Hiru sektoreetako datu nazionalak Gaindegiari esker


2007ko otsailaren 04an
Zure babesik gabe independetzia ezinezkoa zaigu
Azken hilabeteotan, euskal herritarrek hainbat komunikabidetan egiaztatu ahal izan dute, bi urte bete dituen behatoki sozioekonomikoak plazaratu berri dituen lanaren lehen datuak. (www.gaindegia.org). Dituen mugez gaindi, hainbat ekarpenen artean, Euskal Herriko zazpi lurraldeetako estatistika sozioekonomikoak biltzea lortu du. Beraz, euskal herritarrei eta mundu osoari alor sozioekonomikoan eskaintzen zaizkien nazio mailako lehen estatistikak dira. www.datutalaia.net web gunean eskaintzen dira datuok.

Azkeneko datuak, euskal nekazaritza erroldari buruzkoak, joan den abenduan plazaratu dituzte. Nazio mailako estatistika horiei esker, lehen, bigarren eta hirugarren sektoreetako benetako irudia ezagutu ahal izan dugu, baita Euskal Herriko etxebizitzena ere, 2001eko azken datuei dagokienez.

Bati baino gehiagori arraroa egingo zaio 2001eko datu estatistikoak ematea, datuok zaharkituta daudelakoan. Hala ere, kontuan izan behar da Euskal Herria zatitzen duten administrazioek, baliabide hobe eta handiagoekin ere, ez dutela 2001eko urtea baino datu gaurkotuagorik eskaintzen. Horregatik txalotzekoa da Gaindegiak egindakoa, lan eskerga egin baitu datuak ikertzen, biltzen, prozesatzen, baloratzen eta behar diren konparaketak egiten.

Gure irakurleak behatoki ekonomikoak emandako datu horietara hurbiltzeko, sektore bakoitzaren ondorio nagusiak batu ditugu ondoren. Informazio gehiago nahi izanez gero, Datu Talaia eta Gaindegiaren web guneetara jo dezakezue.


Nekazaritza sektorea desagertu egingo ote da?

Gaindegiak emandako datuen arabera, euskal nekazaritza sektorea desagertzear omen da. Duela mende erdi baino gutxiagora arte, nekazaritza oso garrantzizkoa zen Euskal Herri osoan. Lehen sektorea, duela gutxi arte, euskal ekonomiaren oinarri zen. XX. mende erdialdera, lehen sektorea Euskal Herriko barrualdeko lau probintzietan nagusi zen. 1950ean Nafarroa Garaiko langileen %55 sektore horretan ari zen eta Arabakoen %43. Lurralde industrializatuenean ere, Bizkaian, langileen %19k nekazaritzan ziharduen. Egun, ordea, Euskal Herriko oso gutxik egiten dute lan sektore horretan, langileen %3 soilik.


Euskal industriaren zama

Euskal Herriko langileen %35,4 industrian aritzen da, Europar Batasuneko ehunekorik handiena da hau. Hala, Alemaniaren %33,5aren, Espainiaren %30,8aren eta Frantziaren %26,3aren aurretik gaude. Hala ere, 1975 eta 2001 urteen artean, Euskal Herriak langileen %33,45 galdu zuen sektore horretan, batez ere, industriaren birmoldaketagatik. Gipuzkoako Eskoriatza da, %39,8rekin, langile gehien dituen herria.

1975 eta 2001 urte arteko erkaketetan, Bizkaiak langileen %42 galdu zuen; Arabak, %36 eta Gipuzkoak, %32,3. Nafarroan, industrian galdu zen langile kopurua txikiagoa izan zen, %16,1. Ipar Euskal Herriko hiru lurraldeetan, erkaketak egiteko datu gutxiago dauden arren, esan daiteke murrizketa txikiagoa izan zela.


Zerbitzuak: hazkuntza handiena Lapurdin

Zerbitzu sektoreak langileen %61,6 darabil eta kostaldean da nagusi. Sektore honek zama handia du Lapurdin, azken hamarkadetan Bizkaia eta Gipuzkoaren aldean hazkuntza nabarmenagoa izan du. Hiriburuen artean ere, Lapurdiko Baionak du langile gehien sektore horretan.

