Ihesi: GR-11, Pirinioen zilborreraino
aurre egingo dieten hedabide independenteak
Zuriza Ansó bailaran dago, Euskal Herriko mugan. Leku ezaguna da Pirinio zaleentzat eta han hasi dugu gure ibilbidea Ainara eta biok, kontentu eta aldi berean urduri, aurrean zer izango ote dugun. Lehenengo kolpea motxilen pisua izan da: 9-11 kilo pisatzen dute apenas, baina balantzaka ibili gara hasieran, ohitu arteko kontua.
Gauean lainoa zerro-zerro sartu da eta goizean esnaera bustia izan dugu. Orain ulertu dugu zergatik den hain berdea Aguas Tuertas, belar freskoaren hazi-toki eta ganaduaren paradisu. Eguzkiak lainoa jaso orduko bertako zezenak aztoratzen hasi dira. Guk Ibon d'Estanesera egin dugu badaezpada, Pirinioetako ibon natural handienera. Bidean marmotak ikusi ditugu lehen aldiz, baina txistu eginez abisua eman eta ezkutalekuetan sartu dira ugaztun txikiak. Marmotak Alpeetatik ekarri zituen Frantziako Gobernuak, hegaztien janari izateko, eta gaur egun izugarri ugaldu dira.
Ibon d'Estanesen jende asko ibili ohi da, Somportera doan bidetik erraza baita bertara igotzea. Hortik, Pirinioetako Parke Nazionalean barrena, Canfranc-era jotzen du GR-ak eta bertako kanpin batean egin dugu lo. Ez da oso kanpin erosoa egia esan, bigarren mailakoa beharrean bosgarren mailakoa izan behar luke.
Bazkalostean abiatu gara poliki-poliki, erreka garden baten ondotik, Formigal aldera. Sorpresa galanta izan dugu behera iritsitakoan: eskiatzeko pista gehiago egiten ari dira eta obrak daude edonon; sekulako txikizioa mendi magaletan! Formigaldik Sallenterako bidea penagarria izan da; ahal izanez gero, behatza atera eta bide hori autoz egitea gomendatzen dizuegu, hautsa eta trafikoa besterik ez baitugu izan lagun.
Hurrengo etapak Panticosaraino eramaten du, baina guk bide erdian geldialditxoa egitea pentsatu dugu, Respomuso aterpetxean. Ondo zaindutako aterpea da eta arau zorrotzak dituzte, ezin baita bertara autoz iritsi. Goiza makal hasi da, lanbro artean eta euripean ekin diogu bideari. Halere, Sarrako urtegia pasatakoan txoko politak azaldu zaizkigu, Aguas Limpias errekak ondutako ur jauzi eta putzu sakonak ikusi daitezke. Respomusora iristeko ez dugu askorik behar izan eta harrituta begiratu diogu aterpe azpian dagoen urtegi handiari, erdi hutsik dago! Arratsalderako, eguraldiak txukundu egin du eta aterpe atarian jarri gara sugandila moduan. Parean Marmoletak azaldu dira laino artean, 3.000 metroko mugan dauden tontor gorriak, eta hotzikara batek esnatu gaitu, haien artetik pasako baikara hurrengo egunean.
Piedrafitako lepotik Infiernos-eko lepora pasa gara di-da batean, Tebarrai ibona azpian utzita. Horren ondoren, Ibons Azuls-etara jaitsi eta Bachimañako urtegia segituan topatu dugu. Nabari da Panticosa gertu dela, gero eta jende gehiago gurutzatu baitugu bidean: euskaldunak, katalanak eta baita motxila erraldoiak bizkarrean, okertuta doazen aleman batzuk ere.
Bachimañatik Panticosarako bidea ez da erraza, desnibel handiko malda da eta harria gastaturik dago jadanik. Halere, putzu politak aurkitu ditugu; lastima ura hotzegia dagoena! Arroka, pinu beltz eta obratako garabi artean agertu da Panticosa. Bainuetxea eraberritzeko lanek luze jo dute nonbait eta oraindik eraikin multzo osoa bukatu gabe dago. Casa de Piedra aterpetxeko terrazan eseri gara lasai, bertan afaldu eta egingo dugu lo.
Brazatoko lepotik (2.550m) Ibons d'Batans-era pasatzeko granito bloke artean ibili gara, harriz harri saltoka. Batans-etako ura da, dudarik gabe, orain arte ikusi dugun urik garbiena; harria, hondarra eta anfibio txikiak ikusi ditugu ibonaren hondoan. Ara izeneko bailarara arazorik gabe jaitsi gara hortik; parean Vignemale dugu, glaziar zuriekin dotore jantzia. Buxargüelora joateko Ara erreka ondoko bidea jarraitu besterik ez da egin behar. Lehenik zelaian eta ganadu artean ibili gara, gero baso hostogalkorra azaldu zaigu, Ordiso izeneko zubi inguruan. Kilometro asko dira, baina malda behera leunean erraz egitekoak. Buxargüelo baino lehentxeago bailara zabaldu egiten da eta erreka bazterrean zelai gozoak ikusi ditugu, zuhaitz artean. Harritu gaitu leku hura zein garbi eta ondo zaindua dagoen ikusteak, Buxargüelotik bi kilometrora besterik ez dagoen arren.
Buxargüeloko harrizko zubia eta aterpea pasa eta inguruko kanpin batean amaitu dugu ibilbidea. Nekatuta gaude, baina gustura, Ordesako paretak ukitu ditugu eta Pirinioen zilborreraino iritsi gara.
