Angula galzorian


2006ko abenduaren 10ean
Kazetaritza independenteak herritarren babesa du arnas
Kanpo Merkataritzaren Espainiako Institutuak (ICEX) emandako datuek erakutsi dute Gipuzkoako enpresek -Aginagakoek, batez ere- 2005. urtean 4.100 kilo angula baino gehixeago esportatu zituztela Txinara. 2003an 1.707 kilo esportatu zituzten eta 2004an, berriz, 3.569 kilo. Espainiar Estatuan, Galizia eta Asturias dira angularen arrantzan gehien aritzen direnak. Galizian 500 bat angula arrantzale daude federatuta eta Asturiasen 250. 90eko hamarkadan Europan urteko 200 milioi euroko balioa izan zuten 30.000 tona harrapatu ziren. Gaur egun, ordea, harrapaketak eskasagoak dira, 10.000 tonakoak. Egoera honen aurrean ulertzekoa da arrantzale euskaldun, galiziar, asturiar eta europarren kezka gero eta handiagoa izatea.

Angularen prezioa izugarri igotzen ari da urtetik urtera, eta luxuzko jaki bilakatu zaigu. Urrutira joan gabe, aurtengo apirilean kiloko 680 euroan ikusi genuen arrain preziatua arrandegi onenetako baten erakusleihoetan. Eta egoerak ez badu onera egiten, litekeena da eguberrietan prezioak kiloko 1.000 eurotik gora egotea. Angula garestitzeko arrazoiak bi dira: alde batetik, angula eskasia eta, bestetik, Txinak eta Japoniak merkatu euskaldun, galiziar eta asturiarrean egiten dituzten angula erosketek prezioetan eragiten dituzten distortsioak. Kalkuluen arabera, Iberiar penintsulara iristen diren angulen %20 jateko harrapatzen dira; %10 akuikulturako haztegietara eramateko -Gipuzkoan halako bat dago-, %60 Asiara bidaltzeko, eta %10 besterik ez da gelditzen Europako iparraldeko ur kontinentalak birpopulatzeko.


Zergatik iritsi gara egoera honetara?

Aingiraren sorrera misterioa da oraindik. Sagarzoen itsasoan jaiotzen da, 3.000 metroko sakoneran, Bermuda irlen eta Puerto Ricoren arteko uretan. Haraino joaten dira ibai-aingirak arrautzak uztera, ozeano Atlantikoan barrena 4.500 kilometro inguruko bidaia eginda. Arrautzak jarri eta urtebete baino lehen, Europako kostetara bueltatzen dira. Adituen esanetan, gainera, larbak haien amak bizi izandako ibai berberera joaten dira. Testuinguru horretan, gehiegizko arrantzak, kutsadurak, habitat naturalen suntsipenak, ibai ibilbideak aldatzeak, presek eta turbina hidroelektrikoek murriztu egiten dituzte larben migrazioak eta galtzeko zorian utzi dute espeziea.

Egoera konpontzeko, Europar Batasunak hainbat neurri hartu ditu: espeziearen bizitzaren zenbait fasetan harrapaketak debekatu ditu, zenbait arrantza tresna ere bai, eta angularen arrantzan jardun ahal izateko baimena eskuratu behar da. Bestalde, habitat naturalak lehengoratzeko larrialdiko neurriak eta ekimenak bultzatuko ditu, harrapatu ahal izateko angulen gutxieneko neurriak ezarriko ditu eta aingirei jarraipena egingo die bizi zikloko hiru faseetan: angulak direnetik aingira hori bilakatu eta aingira zilarkara bihurtzen direnera arte.

Hilabete bakoitzeko aurreneko hamabost egunetan angularen arrantza debekatzea da Europar Batasunak begietsitako neurrietako bat. Neurri horrekin, harrapaketak gutxieneko kopurura murriztuko lirateke, espezie hau ilberrian bakarrik harrapatzen baita.