Behatoki ekonomikoak azpimarratzen du zerbitzu sektoreak nekazaritza eta industriaren aldean izan duen gorakada geldiezina azken 25 urteotan. 1975ean, euskal langileen %38,5 baino ez zen ari lanean sektore honetan eta industrian aldiz, %53,2. 1991n, zerbitzu sektoreak askogatik gainditu zuen industria sektorea eta langileen %53,1 zerabilen. Datuok 90eko hamarkadan igotzen jarraitu zuten eta 2001ean sektore honek Euskal Herriko langileen %61,1 zerabilen.

Bost etxebizitzatik bat hutsik dago
Gaindegiak egungo gazteak kezkatzen dituen gai bat ere aztertu du: etxebizitzaren egoera. 2001ean Euskal Herrian 1.287.127 etxebizitza zeuden, eta bataz beste 2,8 bizilagun zituzten, Datu Talaiak emandako datuen arabera. Bizkaiak du etxebizitza gehien (467.850) eta gero Gipuzkoak (292.843), Nafarroak (254.954), Arabak (124.957), Lapurdik (126.366), Nafarroa Behereak (12.597) eta Zuberoak (7.560).

Euskal Herrian 245.422 etxebizitza daude hutsik. Honek esan nahi du bost etxebizitza familiarretik bat hutsik dagoela. Hala, etxebizitzen %80,9 baino ez da erabiltzen etxebizitza nagusitzat eta gainontzeko %19,1 hainbat modutara: bigarren etxebizitzatzat, turistei alokatzeko, espekulatzeko, eta abar. Euskal Herriko etxebizitza hutsen ehunekoa Europar Batasuneko bataz bestekoa baino handiagoa da, Europan etxebizitza familiarren %14 soilik baitago hutsik. Hurbilen ditugun bi estatuei begira, Euskal Herriak oso gutxigatik gainditzen du Frantziako Estatuko ehunekoa (han etxebizitzen %18 dago hutsik), baina Espainiar Estatukoa baino baxuagoa da. Azken horrek Europar Batasuneko ehunekorik handiena du, etxebizitza familiarren herena hutsik dago.

Nafarroa Garaiak (%26) eta Lapurdik (%25,1) dute etxebizitza gehien hutsik. Beste muturrean, Bizkaian, etxebizitza familiarren %15,1 daude egoiliarrik gabe, Euskal Herriko daturik baxuena. Gainontzeko herrialdean etxebizitza hutsaren ehunekoa %20 ingurukoa da: Nafarroa Beherean, %20,6, Zuberoan, %20,3, Araban, %18,2 eta Gipuzkoan %17,1. Herriak aztertzen badira, alde handia dago. Adibidez, Arrasaten (Gipuzkoan) edo Portugaleten (Bizkaian) etxebizitzen %10 baino gutxiago dago hutsik. Beste muturrean leudeke Abaurrepea (Nafarroa Garaian), %72,35ekin eta Donibane Lohizune (Lapurdin), %45,3rekin.


Azkenak
Wagner birformulatua

Fitxa: Musika Hamabostaldia. Kursaal Zikloa. Espainiako Orkestra Nazionala.
Zuzendaria: David Afkham.
Egitaraua: Wagnerren ‘Der Ring ohne Worte’ (Lorin Maazelen moldaketa). Lekua: Kursaal Auditorioa.
Data: abuztuaren 22a.

---------------------------

Oraingo... [+]


Israelek Gazako Nasser ospitaleari eraso egin dio, eta gutxienez 20 pertsona hil ditu, tartean bost kazetari

Gazako osasun zentro nagusia bonbardatu du Israelek. Hildakoen artean bost kazetari daude, Reuters, AP, Al Jazeera eta NBCkoak. 


BEC ondoko ‘minipisuak’: 1.000 euro hilean eta 24 metro koadro, iruzurrean oinarrituta eta legearen gainetik

639 'minipisu' ari dira eraikitzen Barakaldon, BEC erakustazokaren aldamenean. Udal ordenantzak aginduta, hotel erabilera eman behar zaio espazio horri, baina "alokairu malgua" dela dio Be Casa-k. Egun batzuetako alokairuetatik hasi eta "hilabete batzuetarako... [+]


Festetako egitarauaren argazkia matxista dela salatu du Cascanteko emakumeen elkarteak

Candela emakumeen elkarteak eta PSNk eskatu dute argazkia kentzea eta udalak argitaratutako materialetan kontrol handiagoa egotea, ez egoteko estereotipo sexistarik.


Ipar Euskal Herrian hiru herritarretik bi autonomia handiagoren alde daude

IFOP institutuak eginiko ikerketa ezaguratarazi du Eskualde eta Herri Solidarioen Federazioak Korsikan, eta ondorioztatu dute Frantziako Estatuan biztanleen erdiak nahiko lukeela bere eskualdeak autonomia handiagoa izatea.


