixotasun bat bezalakoa da, ondorio hutsetara jo eta ez badugu gaixotasunaren muina tratatzen ez dugu gaixotasuna sendatuko eta sintomak berriro ere agertuko dira.

Batasunak Uztaritzeko proposamena egin du berriki, Ipar Euskal Herritik datorren proposamena. Zer da?
Herri honen gatazka politikoaren oinarrian bi gako daude: autodeterminazio eskubidea -edo herriaren erabakimen eskubidea- eta lurraldetasuna, Euskal Herriari nazio izaera aitortzea barne delarik. Uztaritzeko proposamena, Euskal Herriaren antolaketaren barruan, Ipar Euskal Herritik egindako lurraldearen antolaketarako proposamena da. Frantziako Estatuak herri honekin arazo bat duela ukatzen duen arren, Batasunak bere arazo ere badela gogorarazi dio.


Azkenik, maiatzean herri eta foru hauteskundeak izango dira. Batasuna legez kanpo dago, eta PPk EHAKren ilegalizazioa eskatu du.
Bost urte joan dira Batasuna legez kanpo utzi zutenetik eta horrek ez du ezer konpondu, alderantziz. Ezker abertzaleak hauteskundeetan egon behar du. Herritar bakoitzaren boto emateko eskubidea eta norbera aurkeztu ahal izatea eskubide demokratiko hutsak dira. EHAK-k iaz legala bazen, bihar legala izan beharko luke. Alderdi hau ilegalizatzea beste urrats bat litzateke kriminalizazioaren bidean eta gatazka konpontzeko prozesuaren aurka, jarduera politiko normalizatu batera iritsi nahi duen herri baten jardunbide politikoa zapuztea litzateke.


Azkenak
NATOren eta Trumpen irizpideen aurka, Espainiaren aurrekontu militarra %5era igotzeari uko egin dio Sánchezek

Oraindik ez dago garbi noiz arte eutsiko dion bere erabakiari Pedro Sánchez Espainiako Gobernuko lehendakariak, baina korapilo handi samarra sortzen ari da NATOren barruan, honek aurrekontu militarra %5era igotzea arbuiatu ondoren.


Elkarte frankistak debekatuko dituen legea onartu du Espainiako Kongresuak

Espainiako Gobernua osatzen duten PSOEren eta Sumar alderdien arteko koalizioak aurkeztutako lege proposamena onartu dute Kongresuan ostegun goizean, frankismoaren apologia egiten duen edozein erakunde debekatuko edo legez kanpo utziko lukeena


Beste familia bat etxegabetu dute Iruñeko Alde Zaharreko Jarauta kalean

Ostiral goizaldean emakume bat eta bere semea etxegabetu dituzte Iruñeko Alde Zaharreko Jarauta kaleko 82. zenbakian. Espainiako Poliziaren laguntzarekin, epaitegiko segizio judiziala etxebizitzan sartu eta eta bizilagunak kanporatu dituzte.


2100. urtean herritarren %60 urak har ditzakeen eremuan biziko dira Eusko Jaurlaritzaren azterketaren arabera

Bero boladak ohikoagoak eta luzeagoak dira, azken bi mendeetan 20 zentimetrotan igo da itsas maila eta EAEko bataz besteko tenperatura 0,3 ºC igo da hamarkada bakoitzean.


Donostiako Gladys Eneako paumei emandako tratu txarrak salatu ditu Eguzki taldeak

Eguzki elkarte ekologistak salatu du Donostiako parkean gertatutakoa. Parkean bizi diren hainbat paumari lumak erauzi dizkiote, odoletan utzita. Beraz, erasoa izan dela ondorioztatu dute eta ez dela hegaztien lumaberritze prozesu naturala izan. Eguzki


Hamabost migratzaile bizi ziren kanpaleku bat hustu du Getxoko Udalak

Algortako Larrañazubi inguruan dago kanpalekua, eta Getxoko Udaltzainek hori husteari ekin diote ostegun goizean. Alkateak adierazi du han bizi ziren pertsonen "segurtasuna" bermatzeko eta "ingurune natural hori zaintzeko" desegin dutela. Getxoko EH Bilduren... [+]


Zizurren ikasleak komun eta aldageletan grabatzen zituen irakasleak 180 urteko zigorra jaso dezake

Zizur Nagusiko institutu batean 41 pertsona grabatu zituen eta haietako 30 bere ikasleak ziren. Argazki batzuk sare sozialak erabilita lortzen zituen eta adimen artifizialarekin aldaketak egiten zituen.


Jaurlaritzak babestu du Jerusalemgo kolonoentzat CAF egiten ari den tranbia

Beasaingo enpresaren akzioen %3ren jabe da Eusko Jaurlaritza, eta adierazi du CAFek nazioarteko legedia errespetatzen duela. BDZ Euskal Herriak gogorarazi dio gobernuak derrigortuta daudela okupazioa bultzatzen duten proiektuen aurka egitera.


Irungo ‘auzokide patruilen’ atzean, islamofobia, xenofobia eta erailketarako deiak

Maiatzaren 5ean “Lo Vimos en Irun” WhatsApp taldea sortu zenetik, 700 lagun baina gehiago bildu dira larunbatetan patruilak antolatzen dituen taldera. “Segurtasuna bermatzeko” eta “delituak prebenitzeko” aitzakien gibelean, gorrotoaren haztegi... [+]


2025-06-20 | Gedar
Basauriko Sidenorrek 1.207 tona altzairu bidali dizkio arma-ekoizle sionista bati

Egoitza nagusia Basaurin duen enpresak IMI Systemi egin dio bidalketa. Armagintzan bakarrik aritzen da Israelgo Estatuko konpainia hori.


Arabako Mahastiak sor-markari behin betiko itxi dio bidea Espainiako Auzitegi Gorenak

EAEko Justizia Auzitegi Nagusiak ezetza eman zion ABRA Arabako Errioxako Upategien Elkarteak bultzatutako sor-markari. Elkarteak helegitea jarri zion ebazpenari, eta orain Espainiako Auzitegi Gorenak ezetza berretsi du.
 


Beskoitzen ikastola eraikitzeko lursaila eskuratu du Seaskak

Ikastola 2013an sortu zuten eta ondoko urtean jarri zuten prefabrikatu bat herriko etxearen lursail batean bertatik bideratzeko ikaskuntza. 2022an eraikin sendo bat eraikitzeko proiektua aurkeztu zuten, baina herriko kontseiluak ez zuen horrelakorik onartu. Gatazka gogorra egon... [+]


Eguneraketa berriak daude