Afrikako argiak
Argi txikiak piztu dira iluntasun sakonean. Politikan, esaterako, gero eta herrialde gutxiago gelditzen dira diktadoreen menpe. Kontzientzia berria sortzen ari da aniztasunaren eta adierazpen askatasunaren eskutik. Lehen aldiz, gizarte zibila da eragile kontinenteko leku askotan.
Agintari ahalguztidunen sasoia atzean gelditzen ari da. Edozelan ere, eskubide zibilak onartzea ez da nahikoa, noski. Errespetatu egin behar dira, eta horretan hutsune handiak badaude ere, ekin diote bideari.
Marokon emakumeen eskubideen aldeko legea onartu dute; pentsaezina duela gutxi arte. Mendeetako ohiturak ez dira bat-batean aldatuko, baina martxan da iraultza txikia.
Malawin, presidenteak konstituzioa aldatu nahi izan du hirugarrengoz hauteskundeetara aurkezteko. Herritarrak kalera atera dira, eta atzera egitera behartu dute. Gauza bera gertatu zen duela bi urte Zambian. Gerrak ez dira bukatu, baina bake akordioak sinatu dituzte Mozambiken, Angolan, Sierra Leonan, Liberian, Sudanen...
Afrikan atzora arte utopikoa zirudiena gertatu da Liberian: emakume bat aukeratu dute presidente. Hego Afrikan, adiskidetzea bideratu nahian dabiltza. Kostako zaie, baina eredu da mundu guztian.
Europan kultura eta erlijioen arteko errespetuaz horrenbeste hitz egiten dugun bitartean, Afrikako bazter askotan aspalditik daramate praktikatzen, nik neronek ikusita Senegalen, Ginea Bissaun eta Burkina Fason, besteak beste. Horrelakok ez dira zifretan azaltzen, baina balio handia daukate.
Ekonomiaren alorrean, %4,6 hazi zen Afrika 2005ean. Ez dago gaizki, baina askoz gehiago behar du aurrera egin ahal izateko. Iparraldean eta hegoaldean daude herrialde garatuenak, kontinentearen motore izan daitezkeenak. Errealitatera moldatzea da garapena, eta horretan asmatu ezinik dabiltza. Duela 50 urte, Hego Korea Afrikako herrialde asko baino okerrago zegoen, eta begira orain.
Biktimismoak ez du balio dagoeneko. Agortuta dago argudio hori. Kolonialismoaren kontrako esloganak diktadoreen aitzakia izan dira urte luzeetan, eta horiek ere historiara pasatzear daude. Ez dago Afrikaren kontrako konspirazio unibertsalik. Laguntza behar du, noski, baina erantzukizuna berea da hein handi batean. Ezin dira ibili beti besteei errua leporatzen.
Kaiukoek Afrikara begira ipini dute Europa. Iluntasun sakonean piztu dira argi ahul batzuk. Mundua ezin daiteke begira gelditu, itzaltzeko arriskua ikusi gabe.
Duela gutxi, Netanyahuren gobernuak, AEBen baimenarekin, legez kanpoko jarduerarekin jarraitzea erabaki du Gazan, eta zerrenda osoaren kontrola hartzea. Historia pixka bat egingo dut ez zaidalako zuzena iruditzen komunikabide edo kazetari batzuek Gazan gertatzen ari dena 2023ko... [+]
Abuztu honetan polemika berri bat piztu digute, beste behin, belarrondokoa ematea baino larriagoa izan dena. Azken hamabost urte baino gehiagoan, Glen Cree ekimenetik hasi, Estatu bortxaren biktimei aitortza legala emateko mekanismoen sorreratik segitu eta herri honetan ireki... [+]
Irailaren 2an izango da epaiketa Iruñeko Zigor Arloko 2. epaitegian, ustez 2021ean makroetxaldeak haren inguruko lurrak minden hondakinekin kutsatzeagatik. Sasoi hartan Valle de Odieta makroetxaldeko administrazio kontseiluan ari ziren bost pertsona epaituko dituzte.
