Ahordekoa
Pio Barojaren hiltzearen berrogeita hamargarren urteburuaren ospakizunek tirriatzen naute, Pio Baroja nor zen ikasi eta Hegoaldeko lagunekin gaiaz bekoz beko mintzatu ahal izateko. Hargatik elementuak eskas ditut. Horretan datza menturaz zinezko muga: Hendaiako Santiago Zubiak, Larrunen malda argitsua gerizatzen duela, gure artean benetako kultural bereizketa eragiten du. Askotan nola, eraketa politiko eta aburuek baino gehiago kulturak baitu jendeetan leizea urratzen, munduko edozein tokitan.
Pontifikatzen eta sententziak lerrokatzen hasia naiz.
Bidasoa ibaiak aldi berean lotzen eta deslotzen gaituela pentsatzen nuen igandean, adiskide batekin esantza eta tabakoa erostera bentaratu nintzenean. Baina arranguratzen ninduen erreka zabalaren azalaren kolore urdina eguzkitan zein Hendaia alde batean ikusteak eta Iruneko etxe gorakoiak bestean. Ukitua nintzen. Itsasoaren gazitasunez hantua irudikatzen nuen urera neure buruaren botatzeko desira menperatu nuen nigan, batasunaren bila nenbilelako funtsean.
Metaforikoki bistan dena.
Txori saldo baten oihuek ametsetarik iratzarrarazi ninduten. Lertsunak ziren zeru sakonean 1 zenbakia, modurik perfektuenean, hedoi arinen eremuan marraztuz pasatzen. Soberategiko sobera zen. Batzuetan naturak bidea erakusten digu. Memoria pribatizatzen diguten oinordekoen partez ahordekoaren premia aldarrikatu nuen. Jakina, idatziak betikotasun fosilizatuan bizi-hazten dira eta erranak hegaldatzen, hitzak gasaren antzekoak direlako nonbait, airakorrak eta frankotan friboloak. Irri zozoa askatu nuen azkenik, Santiago Zubiaren erdian zutunik eta Iparragirre ez nintzela diotsut!
Iparraldean ginen berriro. Bakearen eta ahanzmenaren bihotzean. Oxigenoak Bilbon bezala, oxidaziorik pairatzen ez duen lurraldean. Hemen ere alta omenaldiak antolatzen dira. Urtean behin edo bietan. Ala gehiagotan. Bazkoko Sarako idazleen bilkuretan adibidez edo Maulen Peko Arrüan. Bazkari eta mozkor handiak, bertsolariren bat gonbidatua denean. Krokodilo malkoak jaisten dira zintzur eta sabelordekoen mateletan behera, omenduaren garrantzia aipatzean, hark huts utzitako lekua nehork ez duelako egundaino bete, gaurko ekileak ez direlako haien larruzko zapaten sokak korapilatzera heltzen. Aieru biblikoak hautematen dira eta kanta badakigu.
Ardura Iparraldean omenduak herrietako berriak baizik ez zituen eskaini, morala sozialaren zaintzeko egokiak ziren predikuak eta ipuin zahar eli bat, haurren sinesteak ez kolpatzeko gisan. Argi da halatan, heriotza xantza ikaragarri bat dela idazlearentzat, orduan baita kulturaren globo globalizatzailea behialako idazleaz oroitzen, bizi zelarik bazenik ere ez zekielarik.
Xantzaz ari garela erantsi behar dut, Iparraldean, ez dela maiz ohoratuaren famaren egokitzeko oinordekorik altxatzen. Omenduaren familientzat, kide baten idazteko bizioa besteen arto jorratzeko edo porru landatzeko jaidura gordearen balio berdinekoa zen, eta halaz berdinak berdin, bost axola. Suertez, handioski omendu gehienak apezak izanez -aitorturiko- oinordeko kapritxosorik gabekoak dira.
Aintza...
Sei urteko etenaldiaren ostean, maiatzaren 18an, Sortzen jaia ospatuko dute Takoneran D ereduko eskola publikoen aldeko jaia. Ikuskizunak, haurrendako jolasak eta Gorka Urbizu edota Borla taldeen kontzertuak izango dira.
