Idatzitako istorioaren lagun ezkutuak


2007ko urtarrilaren 14an
Kazetaritza independenteak herritarren babesa du arnas
Haur eta gazteentzakoa da ziur aski euskal literaturaren alorrik emankorrena. Oso genero aberatsa da gurean eta azken urteetan asko garatu da gainera. Sarritan ordea, literatura mota horri atxikirik doan figura bat ahazten dugu: ilustratzailea.

Etxeko gazteenei zuzendutako ipuin eta istorioak ez lirateke gauza bera izango alboan dituzten irudirik gabe. Haurtxoek marrazkiei begira pasatzen dituzte liburuen lehen orrialdeak eta horiei esker jartzen dira letren munduarekin harremanetan euren irudimentxoari hegoak zabaltzen dizkieten bitartean.

Euskal Herrian asko dira zeregin horretan ari direnak eta horietarik ehundik gora dira profesionalak. Hori dio Euskal Irudigileen Elkarteko kide den Dani Maizek.

Ilustratzaile bakoitzak bere estiloa eta egiteko modua ditu. Diziplina ezberdinetatik etorriak dira gainera: batzuk arte eskoletatik irteten dira, beste batzuek arkitektura ikasi dute eta askok urteetan garatutako gaitasuna erabiltzen dute euren irudiak egiteko.


Testuen apaingarri hutsak baino gehiago

Ilustratzaile batzuk oso ezagunak dira, joan den urtean zendu zen Asun Balzola kasu, baina beste batzuen sinadura, liburu azalaren izkina batean ezkutatuta geratzen da eta gutxi batzuk besterik ez dute ikusten.

Hori da Elena Odriozolak sentitzen duena: «Ilustrazioak testua apaintzeko baino balio ez duela uste dute askok eta ez da hala, bi gauza ezberdin dira eta biek balio berbera dute».

Odriozolak dioenez, berak istorioa goitik behera irakurri ondoren sortzen ditu irudiak, bakoitza banan bana, ezin baitu ikusten ez duena marraztu. Horregatik, berak idazleari zein titulu jarri behar duen esaten ez dion bezala, besteek ere bere marrazkiak errespeta ditzatela eskatzen du.

Ilustratzaile donostiar honek artea eta dekorazioa ikasi zuen, urtetan publizitatean aritu zen eta orain dela 9 urtetik ilustratzaile lanetan ari da. Lana betidanik gogoko izan duela dio baina orain inoiz baino gustu gehiago hartu diola. Gainera, joan den urteko ekainean bere lehen sari garrantzitsua jaso zuen: Espainiako Kultura Ministerioak 2006an estatuan egin diren haur eta gazteentzako ilustraziorik onenei ematen dizkien sarien artean bigarrena hain zuzen ere.


Haurrak ez dira tontoak

Hala ere, marrazten duenean ez omen du haur eta gazteentzako marrazten: «Nik niretzat marrazten dut, niri gustatzen zaidana. Noski, testua 5 urteko ume batentzako idatzi bada, irudiak ere sinpleak izango dira, baina nik ez dakit benetan 5 urteko ume bati zer gustatzen zaion, niri zer gustatzen zaidan baino ezin dut jakin».

Ilustrazio lan oparoa egin duen Mikel Valverdek dioenez, haurrek tontotzat ez hartzea eskertzen dute. Gai serioak gustatzen zaizkie, era sinplean azalduta, eta argi dauka oraindik irakurtzen ikasi ez dutenei irudien bitartez gauza asko kontatu eta irakatsi ahal zaizkiela.

Gasteizko ilustratzaile honen ustez askori hori falta zaigu oraindik: ez dugu irudiak irakurtzen ikasi, nahiz eta egunero mordo bat ikustera ohitu garen. Horrexegatik «irudiaren aroa» bizi dugun ustea okerra iruditzen zaio.


