Gizartea
Ingurumena
Politika
Ekonomia
Kultura
Euskara
Feminismoa
Hezkuntza
Nazioartea
Iritzia
asteazkena 2025eko ekainaren 25ean
Josune Ariztondo: «Estatuarekin berdinetik berdinera lortu nahi dugu ituna»
Zure babesik gabe independetzia ezinezkoa zaigu
Euskadi Buru Batzarra (EBB) EAJren Sanedrina ote den adierazi diogu Josune Ariztondori: «Bai, batzuek EAJn gailur moduko bat badagoela uste dute. Hitz horrek beste garai eta kultura adierazten du edonola ere. Gaur egun jendeak ia ez du ezagutzen Sanedrin hitza. Gu doktrina eta testamentu zaharra ikastera behartuta egon ginen eta ezagutzen dugu. EBB EAJren Sanedrina ote den? Ez, inola ere. Hori begi-bistan dago». EBBn Gema Gonzalez de Txabarri eta bera dira emakume bakarrak: «Bai, urri gara emakumeok. Emakumeen presentzia mugatzen duen organorik bada, alderdi politikoen exekutiboa da, eta hori ez da gurean bakarrik gertatzen. Baina gurean nabarmena da eta autokritika egin behar dugu. Berdintasunaren aldeko diskurtsoa sendotzen ari den honetan, kapaz izango al gara diskurtsoa oskol hutsa izan ez dadin?».
Emakumeak politikaren jitea alda lezakeen itaundu dugu segidan: «Borobilegia litzateke baietz erantzutea, ezta? Gizarte honetan erdia baino apurtxo bat gehiago emakumeak gara, eta hezkuntzaren ondorioz gizonekiko ezberdinak gara gauzak egiteko orduan. Berdintasunen bidean lantzen den hezkuntza bermatu ahala, gure moduko zerbait garatzen ari gara. Gizartearen erdia bere moduko norbait dela sumatzea garrantzia handikoa da».
Bake eta normalizazio prozesuaren gaineko berbak landu ditugu jarraian, berbok udazken politikoak ekarriko duena ulertzeko adierazgarriak izaki.
Zapaterok «herritarren erabakia errespetatzeko konpromisoa» adierazi du bake eta normalizazio politikoaren bidean. Ez ote da adierazpen anbiguoa?
Lehenik, Zapateroren adierazpenean bakearen aldeko zatia dago: «ETArekin elkarrizketatzen hastera noa». Oso inportantea eta beharrezkoa. Bigarrenik, oinarri demokratikoak hartuz -dio Zapaterok adierazpen horretan-, euskaldunen, euskal herritarren edota euskal gizartearen erabakitzeko gaitasuna -eskubidearen ordez gaitasuna diolakoan nago eta hitz guztiak oso inportanteak dira- aipatzen du: «Oinarrien berdintasunean aukera guztiek lekua dute eta nire eta Gobernuaren izenean Konstituzioaren balore, printzipio, erregelak edo horiekiko konpromisoa nire egiten ditut» esan zuen. Borondatearen errespetua argia da, oinarri demokratikoetan irekia edota anbiguoa, ados. Baina Zapaterok ez du esan, beste batzuek egin ohi duten bezala, Konstituzioaren markoan edo Konstituzioaren halako artikulu pean arituko denik. Konstituzioaren baloreak eta printzipioak aipatzen ditu eta horiek giza eskubideen errespetuak eta baloreak badira, ni prest nago bide horretan joateko.
«Baina»ren bat tartekatu zuen hala ere.
Ni ez diot «baina»rik jarriko ordea, oraingoz ez behintzat. Irekitasun edo anbiguotasun horrek balio bat duela uste dut, eta da: bide bat zabaltzen du bakoitzaren borondatea zein den ikusteko. Herriaren borondateak denon borondatea batzen du eta hor bildu beharko dugu alderdi politiko ezberdinek, zeinek herriaren zati bana ordezkatzen duten, bakoitzak berea. Bakoitzak bestearen mugak eta ordezkaritzak ezagutuz, borondate bakar hori adosten ahal dugun aztertu beharko dugu, izan ere, zerbait adosteko badago hori da eta. Beraz, bainarik jarri gabe, irekitasunak dituen ahalbidetze puntuekin geratzen naiz. Adierazpena itxia balitz alderantziz esango nuke, baina ez diot beldurrik nire iritzia besteekin erkatzeari.