Akuikultura japoniarrak izugarri igo du angularen balioa

Txinak eta Japoniak angulak erosi eta haztegietan gizentzen dituzte, izugarrizko prezioak ordainduta. Japoniako akuikultura da prezioen distortsioaren eragile nagusia. Japoniarrei batez ere Galiziako Miño ibaiko angula interesatzen zaie. Baina angula ez dute erosten epe laburrerako helburu gastronomikoekin. Akuikulturaren industriarako hazi gisa erosten dute. Japonia eta Taiwan dira aingiraren ekoizpen intentsiboko munduko liderrak. Japoniarrek ez daukate inongo erreparorik angula kiloa 1.000 euro ordaintzeko, 18 hilabetetan inbertsioa errentagarri bihurtzen baitute. Merkatu japoniarrean angularen eskaria izugarria da eta 120.000 tonako defizita daukate.

Batek baino gehiagok galdetuko dio bere buruari galiziarrek ere zergatik ez ote duten japoniarrek egiten duten berbera egiten. Egia esan, ahalegindu ahalegindu dira, baina porrot egin ere bai. Erreboiloak klima egokia behar du eta Galiziako uretan aurkitzen du; aingira hazteko ere, klima egokia behar da, baina Galiziakoa baino epelxeagoa behar du.


Angularen etorkizuna ziurtatu nahian

Euskal Autonomia Erkidegoa da Euskal Herria kontuan hartuta angula gehien merkaturatzen duen lekua eta, bertan, orain dela zenbait urte hasi ziren angularen inguruko erabakiak hartzen. Eusko Jaurlaritzak aingirari buruzko lehenengo ikerketa egiteko eskatu zion 2001ean AZTI itsas ikerketako euskal zentro teknologikoari. Handik atera zen Euskal Herriko Angularen Arrantzarako Kudeaketa Plana.

Eusko Jaurlaritzako Nekazaritza, Arrantza eta Elikadura Sailaren Sustrai aldizkarian argitaratutako albistearen arabera, AZTIri dei egin diote Europa mailako Intereg-Indicang proiektuan parte har dezan. Proiektu horren bidez angularen etorkizuna bermatu nahi da Atlantikoko kostetan. Oria arroko arrantza tradizioa, arroaren tamaina eta azpiegiturak direla eta, kokagune horixe aukeratu dute aingiraren lehenengo laginketak egiteko. Era berean, Butroi arroan azterlan osagarriak egingo dira bertako arrantzaleen laguntzarekin.


Azkenak
Lanbide Heziketa euskalduna, noizko?

Zergatik eskaintzen dira Lanbide Heziketako hainbeste ziklo erdara hutsean EAEn? Zergatik jarraitu behar dituzte ikasketak gaztelaniaz ordura arte D ereduan euskaraz aritu diren ikasle andanak? Lanbide Heziketa euskalduntzeko behingoz plan estrategiko bat gauzatu dezala eskatu... [+]


2025-06-26 | Aiaraldea
Arartekora jo dute, “Osakidetzak ez dielako osasun sistema publiko eta duinaren aldeko 5.646 sinadurei erantzun”

Iazko udazkenean egin zuten sinadura bilketa, eta abenduaren 12an entregatu zituzten atxikimendu guztiak Osakidetzaren Gasteizko zerbitzu zentraletan. 


2025-06-26 | Antxeta Irratia
Euskararen Mapa osatu dute Urruñan engaiatu diren herriko 42 eragilerekin

Bai Euskarari ziurtagiria lortzeko interesa agertu duten herriko 42 elkarte eta establezimenduekin Euskararen Mapa osatu dute Urruñan. Euskara «biziago» egiteko pausoak emateko prest liratekeen eragileak identifikatu ondoren, urratsak egiteko laguntza emango zaie,... [+]


Zuberoako Chaumes gasnategian eta Iratiko Txaletetan sexu erasoak jasandakoei babesa erakusteko dinamika abian da

