Mumtaz Mahali begira .
aurre egingo dieten hedabide independenteak
Jahangir enperadorearen semea izaki, jaiotzetik boterera bideratu zuten Shah Jahanen bizitza. Baina gaztetan aitaren kontra oldartu zen, gerora bere semeek egingo zuten bezala. Hala ere, Jahangir hil zen garaian adiskidetuta zeuden aita-semeak eta Shah Jahan Agrara joan zen 1627an zegokion tokiaren bila. Urtebetez etsaiak garbitzen pasa ondoren izendatu zuten enperadore.
Ordurako Shah Jahanek 14 urte zeramatzan Mumtaz Mahal ederrarekin ezkonduta. Bien artekoa benetako maitasun harremana omen zen. Gainera, Mumtaz enperadorearen aholkularia zen, bidaia guztietan haren alboan zegoen, baita kanpaina militarretan ere. Biek batera luxu orientalez eta kulturaz betetako gortea osatu zuten. Shah Jahanen harribitxi bilduma munduak inoiz ezagutu duen ikusgarriena zela diote.
Mumtaz Mahalek 14 seme-alaba izan zituen, baina azkena erditzean hil zen, senarrak 38 urte zituela, boterera iritsi eta hiru urtera. Tristurak jota, enperadoreari ilea eta bizarra urdindu zitzaizkion hilabete gutxian. Emaztearen omenez betiereko maitasunari eskainitako monumentua eraikitzea erabaki zuen, historiako mausoleorik ederrena. Eta obrari emaztearen izen laburtua ipini zion: Taj Mahal.
Marmol zuria eta bestelako materialak India guztitik ekartzeko 1.000 elefantetik gora erabili zituzten. 20.000 langilek 22 urtez jardun zuten eraikina osatzeko. Guztira, 32 milioi rupia xahutu zituen enperadoreak. 1652an amaitu zituzten lanak. Legendak dio (baina frogarik ez da gaurdaino topatu) Shah Jahanek 20.000 langileen hatzak moztu arazi zituela, inoiz horrelako obra ederrik eraiki ez zezaten.
Bost urte geroago enperadorea gaixotu eta bere lau semeak elkarren aurkako borrokan hasi ziren boterea lortu asmoz. Hirugarren seme Aurangzeb-ek anaia zaharrena hil eta aitaren osasuna hobetzen ari zela ikusita, bere gotorlekuan giltzapetu zuen. Badaezpada, bere beste bi anaiak eta iloba ere exekutatu zituen Aurangzebek.
Bere azken zortzi urteak, gotorleku-espetxean sartuta eman zituen Shah Jahanek, luxuz inguratuta eta leihotik Taj Mahali begira. Hil zenean emaztearen ondoan ehortzi zuten.
Azteken mendekua.
Urte horretan Zultepec izenez ezagutzen zen hirian, aztekek 550 pertsona hil zituzten, gehienak emakume espainiarrak eta kolonizatzaileekin kolaboratzen zuten maiak. Sei hilabetetan burutu zen sarraski errituala. Cacamatzin Texcoco hiriko jaunaren hilketaren mendekua izan zen. Gainera gorpuak jan omen zituzten erritual erraldoiean eta orain hezurrak aztertuz, gorputzak egosiak izan zirela frogatu da.
Hezur hauek pilatu eta ezkutatu egin zituzten espainiarrek aurki ez zitzaten. Dena den, Hernan Cortesek sarraskiaren berri izan zuen eta 1521ean Zultepec eraso eta hiria txikitu zuen. Ordutik hiriak Tecuaque izena hartu zuen, «jendea jan zuten tokia» náhuatl hizkuntzan.
Usaiako "süjetik" gabea, esku andana batek idatzia, errejent multzo batek zuzendua, gertakizun askoren kontari, gisa guzietara kolektiboa da.
Greban dira Benito Menni egoitzako langileak joan den abuztuaren 25etik, irailaren 8ra bitarte. Hermanas Hospitalarias enpresak agindutako kaleratzeen eta unitate itxieren aitzinean, Nafarroako Gobernuak ez duela arduratsuki jokatzen ari salatu dute.
2010ean "Mavi Marmara" itsasontzia abiatu zenetik, Palestinarekiko elkartasun itsas operaziorik handiena osatzen du Global Sumud Flotillak. Israelgo Gobernuak terroristatzat jo ditu nazioarteko ekintzaileak.
Bilboko erdigunean amaitu behar zuen txirrindularitza etapak, baina Deustun sartzear zirela antolakuntzak erabaki hori hartu du, helmuga ingurua manifestariz beteta zegoelako. Aurretik ere igaro dira helmuga puntu horretatik, eta istiluak izan dira. Ertzaintzak gutxienez hiru... [+]
Kontratua segi ala eten, enpresaren erabakia "errespetatuko" lukeela argi utzi nahi izan du Imanol Pradales lehendakariak, Euskadi Irratiari egindako elkarrizketan. Beasaingo enpresaren akzioen %3ren jabe da Eusko Jaurlaritza.
Astearte honetan egin da Valle de Odietako makroetxaldearen aurkako epaiketa Iruñeko Justizia Jauregian. Epaileak ebatzi behar du ea 2021ean haien lur sailetan egindako isuri baten ondorioz, lur eremu horiek larri kutsatu zituzten ala ez, eta nork eragin zuen. Aditu... [+]
Baionako Herriko Etxearen jabetzapean, eraikinak bost urte daramatza hutsik, eta espazio hori hartu du Ipar Euskal Herriko Kontseilu Sozialistak, “elkartzeko, kolektiboki pentsatzeko eta borrokak antolatzeko”.
Aurtengo ikasturtean A2 mailara arteko ikastaroetako dirua itzuliko dute EAEn, baita C1ekoak 16-18 urteko ikasleei ere. Nafarroan A1 mailan matrikularen prezioa itzuliko diete.
“Israelgo Estatuaren enbaxadore” gisa datozen txirrindulariei parte hartzen uzteagatik, zale ugarik protesta egin du Vueltaren aurka, hamargarren etapan. Irunberrin, errepidea mozten saiatu diren herritarrak baztertu eta bi pertsona identifikatu ditu Poliziak.
Trumpek asteartean baieztatu du Venezuelako ontzi bati eraso egin eta bertan zeuden 11 lagunak hil dituela. Hildakoak Tren de Aragua "talde terroristako" kideak zirela eta droga trafikoan ari zirela adierazi du Donald Trumpek. Venezuelak dio bideoa Adimen Artifizialez... [+]
Pentsioak osatzeko 145.000 sinadura bildu dituen herri ekinaldi legegilea eztabaidatzeari ezezkoa eman ondoren, Euskal Herriko Pentsiodunen Mugimendua oso gogor agertu da Eusko Jaurlaritzaren jarrerarekin eta "bi aldiz engainatuta" sentitu direla azaldu du. EH Bilduk eta... [+]
Gatazka politiko bat egon da azken 60 urteetan Euskal Herrian, eta horrek izan du bere bertsio biolentoa, ETAk bideratu duena, zeinari Espainiako Estatuak errepresioz eta estatu-terrorismoz erantzun dion. Sei hamarkadetan, ordea, biolentzia horiek ez dira berdin ikusi izan... [+]