Hautsiak ala ez, negoziaketak? Madrilgo atentatuak hausten ez baditu, zer beharko da? Hitzek zerbait erran nahi baldin badute... Nork hautsi ditu? Aski da ikustea noiz hautsi diren.

Entzun dugu Espainiak deus ez diola eman ETAri, su-etenaren truke. Uste genuen presoak hurbilduko zituela. Ez dira hurbildu. Horrek ez du meniaren haustea justifikatzen. Eta ez dakigu zuzen zer pasatu den, denen isilean, Espainiaren eta ETAren artean mahaien inguruan. Zurrumurruekin gaude.

Egia ote liteke PSE, EAJ eta Batasunak bat egina zutela EAE eta Nabarrak izan behar zuten estatutuaz, ez baita guti? Bat egin eta, ondoko bilkuran, Batasunak hitza jan duela? Nork manaturik? ETAk ote?

Nor da ETA? Duela 40 bat urte ezagutzen genituen. Bagenekien nor zen burua, biltzar nagusiak bazirela: ETA IV (1965), ETA V (1966), ETA VI (1970)... Baina orain, nor da ETA? Gaurko Biltzar nagusia Biltzar Ttikian mugatzen ote liteke? Batere biltzar ttikirik baldin bada.

ETA sortu zelarik, eman zuten arrazoietarik bat, erbestean bizi eta EAJkoek ez zekitela gehiago nolakoa zen Euskal Herria. 1936an ezagutu zuten hartarik oso aldatua. Zakur ehizorrek setiatua, azeria bere zulo zoko-zokoan bezala, Limoges edo Cahors aldeko etxe zenbaitetan bizi, jendeekin ahal bezain harreman gutirekin, hartuak izateko beldurrez. Gaurko ETAkoek ba ote lekikete zer den egungo Euskal Herria?

Demokrazia derasate aho beteka. Herriaren nahiari jarraikitzen ote zaizkio? Zer nahi du herriak? Atentatuak, ala bakea? Aburu ikerketek salatzen digute %5 dela borroka armatuaren alde. Demokraziak ez ote du eskatzen %95 horren nahiari plegatzea?

Armada delarik buru, ez gara demokrazian, baina diktaduran, armada izan dadin Stalin, Pinochet ala ETArena.

Zurrumurruetarik ariko naiz berriz ere, inork ez baitezake izan mamu baten berri zuzenik. Delako Biltzar Ttikia zatitua liteke: burua(k) meniaren alde, komandoa(k) borroka armatuaren alde. Ez dut behin ere konfidantzarik izan armadetan, are gutiago, kaboek beren burua jeneral egiten dutelarik. Euskal Herrian baizik ez da horrelakorik ikusten.

Kontsola gaitezke: diktatura militar guztiak demokraziarako bidean dira. Francorena 40 bat urteren buruan erdi zen. Pinochetena 18ren buruan. 48 urteko ETA esperantzetan dela! Noiz sartuko da bada demokrazia erdiminetan? Baina nork sinetsiko du laugarren menia bat aipatuko duelarik?