Gizartea
Ingurumena
Politika
Ekonomia
Kultura
Euskara
Feminismoa
Hezkuntza
Nazioartea
Iritzia
asteazkena 2024ko apirilaren 24an
Juantxu Muiños eta Fernando Rodríguez Blanco: «Indarrez elikatzea torturatzeko modua da»
Kepa Crespo Galenderekin -1981ean hila, 90 eguneko gose grebaren ostean-Herrera, Zamora eta El Puerto de Santamaria espetxeak ezagutu zituzten. Jose Manuel Sevillanorekin -1990ean hila, 117 eguneko gose grebaren ondoren- berriz, Soria, Ocaña, Almeria eta Sevillakoak. Muiños eta R. Blanco presoen aldeko Socorro Rojo Internacional taldean ari dira gaur egun.
1981eko estatu kolpea gogoratu digute solasaren abiaburuan: «Oligarkiak aldaketa aurreikusia zuen orduan, PSOE Gobernura iritsiko zela. Errepresioa ikaragarria zen kalean, eta espetxean geudenekin are gogorrago saiatu ziren estatuko botereak. Egun, beste testuinguru batean bada ere, presoekin horrela jokatzen ari dira. Estatuak beste garai bat datorrela ikusten du, aldaketa beharrezkoa dela. Beraz, presoen zigor luzapena planifikatu dute, hauek akabatu beharra. Iñaki de Juanaren kasua horren guztiaren icebergaren tontorra da» diote solaskideek.
1981eko estatu kolpea gogoratu digute solasaren abiaburuan: «Oligarkiak aldaketa aurreikusia zuen orduan, PSOE Gobernura iritsiko zela. Errepresioa ikaragarria zen kalean, eta espetxean geudenekin are gogorrago saiatu ziren estatuko botereak. Egun, beste testuinguru batean bada ere, presoekin horrela jokatzen ari dira. Estatuak beste garai bat datorrela ikusten du, aldaketa beharrezkoa dela. Beraz, presoen zigor luzapena planifikatu dute, hauek akabatu beharra. Iñaki de Juanaren kasua horren guztiaren icebergaren tontorra da» diote solaskideek.
Nola gogoratzen duzue Kepa Crespo hil zeneko gose greba?
Juantxu Muiños. Herrera de la Manchako espetxean ginen, esperimenturako kartzela. Alemaniako RAF (Ejertzito Gorriaren Frakzioa) erakundeko Andreas Baader eta Ulrike Meinhof militanteei ezarri zieten espetxe politika aplikatu nahi ziguten Herreran: neurri laidogarriak, jipoiak eta sarraskiak. Neurriak ez ziren kartzelako zuzendariek hartuak, Gobernuak eta epaileek baizik.
Fernando Rodriguez Blanco. UCDko Gobernuak presondegi-erregimena ezkutatzea zuen helburu, eta oposizioko alderdien laguntza izan zuen horretarako. Gose greba hasi eta PCEko Simon Sánchez Montero diputatuak bisita egin zigun PSOEko diputatuekin batera. Isolatuak ginen, egurtuak eta Kongresuko komisioa etorri zen. Kartzelariek zaintza itxuratu zuten, egoera zoragarrian baikinen eta protestan hasi ginen.
Fernando Rodriguez Blanco. UCDko Gobernuak presondegi-erregimena ezkutatzea zuen helburu, eta oposizioko alderdien laguntza izan zuen horretarako. Gose greba hasi eta PCEko Simon Sánchez Montero diputatuak bisita egin zigun PSOEko diputatuekin batera. Isolatuak ginen, egurtuak eta Kongresuko komisioa etorri zen. Kartzelariek zaintza itxuratu zuten, egoera zoragarrian baikinen eta protestan hasi ginen.
Nola burutu zenuten gose greba?
