Oinordekoa


2006ko azaroaren 12an
Inoiz baino beharrezkoagoak dira eskuin muturraren gezurrei
aurre egingo dieten hedabide independenteak
Hauxe idazten ari naizela berrogeita hamar urte bete dira gizon bat, Madrilen, kalera atera zela iluntzean eta telegrafo bulegora joan zela telegrama bat ipintzera. Hiru hitz jarri zituen gizon horrek telegrama hartan. Hiru hitz euskaraz: "Gaur il da". Gizon hori Julio Caro Baroja zen, eta telegrama Mexikora bidali zion anaia Piori. Zendutakoa, Pio Baroja osaba eta idazle handia zen.

Urte biribila izan da aurtengoa, heriotzaren 50. urteurrena, eta urte biribil guztiek bezala, zalantza uzten digute gure gizon edo emakume handiez zifra biribiletan baizik ez gogoratzea ona ote den, baina, hasieran ibili ziren gorabehera itsusiengatik ere, garbi dagoena da aurten portatu zaizkiola don Piori bere herriko erakunde ofizial gehienak (Nafarroakoak aparte utzita, beti bezala). Gaur gero, bi eleberri gehiago egongo dira euskaratuta -Zalakain abenturazalea eta Jakintzaren arbola- Eusko Jaurlaritzaren egitasmo bati esker, eta Donostiako Udalak idazleari buruzko jardunaldiak antolatu eta liburutxo bat egin dio, euskaraz hau ere, argitaletxe batekin elkar hartuta. Gainera, bereziki da eskertzekoa liburutxoaren kontua, izan ere Donostiari buruz idatzi zituenak jaso baitituzte bertan, eta ez da batere ohikoa, Barojak Gipuzkoako hiriburuari buruz idatzi zituenak garraztasun handikoak direla kontuan hartuta.

Lotsa pixka bat ematen dit kontu hauek hemen aipatzeak, parte naizelako bi ekitaldi horietan, baina Barojaren oinordekoak tirada handiko egunkari batean egin dituen adierazpenak irakurrita, ezin eutsi izan diot neure buruari gauzatxo batzuk esan gabe.

Dio oinordekoak nazkatuta dagoela Pio Barojaren gaineko topikoez; garrantzitsua, haren obra dela; aski dela haren txapelaz hitz egiteaz; idazle bat zenez, haren laneginaz mintzatu behar garela. Ados nago erabat. Baina hori esan eta gero, azken boladan Barojaz luze idatzi duten bizpahiru idazleren kontra dihardu oinordekoak modu itsusi samarrean. Badirudi zenduari buruz hagiografiarik egin gabe idaztea ez dela lizentzi. Ez zen ba hori zenduak berak askorik praktikatu zuen araua.

Dio oinordekoak Donostiako Udalak «gauzatxoak» egiten dituela, baina ezer funtsezkorik ez Baroja gogoratzeko, benetan zerbait egin duena Irungo Udala izan dela. Donostiako Udalak zer egin duen esan dugu; zer egin du ba Irungoak, gure oinordekoa horren pozik egoteko? Eskultura bat jarri dio herriko pasealekurik printzipalenean, txapelik gabe, baina kapela jantzita, beroki lodia eta bufanda lepoaren bueltan. Hori bai, inaugurazio egunerako hantxe zen oinordekoa aurreskua dantzatzeko prest, eta batere topikorik gabeko diskurtsoa botatzeko. Badakizue, Bidasoako errepublika eta abar...

Nik ez dut ezer Irungo Udalak aurrera eraman duen ekitaldiaren kontra. Eskultura atsegina egingo zait edo ez, baina Barojaren antzirudia pasealeku batean aurkitzea ez zait bereziki desatsegina egiten. Hala ere, «liburutxo» bat, niri, txikia izanagatik ere, euskaraz egonagatik ere, interesgarriagoa irudituko zait beti, eta batez ere, egokiagoa, propioagoa. Intimoagoa: «Gaur il da» euskaraz idaztea bezain.

Batzuetan ematen du idazle zenduak omentzen direnean, oinordekoak ere omendu behar direla. Eta oinordeko batzuek merezi dute, beste batzuek ez. Oinordekoa ez delako zendua, nahiz oinordekoak zendua izan nahi lukeen omenaldia badago tarteko. Gertatzen dena da oinordeko batzuk erabat etxekalte gertatzen direla batzuetan.

Nik ere Bidasoako errepublika independentea egin nahi dut aldarri. Apaizik gabe, eulirik gabe, karabinerorik gabe eta oinordeko etxekalteak auzoan.


Azkenak
11 urteko mutil bat hil da, igandean Bilboko igerileku batean bero kolpea jasan eta gero

Bilboko Errekalde auzoko igerileku batean gertatu zen ezbeharra. Larrialdi zerbitzuek erreanimazio lanak egin zizkioten adin txikikoari, eta Gurutzetako ospitalera eraman zuten; hiru egunetara hil egin da.


Ostiraleko bileran Putinek su-etena onartu ezean, Trumpek dio “ondorio larriak” izango direla Errusiarentzat

Ostiralean Alaskan izango duten bileraren bezperan heldu da mehatxua. Friedrich Merz Alemaniako kantzillerrak deituta, gailur birtual bat egin dute asteazkenean Zelenskik, Trumpek eta Europako hainbat agintarik. Ukrainako presidenteak adierazi du Trumpen eta Putinen arteko... [+]


50 maliar inguru ari dira kale egoeran bizitzen Gasteizen asilo eskaera ebazten duten bitartean

Ostegunean eman dituzte asilo eskaera tramitatzeko lehen txandak: bederatzik lortu dute, irailerako. Eusko Jaurlaritzak ebazpena arintzea, eta migiratzaileak ostatzeko zentroetara mugitzea eskatu dio Espainiako Gobernuari.