Pirinioetan ura gauza ederra da, baina baita preziatua ere, urte sasoi batzuetan batez ere. Ibilbide luze bat egin behar izanez gero, pastilla potabilizatzaileak eramatea komeni da, urarekin inolako arazorik ez izateko. Hala ere, zenbait iturri aurkitu ditugu ibilbidean zehar, mendizaleentzat prestatuak:
- Guarrinzatik Aguas Tuertas-erako pista ondoan, ezkerrera.
- Ibon d'Estanes-etik Candanchura bidean, Causiat lepora iritsi baino lehenago.
- Canfranc-en Canal Roya hartzerakoan «Fuente del Cerezo» izenekoa aurkituko dugu.
- Buxargüelo baino bi kilometro lehenago, pistatik jarraitu eta zubia pasata.
Iturburuak aurkitzea ere ez da zaila: Petrafichako lepoa pasata, Aguas Tuertasen, Ibon d'Éstanesen, Ibons Azuls-etan...
Bilboko Errekalde auzoko igerileku batean gertatu zen ezbeharra. Larrialdi zerbitzuek erreanimazio lanak egin zizkioten adin txikikoari, eta Gurutzetako ospitalera eraman zuten; hiru egunetara hil egin da.
Ostiralean Alaskan izango duten bileraren bezperan heldu da mehatxua. Friedrich Merz Alemaniako kantzillerrak deituta, gailur birtual bat egin dute asteazkenean Zelenskik, Trumpek eta Europako hainbat agintarik. Ukrainako presidenteak adierazi du Trumpen eta Putinen arteko... [+]
Ostegunean eman dituzte asilo eskaera tramitatzeko lehen txandak: bederatzik lortu dute, irailerako. Eusko Jaurlaritzak ebazpena arintzea, eta migiratzaileak ostatzeko zentroetara mugitzea eskatu dio Espainiako Gobernuari.
Aurten Txiki eta Otaegi fusilatu zituztela 50 urteko beteko direnean, Alonsok adierazi du ETAko bi kideek ez zutela nahi Franco osteko gizarte demokratiko bat: "Diktaduraren aurka borrokatzen ziren, baina diktadurak erabilitako tresna berberekin".
Bilboko Aste Nagusia pertsona autistentzat irisgarriagoa izateko zenbait gako dakartzate Oihan Iriarte Eletxigerrak eta Iker Boveda Martinek, euren esperientziatik.
Tenperatura igoera dago aurreikusita datozen egunetarako, eta, sute arriskuak ekiditeko, ostegun iluntzeko 20:00etatik aurrera debekatuta egongo da uzta lanak egitea. Aurretiaz ere neurriak hartuta zituen gobernuak, baina Zarrakazteluko sutea kontrolpean izanda, neurriak malgutu... [+]
Ezagutu dezakezu Euskal Herria gure txoko eder eta famatuenak bisitatuta, Instagramerako edo postal baterako argazkiak aterata zure buruari, kostaldeko paisaietan edo monumentu bisitatuenetan irri eginez. Baina ez duzu Euskal Herria guztiz ezagutuko. Horretarako, hobe zenuke... [+]
Ostiraletik aurrera ur murrizketak ezarriko dituzte Euskal Hirigune Elkargoak barne hartzen dituen eta alerta egoeran dauden 158 herritan, eta metereologia zerbitzuek abisu horia ezarri dute trumoien arriskuagatik. Hego Euskal Herrian, berriz, leku ugaritako termometroek 40... [+]
Bakoitzak 1.680 eguzki panel izango ditu, eta megawatt bateko potentzia. Enpresak hiru urteko epea izango du Muga eta Val izeneko instalazio fotovoltaikoak eraikitzeko.
Erresuma Batuko gobernuak proposatu du delituak dituzten migratzaileak berehalakotasunez deportatzea, ekainean onartutako legearen bide beretik. Lege horrek baimentzen du sententzien %30 beteta dutenak deportatzea; igandeko proposamenarekin ez dute zigorrik bete beharko... [+]
.JPG)
7 urteko umea oporretan zegoen Fuenmayorren (Errioxa). Logroñoko San Pedro ospitaletik Nafarroako ospitalera eraman zuten eta bertan hil zen.
Astelehenetik asteazkenera bitarte eginiko aire erasoetan gutxienez ehun palestinar hil ditu Israelek, horietatik gehienak Gaza hirian, hura osorik okupatzeko asmotan. Gazako Osasun Ministerioaren arabera, 2023ko urriaren 7az geroztik 227 lagun hil dira elikagai eskasiagatik... [+]
Txiki eta Otaegiren fusilamenduen 50. urteurrenaren harira jarritako olana kendu du Zarauzko Udalak. Sortuk salatu du udalak, EAJ eta PSE-EEk osatuta, "zaborra izango balitz bezala" tratatu zuela olana. Zenbait herritarrek berreskuratu eta Azken Portuko plazan ireki dute.
Zer: Biarritz Piano Festival. Amaierako errezitaldia. Benjamin Grosvenor, pianoa.
Egitaraua: Schumann eta Moussorgskyren lanak
Lekua: Biarritzeko ‘Espace Bellevue’.
Data: abuztuaren 8a.
-------------------------
Biarritz Piano Festival... [+]
Munduko hainbat txoko zeharkartzen dituzten ibaiek, bizirik dauden heinean, euren begirada propioa dute mundua bera ikusteko. Gizakiaren garapenaren testigu isilak dira: hirigintza, gerra, kutsadura, uholdeak... dituzte ikusmiran, baita euren bazterretan etengabe ernetzen diren... [+]