Ikusiz zenbat psikologok, medikuk, terapeutak… metodo mirakuluak partekatzen dizkiguten, pentsa daiteke haurren heziketa nazioarteko kezka dela eta denok adituak bilakatu garela.
Ebroko Konfederazio Hidrografikoko (CHE) lehendakariak egin du iragarpena aste hasieran: Esako urtegia handitzeko lanen laugarren moldaketari aurten ekingo diote eta urtegiaren eskuin magala egonkortzeko 47 milioi euro gastatuko dira.
Gasteizko Udalak esan du enpresa negoziatzera deitzen ari dela. Sindikatuek eskatu diote Gasteizko langileak defendatu ditzala Enviserren jabea den AEBetako inbertsio funtsaren aurrean.
Bilboko, Gasteizko eta Donostiako herri jaietako ordezkariek agerraldi bateratua egin dute maiatzaren 8 honetan, txosnei jarritako zailtasunak salatzeko eta jai eredu herrikoa "desagertzeko arriskuan" dagoela ohartarazteko.
Aurreneko aldiz Euskaraldiaren barruan Hikaldia egingo da. 83 herrik eman dute izena. Iaz hitanoa bultzatzeko sortu zen ZirHika talde eragileak antolatu du ekimena, Tauparekin batera. Patxi Saez Beloki ZirHika taldeko kidea elkarrizketatu dugu. Bi helburu dituzte estreinaldian:... [+]
Antonio Turiel fisikari eta CSICeko ikerlariak aspaldiko urteetan ez bezala bete zuen Hernaniko Florida auzoko San Jose Langilearen eliza asteazkenean. Zientoka lagun elkartu ziren Urumeako Mendiak Bizirik taldeak antolatuta Trantsizio energetikoaren mugak izeneko bere hitzaldia... [+]
"Bake zubiak eraikitzeko laguntza" eskatu dio jendeari balkoitik egin duen lehen agerraldian.
“Proposamen oso eskasa egin du Hezkuntza Sailak, berme eta zehaztapenak txertatu barik”, kontatu dio ARGIAri STEILASeko bozeramaile Haizea Arbidek. Ostegun honetan bilera izan dute sindikatuek eta Eusko Jaurlaritzako Hezkuntza Sailak, EAEko irakaskuntza publikoko... [+]
Epaiak dio 2001ean Sorzabalek egindako autoinkulpazioa "tratu txarren ondorioa" izan zela, eta beraz, "baliogabea" dela. 1995ean Irunen lehergailu bat jarri izanagatik atxilotu zuten 2001ean, eta bost egunez inkomunikatuta atxiki zuten, gogorki torturatuz.
Sorionekuak mugimenduak larunbaterako mobilizazioa deitu du. Goizean herriz herri Nafarroako zubietan elkartuko dira eta arratsaldean Iruñean manifestazioa abiatuko dute, Kostarapea parketik (Trinitarios-Tren parkea) abiatuta 17:30ean. Ireki ateak euskarari lelopean... [+]
Txinako Shanxi probintzian, Tang dinastiako hilobi batean, hildakoen eguneroko bizitzako eszenak irudikatzen dituzten pinturak topatu dituzte. Eszena horietako batean gizonezko ilehori bat agertzen da. Ilearen koloreari eta aurpegierari erreparatuta, hilobia aztertu duten... [+]
Kartago, K.a. 814 inguruan. Feniziarrek kolonia bat fundatu zuten, eta Mediterraneo ekialdean nagusi zen zibilizazioa mendebaldera hedatu zen. Bi mende eta erdi geroago, Tiro feniziar metropolia gainbehera etorri zenean, Kartago independizatu egin zen eta bere eragina... [+]
Centre Delas erakundearen txosten batek 2023ko urriaz geroztik Tel Avivek eta Madrilek adostu dituzten armamentu salerosketak atera ditu argitara. Ikerketaren arabera, Espainiako Estatuko eta Israelgo enpresek ez dituzte inoiz hainbeste proiektu garatu elkarrekin, eta Israelgo... [+]