Alberto Alonso (Gogora): “Txiki eta Otaegi ez dira erreferente; indarkeria, beldurra eta terrorea erabili zuten”

Aurten Txiki eta Otaegi fusilatu zituztela 50 urteko beteko direnean, Alonsok adierazi du ETAko bi kideek ez zutela nahi Franco osteko gizarte demokratiko bat: "Diktaduraren aurka borrokatzen ziren, baina diktadurak erabilitako tresna berberekin".


Jai eredua neurodibergentziatik aztertzen

Bilboko Aste Nagusia pertsona autistentzat irisgarriagoa izateko zenbait gako dakartzate Oihan Iriarte Eletxigerrak eta Iker Boveda Martinek, euren esperientziatik.


Ostiraletik aurrera berriz debekatuko dituzte nekazaritza jarduerak Nafarroan

Tenperatura igoera dago aurreikusita datozen egunetarako, eta, sute arriskuak ekiditeko, ostegun iluntzeko 20:00etatik aurrera debekatuta egongo da uzta lanak egitea. Aurretiaz ere neurriak hartuta zituen gobernuak, baina Zarrakazteluko sutea kontrolpean izanda, neurriak malgutu... [+]


Auzo ibilbideak
Atzoko eta gaurko borrokak gogoan

Ezagutu dezakezu Euskal Herria gure txoko eder eta famatuenak bisitatuta, Instagramerako edo postal baterako argazkiak aterata zure buruari, kostaldeko paisaietan edo monumentu bisitatuenetan irri eginez. Baina ez duzu Euskal Herria guztiz ezagutuko. Horretarako, hobe zenuke... [+]


Ipar Euskal Herriko 158 herritan ur murrizketak ezarriko dituzte, alerta egoeraren ondorioz

Ostiraletik aurrera ur murrizketak ezarriko dituzte Euskal Hirigune Elkargoak barne hartzen dituen eta alerta egoeran dauden 158 herritan, eta metereologia zerbitzuek abisu horia ezarri dute trumoien arriskuagatik. Hego Euskal Herrian, berriz, leku ugaritako termometroek 40... [+]


Jaurlaritzak Bailen Energia enpresari Oionen bi parke fotovoltaiko eraikitzeko baimena eman dio

Bakoitzak 1.680 eguzki panel izango ditu, eta megawatt bateko potentzia. Enpresak hiru urteko epea izango du Muga eta Val izeneko instalazio fotovoltaikoak eraikitzeko. 


Delitugile migratzaileak zuzenean deportatzea proposatuko du Erresuma Batuko Gobernuak

Erresuma Batuko gobernuak proposatu du delituak dituzten migratzaileak berehalakotasunez deportatzea, ekainean onartutako legearen bide beretik. Lege horrek baimentzen du sententzien %30 beteta dutenak deportatzea; igandeko proposamenarekin ez dute zigorrik bete beharko... [+]


7 urteko ume bizkaitar bat hil da Errioxako kanpin batean, zehaztu gabeko arrazoiengatik

7 urteko umea oporretan zegoen Fuenmayorren (Errioxa). Logroñoko San Pedro ospitaletik Nafarroako ospitalera eraman zuten eta bertan hil zen. 


Israelek gutxienez ehun palestinar hil ditu azken bi egunetan, eta Gaza hiriaren aurkako erasoak gogortzen ari da

Astelehenetik asteazkenera bitarte eginiko aire erasoetan gutxienez ehun palestinar hil ditu Israelek, horietatik gehienak Gaza hirian, hura osorik okupatzeko asmotan. Gazako Osasun Ministerioaren arabera, 2023ko urriaren 7az geroztik 227 lagun hil dira elikagai eskasiagatik... [+]


Txikik eta Otaegik Zarauzko Udalaren aitortza behar dutela aldarrikatu du Sortuk

Txiki eta Otaegiren fusilamenduen 50. urteurrenaren harira jarritako olana kendu du Zarauzko Udalak. Sortuk salatu du udalak, EAJ eta PSE-EEk osatuta, "zaborra izango balitz bezala" tratatu zuela olana. Zenbait herritarrek berreskuratu eta Azken Portuko plazan ireki dute.


Piano bikaina, Biarritzen

Zer: Biarritz Piano Festival. Amaierako errezitaldia. Benjamin Grosvenor, pianoa. 

Egitaraua: Schumann eta Moussorgskyren lanak

Lekua: Biarritzeko ‘Espace Bellevue’.

Data: abuztuaren 8a.

-------------------------

Biarritz Piano Festival... [+]


2025-08-13 | Nagore Legarreta
Ibaiak begirada itzuli zigunekoa

Munduko hainbat txoko zeharkartzen dituzten ibaiek, bizirik dauden heinean, euren begirada propioa dute mundua bera ikusteko. Gizakiaren garapenaren testigu isilak dira: hirigintza, gerra, kutsadura, uholdeak... dituzte ikusmiran, baita euren bazterretan etengabe ernetzen diren... [+]


Eguneraketa berriak daude