Beste «baina» bat ere ikusi izan da Zapateroren hitzetan: «La decisión de los vascos» euskal herritarrenaz gain, nafarrena edota Iparraldekoena ere ba ote?
Egia da. Niretzat garbi da euskaldunak nor garen! Berarentzat? Berak vascos esaten du. Eta horrexegatik esaten dut adierazpen irekia dela, ez baitu ere esan vascos de la comunidad autonoma... Agian berarentzat ez da beharrezkoa. EAJk akordioetara iristeko borondatea dauka, baldin eta euskaldunok itunetara iristeko borondatea badaukagu, itun horrekin Estatuarekin ere, berdinetik berdinera, ituna lortu nahi dugu. Ikusiko dugu denon artean zer adosten dugun, baina denon arteko esfortzuarekin itun batera iritsiko garelakoan nago.
Badago beste «kezka» bat ere: PSOE eta PPren arteko harreman txarra. Zein neurritan kezkatzen zaitu horrek?
Neurri handian. Bakearen aldeko apustu handi eta estrategiko honetan PP ez egotea oso larria da. PP bere baitan asko sufritutako alderdia da, Estatuan milioika boto biltzen duen alderdi oso hedatua da, baita EAEn eta Euskal Herri osoan ere. Horregatik, PPren buruzagien jarrerak kezkatzen nau.
Frantziako Barne ministro Sarkozyk honela esan du bestalde: «ETAren arazoa Espainiari dagokion gaia da».
Sarkozyk edo maila bereko ministro batek horrelako balorazio bat egitea friboloa ez ote den nago. Europako Batasunean ez dago ia estaturik ukitzen ez duen gatazka edo arazorik. Poliziaren ikuspegitik baino ez bada ere kontuan hartzekoa da, horregatik dago seguritateari buruzko Shengen akordioa. Halaber, Euskal Herriaren zati bat Frantziako Estatuan dago eta hori ez du EAJk esaten, entziklopediek baizik. Euskal Herriko gatazka bortitzak Frantziako Estatuan duen tokia izanda, ez duela berarekin ezer ikusirik esatea itsua izatea da. Baliteke Sarkozyk pentsatzea ETAk zeharka baino ez duela ukitzen eta Espainiako kontua dela. Hori auzia bide motzetik eta ikuspegi taktikotik aztertzea da ordea. Euskara galtzea eta euskal kultura hiltzea Frantziako arazoa ere badelako. Euskal auziak badu Frantziako Estatuan ere leku, eta gainera ez da nazio arazo bakarra. Korsika, Bretainia... ere badaude eta Sarkozyk hobe luke auzi denentzat irtenbide demokratikoa bilatzea.
Prozesua aurrera doa, baina atxiloketak daude. EBBko Gorka Agirrerena tarteko.
Gorkaren irudia lurraren pare jartzeko asmoa izan da, besterik da bakoitzak zer sinesten duen eta zer ez. Gorkak bere burua desitxuratua ikusi du hedabideetan, irainez betetako aipamen artean. Berea bakearen alde egindako lan politikoa eta gizatiarra da, horregatik ez dugu ulertzen Marlaskaren joera. Epaile honek ez ditu sumarioaren sekretua eta errugabetasun printzipioa babestu, eta gainera ez du argitu zein den akusazioa. Gorkak ez du bere burua defendatzeko akusazio garbirik jaso. Non dago justiziaren seriotasuna?
Judikatura politizatua, erakunde politikoak judikaturaren menpe... Bake prozesuak krisia eragin al lezake Estatuan?
Ez dut uste. Gainera ez dut EAJ biktima bakar gisa azaldu nahi. Errugabe asko sufritu eta sufritzen ari da herri honetan. Gorka bat da eta horrek gure alderdiaren zaina ukitu du, exekutibo nazionala. Baina gure Lehendakaria ere ukitu dute, baita kultur eta pertsona gune garrantzitsuak ere. Zentzugabekeria judizial hauek kointurazkoak direla eta laster beren lekua hartuko dutela pentsatu nahi dut, amaitzen direnean ez dutela baliorik izango, alegia. Denborak argituko du gertatua. Zapaterok erabakia aditzera eman duen garaian, bere gainetik eta denon gainetik agertu nahi izan du Marlaskak. Ez dut auzia banalizatu nahi, gertatua larria baita. Judikaturak barruraino sartu du hanka eta berak atera dezala.