J. M. Greba baino grebak ziren: erresistentziako gose grebak ziren, ez zuten hilabetea gainditzen. Helburua barne arautegiari aurre egitea zen, behin behineko arazoak konpontzeko helburu txikiak genituen. Irabazten genuen apurra bertan behera geratzen zen segituan. Orduan, grebak txandaka egitea erabaki genuen, irabazten genituen «eskubideak» ez galtzeko, baita protestaren berri kalera eramateko ere. Xoaquin Vieites hasi zen eta 60 egun iraun zuen, Kepa Crespok eta Pablo Fernandez Villalabeitiak jarraitu zioten ondoren.
Gose grebek nolako bilakaera hartu zuten?
F. R. B. Berehala ohartu ginen arazoa ez zela espetxeko barne arauak hobetzea: osasuna hobetzea eta ikasketak izatea, esaterako. Preso komunek arazo hori zuten, baina Gobernuak ez zuen konpondu nahi. 1981 urtea zen, Franco hila zela sei urte baino ez ziren iragan, trantsizioa ez zen egonkortua eta gure gose grebek oihartzun handia zuten. Kalean nahiz barruan errepresioa itzela zen, preso politikoen eskaerak aldarrikapen politikoak izatera pasa ziren. Kepa urte hartako martxoaren 14an hil zen -90 eguneko gose grebaren ostean- eta kanpoan militante asko erori zen. 20an gure lau kide hil zituzten Tarragonan. PSOE boterera iristeko bidean zegoen eta erresistentzia txikitu behar zuten hala edo nola.
Nola egiten zaio aurre gose greba bati?
J. M. Berau testuinguruan ulertu behar da lehenbizi: erakunde iraultzaile bateko kide zaren aldetik moral eta etika iraultzailea duzu, gose grebaren planteamendua horri lotuta dago. Askotan jendeak ez du ulertzen bizia arriskuan jartzea, zure gorputzaren aurka ari zarelako, ondorio larriak geratuko zaizkizulako. Eta gure jendeaz ari naiz, gure helburu eta ideiekin bat egiten duen jendeaz. Erakunde armatu batean aritzeko urratsa eman duzunean, poliziarekin enfrentamenduan edo leherketa batean hil zaitezkeela badakizu. Espetxean aldiz, ez duzu bitartekorik borroka egiteko, gose greba duzu bitarteko bakarra.
F. R. B. Fisikoki zorabioak, goitikoak eta beheitikoak jasaten dituzu, barne mina, ahultasuna. Bi sentsazio bizi dituzu: gorputzak eskatzen dizuna batetik eta buruak esaten dizuna bestetik. Fisikoki lur jota zaude baina psikologikoki ondo. Badakizu zer egiten ari zaren, badakizu borrokak zerbaitetarako balio duela. Ez baduzu horrela planteatzen hiru egunera amaitu da zure xedea eta kemena.
F. R. B. Fisikoki zorabioak, goitikoak eta beheitikoak jasaten dituzu, barne mina, ahultasuna. Bi sentsazio bizi dituzu: gorputzak eskatzen dizuna batetik eta buruak esaten dizuna bestetik. Fisikoki lur jota zaude baina psikologikoki ondo. Badakizu zer egiten ari zaren, badakizu borrokak zerbaitetarako balio duela. Ez baduzu horrela planteatzen hiru egunera amaitu da zure xedea eta kemena.
Kepa Crespok 90 egun iraun zuen greban, izugarria ezta?
J. M. Argipen bat: 45. eguna gainditzen duzunean hil arriskuan zaude eta 75.ean zureak egin du. Adibidez, garai hartan IRAko 10 preso hil ziren gose greban, gehienak 60. egunera iritsi gabe. Kepa Cresporen greba bestelakoa izan zen: Carabancheleko ospitalean zegoen epaiketaren zain. Iritsi zitzaion informazioaren arabera Gobernuak irtenbidea eman nahi zion arazoari, Herrerako gure eskakizunak bideratuak zirela esan zioten eta greba utzi zuen. Baina familiak bisitatu zuenean ez zela deus aldatu esan zion eta greban segitu zuen. Tarte horretan bere gorputza berrosatu zuen, azken 10 egunetan sueroarekin egon zen. IRAkoei berriz ez zieten suerorik ez deusik eman. Greba hasi aurretiko euren baldintzak ikaragarriak ziren, egunean arrautza gogor bat eta ura ematen zizkieten. Gurea ez zen ona, baina hobeto jaten genuen.