Mauleko Chaumes gasnategian langile eta CGTko sindikatu ordezkaria izandako gizon baten kontrako lau salaketa dira pausaturik, eta Larraine gaineko Iratiko Txaletetan lankide ukandako bosgarren emakume batek ere gehitu du berea. Uztailaren 3an iraganen da auzia Pauen. Erasoa... [+]


2025-06-25 | Euskal Irratiak
Betharram ikastetxearekin lotutako bortizkeria kasuak ikertzeko, lekukotasunen bilketa abiatu dute

Betharram ikastetxearekin lotutako sexu eta bortizkeria kasuak ikertzeko asmoz, Batzorde Ikerketa Independenteko kideek lekukotasunen bilketa abiatu dute


Billabesa gidariek greba mugagabea eginen dute uztailaren 1etik aurrera

Hilabeteetako protesten ostean, TCC enpresako zuzendaritzak ez du aurrera urratsik egin eta langileek leher egin dute. Greba mugagabera doaz, baita sanferminetako ez ohiko zerbitzuetan ere. “Enpresak erantzukizunez jokatuko balu saihestu litekeen zerbait” dio langile... [+]


Sustrai Erakuntzak salatu du enpresa batek Nafarroako lau eremutan kobre meategiak ireki nahi dituela

Fundazioaren arabera, Aguilar de Codes eta Sorlada artean, Villamayor de Monjardinen, Villlatuertan eta Kasedan ustiatu nahi dute kobrea. Iberian Copper SL izan da Nafarroako Gobernuari lau eremu horietan prospekzioak irekitzeko baimenak eskatu dizkion enpresa. 


Ehunka herritar elkarretaratu dira Hernanin San Joan gaueko eraso arrazisten kontra

Hernaniko Txosna Batzordeak azaldu duenez, gutxienez hiru eraso arrazista izan ziren herrian ekainaren 23ko gauean, eta horren harira zabaldutako “bulo eta gezur arrazistak” salatu ditu. Udalak ere adierazpen instituzionala onartu du gertaturikoa gaitzesteko. Amher... [+]


Sánchezen NATOko tratuak hautsak harrotu ditu zenbait estatu kideren artean

Asteazkenean bozkatuko dute NATOra bideratutako diru kopurua, eta Pedro Sánchez Espainiako presidenteak kuoten igoeran lortutako salbuespenak haserrea piztu du AEBetako eta Europako zenbait herrialdetako gobernuetan.


Galdakao-Usansoloko eta Gernika-Lumoko ospitaleetako “prekaritatea” salatu du ESK-k

Sindikatuak adierazi du bi ospitale horietan behin-behinekotasunean daudela langile gehienak, eta ordezkapenak ez direla bermatzen; ondorioz, langileen lan-karga areagotzen dela. Gehitu du larrialdi zerbitzuetan “gainkarga” dagoela.


Ezusteko bila

Madrilgo presidente Ayuso faxistak itsuskeria egin dio EAEko lehendakari Pradalesi, euskaraz aritu delarik, harrokeriaz, aldibereko itzulpen sistema erabiltzeari uko egin eta alde eginda. PPko senatari batek ere “txorradatzat” hartu du “hogei... [+]


Oporrik ez elkartasunari

Prekaritateak prekaritate, Euskal Herriko ezkerreko militanteak, oro har, ez gara txarto bizi. Udako oporrak dira horren adibide, asko baikara atseden plan bikaina dugunok; ikastaldi aroko gure ekologismoari, ordea, keroseno kiratsa dario. Zein baino zein hegaldi garestiagoak... [+]


2025-06-25 | Castillo Suárez
Alferrikako bidaia

Lehengoan batera elkarrizketatu gintuzten Gonzalo Hermo poeta galiziarra eta neu. Kontatzen nion niri ere gustatuko litzaidakeela esatea nire aurrekoak marinelak izan zirela, baina nire familian denak dira galdatzaileak. Gainera, eremu industrial batean bizi naiz, itsasotik... [+]


Eguneraketa berriak daude