Zapateroren adierazpenaren ostean PSE-EE eta Batasuna bildu ziren. Batasuna legez kanpo dago. Praktikan ezagutzeko modu bat izan ote da? Beharrezko argazkia?
Argazki hori zabaldu da, baina -PP alde batera utzita- jakina da alderdi guztiok bildu garela, argazki izan edo ez. Legala balitz bezalako tratua emateak asetzen al du Batasuna? Ez, garbi dago ezetz. Batasunak legezko estatusa berreskuratu behar du. Legez kanpo dagoenak segurtasun eza ikaragarria dauka eta gizartean kalteak jasaten ditu. Bileran horretaz ere berba egingo zutela imajinatzen dut. Elkar onartzen eta elkar aitortuz sartu baziren bilerara, bada, itxaropena dut ez dela denbora luze joango Batasunak bere izaera juridikoa berreskura dezan.
EAJ Ménage a trois delakotik at dago itxura batez. Protagonistak eurak dira...
Ez naiz abila pose kontuetan eta ez nuke itxurakeriatan aritu nahi. EAJ da dena, eta horrela da herritarrek horrela nahi dutelako. Badugu prozesu bikoitz bat, batetik bakea lortu nahi dugu eta aldi berean gure arteko elkarbizitza politikorako habeak jartzeko konpromisoa hartu dugu. Herri honetan protagonismoak 48 ordutan aldatzen dira, eraldatzen edo itxuraldatzen. Bihar beste argazki bat aterako da eta prozesuak beste itxura bat hartuko du. Ez naute aldian aldiko argazkiek kezkatzen. Bakeak ekarriko digun eta elkarbizitza politikora eramango gaituen prozesuak eraldaketa handiak ekarriko ditu gizartean, protagonismoaren klabeak aldatuko dira, klabeak denok aldatuko ditugu, alegia. Protagonismo politikoa boto biltzean lortzen da, boto emaitzen balantzea da alderdiok daukagun orrialde bakarra, gure aurkezpen gutuna, eta hori ez da egun bateko argazkiaren arabera lortzen. EAJ zentzuz eta gogoz ari da bakearen alde lanean eta ez protagonismoaren bila.
Prozesuan Ibarretxe Plana izan zen. Iragana al da? Koiunturazkoa izan ote zen?
Ez zen koiunturazkoa ez iragana. Prozesua bide horretatik doa eta gainera Legebiltzarrean onartu ziren planaren balore eta printzipioek are onarpen zabalagoa izango dute etorkizunean.
Imaz eta Egibarren sektoreen jarreren oreka eta lema eramailea ote da Josune Ariztondo? Barne indarrak orekatuak al dira alderdian?
EBB organo kolejiatua da. Gutariko bakoitza eta banaka hautatuak gara, horrek eztabaidarako aukera gehiago ematen digu, baita beste sendotasun bat ere alderdiari. Ondo dakigu kanpoan zer esames dabiltzan eta alderdian zerk egiten duen kalte. Elkarbizitzarako bake-bideak agiria da gure ardatza eta lema, datozen urtetarako prozesuaren nondik norakoa zehatz-mehatz adierazten duena. Gure estrategia politikoa, hitz batean. Hitzez hitz elkarri zuzenketak eginda eta elkarrekin onartua da. Bertan gaur egun egiten diren galdera askori erantzuten zaio. EAJn dauden organoak daude eta bertan erabakitzen da erabaki beharrekoa. Azken exekutiboa 2004an hautatu zen. Hortik kanpo interes asko dago, eraso foko asko dago, bakoitzak nahi duena esango du, baina alderdian ez dago desorekarik, esames horiek ez gaituzte ukitzen ez desorekatzen.
ETA eta Gobernuaren arteko harremanen ondoko zein udazken politiko espero duzu? Espetxe politikan aldaketarik edota Downing Streeten antzeko adierazpen bat espero daitezke?