Suero bitarteko elikatzeaz zer iritzi duzue ?
F. R. B. 1970eko hamarkadan esperimentatu zuten RAFeko militanteekin. Sevillanorekin antzera gertatu zen. Berarekin erabili zuten elikadura mota Iñaki de Juanari aplikatu diote: odola zainetatik eta zundak urdail barruraino sartu dizkiote ohean lotuta. Proteinaz eta bitaminaz kilo piloa irabazten duzu berehala, baina oilo lodituen modura jartzen zaituzte.
Indarrez elikatzeak zer adierazten du?
J. M. Indarrez elikatzea tortura modua da. Azkenean hil egiten zaituzte, baina ez dizute zuk nahi bezala hiltzen uzten, ez dizute zure borrokaren balore duina burutzen uzten.
Jose Manuel Sevillanoren greba berriz 1990ean izan zen eta 177 egun eman zituen hil arte.
J. M. Sevillano Sorian hasi zen greban, presoen sakabanaketa hasitakoan. 10 kide hasi ginen aldizka. Helburua bizitza komuna egitea zen: kirola eta ikasketak egitea. Duintasunez hazteko baldintzak eskatu genituen, kaleko borrokaren eztabaida idatzien bidez segitzea. Bergizarteratzeko programa zegoen, eta aldi berean, droga barruraino heltzen zen barra-barra, horrela akabatzen zituzten preso komunak. Kepa hil zenean eskubide horiek lortu genituen, gure bizitza gutxi gorabehera errespetatzea, baina, berriz ere, dispertsioarekin dena pikutara joan zen.
F. R. B. Sevillano hil ostean 1990era arte grebetan segitu genuen, ospitaletara eramaten gintuzten, sartu eta atera. Eutsiko geniolakoan geunden, baina dispertsioa gu akabatzeko neurri are gogorragoa zen eta politikoa: isolamendua, isiltasuna...
F. R. B. Sevillano hil ostean 1990era arte grebetan segitu genuen, ospitaletara eramaten gintuzten, sartu eta atera. Eutsiko geniolakoan geunden, baina dispertsioa gu akabatzeko neurri are gogorragoa zen eta politikoa: isolamendua, isiltasuna...
Konstituzioak ezin dela indarrez elikatu dio.
J. M. Konstituzioaren arabera eta giza eskubideen arabera pertsonen borondatea errespetatu behar da. Baina Auzitegi Konstituzionalak neurri hori aplikatzeko sententzia atera zuen orduan eta hori erabili dute Iñaki de Juanarekin. Sevillanorekin aplikatu zuten lehen aldikoz eta Sevillano hil zen.
Medikuen rola aipatu da sarritan. Zuen garaian nolakoa izan zen?
F. R. B. Mediku batzuen tratua ona izan zen. Zaragozako espetxeko medikuak aldiz, bere kasa hartu zuen presoak elikatzeko erabakia, auzitegiak berak erabaki baino lehenago, Paco Cela Seoane bortxaz elikatu zuen. GRAPOk hil zuen handik gutxira.
PCR (r) eta GRAPOren aukera
«Oso gazte hasi ginen militatzen eta zergatik eta zertarako borrokatu genuen ondo genekien. Ez da harrigarria, Euskal Herrian ETA bezalako erakunde armatu bat izatea eta GRAPOk bertan militante kopuru oso handia izatea iraganean, Bizkaiko langile gunetan, ezkerraldean bereziki. Ez gara bizitakoaz damutzen, ez kalean ez kartzelan egindakoaz. Bizitza aurrera doan esperientzia da, ez dakigu bidea berriz egingo ote genuen. Batek daki! Ea etorkizunak zer ekartzen duen. Ez gara nazionalistak, baina ez gara euskal independentziaren aurka. Guk gure garaian gure aukera egin genuen».