Fitxa: Musika Hamabostaldia. Gewandhausorchester Leipzig.
Zuzendaria: Andris Nelsons.
Bakarlaria: Isabelle Faust (biolina).
Egitaraua: Pärt, Dvorak eta Sibeliusen lanak.
Lekua: Kursaal Auditorioa.
Data: abuztuaren... [+]
Gordin esan dute Aiaraldeko ikastetxeok: euskalduntzea “arriskuan dago” eta ikastetxeek, bakarrik, ezin diote aurre egin “egoera larriari”. Autokritika egin, eta hamar konpromiso hartu dituzte, hezkuntza komunitateek praktikara eramatekoak. Era berean,... [+]
Ikerketa batek ondorioztatu du adituek uste baino AMOC korrontearen kolapsoa egoteko aukera handiagoak daudela. Korrontean aldaketa handiek eta azkenengo kolapso batek euri tropikaletan eraldaketa handiak eragingo lituzke, Europan negu oso hotzak eta uda lehorrak izango... [+]
600 misil eta dronetik gora bota ditu Errusiak Ukrainako hiriburuaren aurka. Gerra hasi zenetik egindako aire eraso handienetakoa da. Zelenskik nazioarteari eskatu dio erantzun dezala, Putin Trumpekin bildu eta bi aste eskasera.
Abuztuaren 15ean Vladimir Putin eta Donald Trump Alaskan bildu ziren. Ofizialki, Ukrainako gerrari amaiera emateko bidean beste urratsen bat emateko. Baina Gazan milaka pertsona hiltzeko gupidarik ez duen politikariak serio esan al dezake penagarria eta tristea dela Ukrainan... [+]
Duela egun gutxi 6.000 alegazio baino gehiago aurkeztu dira Azantzan eta Sarbilen poligono eoliko berri bat eraikitzeko proiektuaren aurka. Antzeko beste proiektu batzuetan bezala, herritar eta talde antolatuen ahaleginari, antolaketari eta lanari esker egin da alegazioendako... [+]
Informazioaren arloko dozenaka profesional bildu dira ostegun arratsaldean Iruñeko Gazteluko Plazan, Gazan kazetari lanetan ari direnen aurka Israelgo armada egiten ari den sarraskia salatzeko.
Artikulu bati zer nolako izenburua jarri ez da aise hautatzen, ezta? Hasiera batean, “euskaldun gezurti, tranpatiak” bezalako izenburua idazteko asmoa nuen, baina inor mintzeko gogorik ez dudanez, goikoari eutsi diot, ene gogoetaren muina hobeto ulertaraziko... [+]
Bilboko Udalak ostegunean adierazi du Abandoibarrako kontzertua bertan behera geratu eta gero, Plaza Biribileko agertokia eskaini ziela hiru artistei, baina ezezkoa eman zutela. Abeslariek bertsio hori ukatu eta zehaztu dute: bakarrik Kai Nakari eskaini zioten.
Bigarren aldiz gelditu dute Katalunian Espainiako Vuelta Israel-Premier Tech taldearen parte-hartzea salatzeko. Hainbat pertsonak Palestinako banderak atera dituzte eta txirrindularien bidea oztopatu dute Oloten.
Nafarroako Osasun Departamentuak iragarri du ospitaleko solairu gehienak klimatizatuko dituztela 2026 amaierarako. ARGIAk elkarrizketaturiko bi erizain laguntzaileek nabarmendu dute premiazkoa dela banako gelak, komun irisgarriak eta aire girotua izatea.
Araba eta Nafarroa zeharkatu behar zituzten goi-tentsioko bi linea elektrikoren proiektuak ez dira gauzatuko. Espainiako Trantsizio Ekologikorako Ministerioak Aragoiko Tueste herrian Forestaliak egin behar zituen lau poligono eolikoen proiektuak artxibatu ditu.