Estudiotik mundu osora

Irudiaren aroan ez bada, ordenagailuenean bizi gara dudarik gabe. Horregatik, Valverdek, Odriozolak ez bezala, lapitza eta pintzelaz gainera, ordenagailua jarri du etxeko lantokian. Hala ere, beste lan tresna bat bezala erabiltzen omen du, ez du bere lana horretara mugatu.

Biek ere, ilustratzaile gehienek bezala, etxetik egiten dute lan eta bertatik erantzuten diete Ingalaterratik nahiz Amerikako Estatu Batuetatik egiten dizkieten eskariei.

Euren dinamika bera dute beste askok ere, esaterako Jokin Mitxelenak edo Antton Olariagak. Liburugintzan, komikigintzan, prentsan edo kartelgintzan aritzen dira, adibidez. Elkar ezagutzen dute baina ez daude egunero harremanetan. Horregatik sarri arazoak izaten dituzte euren lanei tarifak ezartzeko eta bestelako zalantza batzuk argitzeko.


Euskal Irudigileen Elkartea

Arazo horiek saihestu nahian jaio zen orain dela hiru urte Euskal Irudigileen Elkartea. Sortu eta berehala egin zuen lehen lana Ilustrazioaren Liburu Zuria argitaratzea izan zen. Sektoreko legeak jasotzen ditu, aurrekontu bat nola prestatu behar den azaltzen du eta mota bakoitzeko ilustrazioek eduki beharko lituzketen salneurriak ere zehazten ditu.

Tresna hori oso baliagarri zaie sektoreko profesionalei, baina horretaz gainera, aholkularitza juridiko eta profesionala eskaintzen du Euskal Irudigileen Elkarteak eta era berean, elkarteko kideei informazioa eskaintzen zaie ilustrazioarekin zerikusia duen guztiaren inguruan.


Gutxik ematen dute saltoa

Elkarteko kide den Dani Maizek profesional gehienek liburugintzan lan egiten dutela kontatu digu, Euskal Herrian euskaraz eta gazteleraz editatzeak bertako beharrak asetzeko nahikoa lan ematen duelako.

Dena den, saltoa ematea ez omen da hain erraza eta ezagun egiteak bere lana eskatzen du. Euskal Herrian maila altua dagoen galdetuta, baietz erantzun digu Maizek, ikusi besterik ez dagoela, bertakoen lanak non argitaratzen diren.


Azkenak
Gazara Martxako Euskal Herriko ordezkaritzaren komunikatua Egiptotik
Okupazioa dagoen bitartean, erresistentzia egongo da

Euskal Herriko ordezkaritza gara Gazara Martxan. Egiptora etorri gara mezu argi batekin: genozidioa salatzeko, blokeoarekin amaitzeko eta Israel estatu genozidarekin harreman guztiak eteteko exijitzeko.

Gure elkartasun ekintzaren aurrean, aginte sionistaren eta... [+]


Donostiako Guardetxearen epaiketa urriaren 7an izango da

Donostiako Udalak jakinarazpena bidali dio Alde Zaharreko Gazte Asanbladari, epaiketaren data zehazteko. Asanbladak azaldu duenez, epaiketa aurreko hilabeteetan ezin dira desalojatuak izan, epaileak agindua eman arte.


Egiptok Gazarako martxaren aurkako errepresioa gogortu du, ekimena amaitutzat eman badute ere

Antolakuntzak salatu du Poliziak jarraitzen duela martxako partaideak atxilotzen eta tratu txarrak ematen. Kezka berezia agertu du Saif Abukeshek martxako presidentekidearen egoeragatik: astelehen arratsaldean atxilotu zuten, tratu txar “larriak” eman... [+]


Elkarretaratzea egingo dute Muxikan, jaietan gizon batek hainbat adin txikiko neskari eginiko sexu erasoak salatzeko

San Roman auzoko jaietan bost neska adingaberi ukituak egiteagatik 18 urteko mutil bat atxilotu zuen Ertzaintzak Muxikan (Bizkaia). Udalak eta herriko Mugimendu Feministak elkarretaratzea deitu dute asteartean 20:30erako.