Sexu heziketan formatuko dituzte irakasleak, Nafarroako hamabi ikastetxetan abiaturiko proiektu pilotuan

Bost sexologoren formazioa jasoko dute Nafarroako hamabi ikastetxetako irakasleek: sexualitatea ikasleekin lantzeko edukiak eta proposamen pedagogikoak eskainiko dizkiete. Skolae programaren segida izango da, nolabait.


Reem Dandan, Gazarako Mugimendu Globala
“Gure herrian genozidioaren konplizeak badaude, gure erantzukizuna da horiek salatzea”

Global Sumud Flotillak deituta, dozenaka ontzi itsasoz ahaleginduko dira Israelek ezarritako blokeoa hausten. Ekimenera mundu osoko aktibistak batu dira, tartean lau euskal herritar. Deialdiari babesa adierazteko, Gazarako Mugimendu Globaleko Euskal Herriko delegazioak hainbat... [+]


2025-08-26 | Mikel Aramendi
ANALISIA
Gogoratzeko moduko porrota, Taiwango gobernuarena

Logikoena zen, uztailaren 26ko lehen zaplazteko argiaren ondoren. Baina abuztuaren 23ko bigarrenak ihesbide politiko ia guztiak itxi dizkio Lairen gobernu taiwandarrari. “Gogorarazpen bozketan” beren hautetsi-tasuna gal zezaketen oposizioko Kuomintageko zazpi... [+]


Meatzaldea eta Ezkerraldea ez dira zuen zabortegiak

A zer zortea gurea! Inork nahi ez duen edozein industria-proiekturentzako puntu bero gogokoena gara gu! Ezkerraldea eta Meatzaldea, beti prest beste leku batzuetan gogaitzen duen guztia beso zabalik hartzeko. Petronor? Ederto. Lindane-hobi bat? Aurrera. Dorre elektrikoak gure... [+]


Gazara abiatuko da Global Sumud Flotilla, Euskal Herriko ordezkaritzarekin

Ontzidia abuztuaren 31n irtengo da Bartzelonatik. Euskal Herriko lau kide joango dira bertan, munduko beste 40 herrialdeetako solidarioekin batera. 


2025-08-26 | Josu Iraeta
Euskara, oldartu zaitez

Euskarak urte luzeetan ezaguturiko zapalkuntzaren ondorio larriak, frankismoaren errepresio itogarriak, baita gure hizkuntzarekiko erakutsi zuen jarrera erasokorrak ere, piztu zituzten herri honen euskaldungoaren kontzientzia eta oldarra. Eguneroko esperientziaren egoera larriak... [+]


Inoiz izan ez zen osasun ituna: aukera galdua Osakidetzarentzat

Duela gutxi Eusko Jaurlaritzak bultzatutako "Euskadiko Osasun Ituna" izenekoaren porrota ez da anekdota politiko soil bat, ezta osasun-kudeaketan unean-uneko estropezu bat ere. EAEko osasunaren ikuspegi kolektibo, inklusibo eta benetan publiko bat galtzea politika... [+]


Irakasle plazen %17 hutsik geratu dira Nafarroako Bigarren Hezkuntzan eta Lanbide Heziketan

473 plaza eskaini dituzte eta 84 ez dira bete. Lehen Hezkuntzan, aldiz, ia lanpostu guztiak bete dira.


AEBetako Defentsako inteligentzia zerbitzuko burua kaleratu dute, Iranen aurkako erasoetan Trumpi aurre egin ostean

Jeffrey Kruse buru zen Defentsa Departamentuko inteligentzia zerbitzuek eginiko txosten baten arabera, AEBek Irango gune nuklearrei eginiko erasoek ez zuten Teheranen gaitasun nuklearra "guztiz suntsitu", bizpahiru hilabetez atzeratu baizik. Trumpek, ordea, adierazi zuen... [+]


Makro-onurak, mikro-ondoezak

Hemengo politikariek haien diskurtsotan immigranteen etorreraren alde edo kontra egiten dute. Immigrante ez-zurien etorreraren alde edo kontra, noski. Beste mugimenduak ez dut uste gehiegi inporta zaizkienik, edozein alderditakoak izanik ere. Tronu altu-altu batetik begiratzen... [+]


Eguneraketa berriak daude