«Espainiako Estatuaren tradizioan ez da negoziazio hitza sartzen»
«Alderdiak beste botereen idazkariak dira eta ezin dituzte epaile megalomano hauek geldiarazi. Garzon, Del Olmo edota Grande Marlaska epaileek politikariek baino askoz gehiago agintzen dute. Estatuak bakea eta akordioa nahi dituela dio, baina kontrakoa egiten du. Espainiako Estatuaren tradizioan eta historian ez da inoiz negoziazio hitza sartu, botere hauek ez dakite negoziatzea zer den. Beren lema etsaia suntsitzea da, eta horrela ez da auzia konpontzen ahal.
Iñaki de Juanaren egoeran preso asko dago. Atzeraeraginezko izaerako legeak ez dira erromatarren zuzenbide garaitik aplikatu, ezta frankismo garaian ere. Orain, berriz, Gobernuko nahiz oposizioko alderdi nagusiek ez dute txintik esaten. Denak balio du 'terrorismoa' deritzotenaren aurka, baina ez dira talde armatu baten aurka ari, harago joan dira: Parot doktrina, 18/98 auzia, Batasunaren legez kanporatzea... Demokrazia honetan egunkariak eta irratiak itxi dira eta iritzi artikuluak idaztea zigortuta dago. Izena bai, baina demokrazia izaerarik ez dago Espainiako Estatuan».
Iñaki de Juanaren egoeran preso asko dago. Atzeraeraginezko izaerako legeak ez dira erromatarren zuzenbide garaitik aplikatu, ezta frankismo garaian ere. Orain, berriz, Gobernuko nahiz oposizioko alderdi nagusiek ez dute txintik esaten. Denak balio du 'terrorismoa' deritzotenaren aurka, baina ez dira talde armatu baten aurka ari, harago joan dira: Parot doktrina, 18/98 auzia, Batasunaren legez kanporatzea... Demokrazia honetan egunkariak eta irratiak itxi dira eta iritzi artikuluak idaztea zigortuta dago. Izena bai, baina demokrazia izaerarik ez dago Espainiako Estatuan».
Irakurrienak
Matomo erabiliz
#1
Gorka Peñagarikano Goikoetxea
#2
#3
Maite Díaz de Heredia Ruiz de Arbulo
#4
Asier Iturralde Sarasola
#5
Gorka Peñagarikano Goikoetxea
Azkenak
2024-04-24
Mikel Garcia Idiakez
Jaioberrien orpo-proban gaitz gehiago aztertzera behartuko du Osakidetza Espainiako Gobernuak
Jaurlaritzari koloreak atera dizkio Espainiako Gobernuak: Osakidetzak iragarri berri duenean jaioberriei egiten zaien orpo-proban hamalau gaitz antzeman ahalko direla aurrerantzean, gutxienez 22 gaitz behatu beharko ditu, Madrilen aginduz. Nafarroak dagoeneko 30 gaixotasunen... [+]
2024-04-24
Juan Aldaz Arregi
Athletic zuri ta gorria, zu zara nagusia, baina zertan?
Gizonezko futbol profesionalaren gaitasun (im)mobilizatzaileari buruzko hausnarketa soziologikoa (artikulu hau EHUren Campusa aldizkariak argitaratu du)
2024-04-24
Mikel Garcia Idiakez
Neskak eta ikasketa zientifikoak: 6 urteetatik unibertsitatera bitarteko harreman gatazkatsua
Neskek gaitasun matematiko eta zientifikoekiko txikitatik duten pertzepzio, autopertzepzio eta bizipenen eraginez, zientzia arloko ikasketei muzin egin eta bestelako karrerak aukeratzen dituzte. Hala dio ikerketa berri batek.
2024-04-23
Zigor Olabarria Oleaga
Gazara bihar abiatuko dela iragarri du Askatasunaren Ontzidiak, Israel, Alemania, Erresuma Batua eta AEBen “presioen” gainetik
“Azken egunetan” hainbat herrialderen ordezkariak Turkian izan direla salatu du nazioarteko ekimenak, Erdoganen gobernua presionatzeko ontzidia ez dadin itsasoratu. Askatasunaren Ontzidiak adierazi du ez duela “onartuko” debekurik, eta apirilaren 24an,... [+]
Eguneraketa berriak daude