Yala Nafarroak jaurtiko du sanferminen txupinazoa

Palestinaren askatasunaren aldeko eta genozidio eta okupazioaren kontrako Nafarroako plataforma izan da hautagai bozkatuena.


Elektrikari bat amiantoagatik hil zela ebatzi du Gasteizko auzitegi batek

Gasteizko Lan arloko bigarren auzitegiak ebatzi du SIS Electricidad enpresarentzat lan egiten zuen eta 2019an hil zen behargina amiantoak eragindako minbizi batengatik hil zela. Udal galdarak konpontzeaz arduratzen zen elektrikaria, eta 1999tik 2017ra lan egin zuen enpresa... [+]


Txetxu Barrios Atarrabiako presoa baldintzapeko askatasunean geratu da

Kartzelan 27 urte egon eta gero askatasunean geratu dela iragarri du Etxerat elkarteak.


Hilberria
Fermin Leizaola etnografoa hil da, 81 urterekin

Euskal Herriko artzaintzaren kulturan aditua izan da; milaka pieza jaso eta dokumentatu ditu Aranzadirekin. 45 urte eman zituen Etnografia Saileko zuzendari.


17 urteko neska bat elektrokutatuta hil da Araiako tren geltokian

Geldirik zegoen bagoi baten sabaira igo eta han elektrokutatu da. Berarekin zegoen 16 urteko neska zauritua izan da eta Gurutzetako ospitalera eraman dute.


2025-06-17 | Mikel Aramendi
“Lur arraroak” edo “mineral estrategikoak”?

Ezer geratu bada argi pasa den astean Londresen Txinako eta AEBetako merkataritza-arduradunen artean adostu zuten “esparru-akordioan” (batek daki zer esan nahi duen zehazki esamoldeak; “Genevako akordioari buruzko akordioa” dela diote batzuek), hauxe izan... [+]


Israelek Irango telebista kate publikoaren egoitzari eraso egin dio, eta Netanyahuk mehatxu egin du Khamenei hilko dutela

Teherango barruti bati eraso egin ondoren, Israelek jaurtitako misil batek IRIB Irango telebista kate publikoaren egoitza izan du jopuntu. Erasoa gertatu aurretik Israelgo Defentsa ministro Israel Katzek ohartarazi du "Irango propagandaren bozgorailua" desagertzear zela... [+]


2025-06-17 | Gedar
“Parte hartzeko dugun eskubidea aldarrikatzen jarraituko dugu, eta aurten ere ez gara jaietatik kanpo geratuko”

Ehunka lagun mobilizatu dira berriz Gasteizen, txosnetan GKSren eta Etxebizitza Sindikatu Sozialistaren aurka mantentzen duten betoa dela-eta, irtenbide bat aldarrikatzeko.


Herri Sanferminak festarako prest

O plazan garatuko dute egitaraua. Bazkariak, bertso saioa, txikientzako antzerkia, pilota txapelketa, herri olinpiadak eta elektrotxarangak izango dira, besteak beste.


EAEko Kultura Sistemaren Legea, Espainiako eskuinaren esku?

Jaurlaritzak lizitaziora atera zuen proiektua, “lan teknikoegia” delako. Ia 80.000 euro jasoko ditu Estudio Jurídico Gabeiras y Asociados SLP enpresa madrildarrak, “egoeraren diagnostikoa” eta legearen hasierako proiektua egiteko. Enpresa horren... [+]


“Irunen alarde gatazkarik ez dagoela diotenen asmoa da gaiari garrantzia kentzea, inor busti behar ez izateko”

Irungo Alarde Parekidean sortu berri den Meaka konpainiako kapitaina da Nagore Olaskoaga. Alarde Tradizionala vs. Parekidea, “kopuruak direnak dira, baina oso pozik gaude gazte askok eta askok hartzen dutelako parte Alarde Parekidean, eta beraiek dira gure herriaren oraina... [+]


Eguneraketa berriak daude