Adierazpenak izan daitezke, ez dut dudarik egiten. Adierazpenez gain ordea, urratsak ikusi nahi nituzke. Hauxe da ikusi nahiko nukeen argazkia: Estatu eta ETAren arteko elkarrizketak erritmo onean doazelako preso politikoen politika aldatzea, hurbiltze programa batekin zerikusia izan dezaketen neurriak hartzea eta egoera batzuetan dauden presoak kaleratzea. Adierazpenekin edo gabe, horrelako zerbait. Bestetik, Batasuna, izen horrekin edo besterekin, elkargune izatea, alderdiok politikarako prest egotea eta askotan modu kriptikoan metodologia diogun hori mahai gainean egotea. Alegia, alderdiok taldetan hitz egiten hasi garela ikustea, adierazpen baten bidez, adierazpenik gabe edo aurresku batekin beharrezkoa bada ere.
Udal eta Foru hauteskundeak etorriko dira ondoren. Orduan neurtuko al da prozesuaren osasuna?
Ez da erraza ezer iragartzea, egoera berri batera baikoaz. Aipatu urratsak ematen badira, denok espero dugu 2000tik gaur arte burututako hauteskundeetan izandako tentsio guneak eta uneak ez errepikatzea. ETAren biolentziarik gabeko aroetan ezker abertzaleak leku zabalagoa aurkitu du. Gainera, alderdien arteko mugimendu horiek guztiak eman ondoren aldaketak egongo dira. Denon artean elkarlan foro bat ipintzen dugun neurrian, herri lanak eginez gero, bakoitza bere egoitzan lanean, nik uste, hauteskunde biharamunean, emaitzak emaitza, denok lanera eta harmonian itzultzeko gai izango garela. Bestela ez ditugu herri honek alderdi politiko nahiz buruzagiengandik espero dituen aurreikuspenak beteko eta orduan porrota alderdiona izango da.
El Péndulo patriótico-ren ideia hizpide
«Herri sentiberatasuna politika bihurtu nahi dugu»
El péndulo patriótico liburuaren ideiaren harian hauxe esan nahi dut: ez alderdia bakarrik, alderdiko hainbat pertsona ere pendulo izan da. Izan ere, pertsonak aldatzen dira, alderdia aldatzen da, egoera aldatu egiten delako. Alegia, egoera nola alderdia ere horrela aldatzen da. Gure buruzagi zahar batek -Jose Mari Lasarte- EAJ «Euskal gehiengoaren espresioa ginela» esaten zuen. Hau da, gizartea aztertu egiten dugula, eta egoera ahalik eta hoberen interpretatu. Buruzagitzarako grina bakarrik duen alderdi batek ezin duela kalean gertatzen dena irakurri bakarrik, baizik, eragin egin behar duela. Orain hogeita hamar urte, trantsizio garaian, asmatu genuela uste dut, eta orain, bigarren trantsizioan, bide berean goaz, asmatzen ari garelakoan nago. Politikaren bidegurutzean gaude berriz ere, eta alderdi asko izan arren -zorionez denok ahotsa dugu-, agian gurea nabarmenago entzuten da gure eragina eta interpelazioa nabarmenagoa delako. Gustukoa dut Lasarteren doktrina. Alegia, guk ez diogu, komunistek egiten zuten moduan -beren garaia kontuan hartuta diot-, doktrina bat ezartzen gizarteari, laborategian pentsatua lehenik eta gero gizartean ezarria. Guk herriaren sentiberatasun zati bat hartu eta adierazpen politiko bihurtu nahi dugu. Politika, herri sentiberatasuna hartuz eta aldi berean gizartean eraginez egin behar da, nik uste.
Irakurrienak
Matomo erabiliz
#1
#2
Xalba Ramirez
|
Irutxuloko Hitza
#3
Rafael Poch
|
CTXT
#4
Eneko Imaz Galparsoro
#5
Mikel Aramendi
Azkenak
2025-06-25
Gorka Intxausti Aranguren
Ez hil, faborez
HIL FABOREZ FEST
Lekua: Ibaola Harriak, Eskuernaga.
Taldeak: Lukiek, Las Sexpeares, Seggs Tape, GAL, Chuleria Joder!, Aposapo, Bayou la Batre, Borla, Türbot, Malakias MX3
Data: 2025eko ekainaren 14a.
--------------------------------------------------------
2025-06-25
Jon Fernández González
EAEko herritarren %58k mugak gainditzen dituen aire kutsatua arnastu du 2024an
EAEko 1,3 milioi biztanlek Europar Batasunak 2030erako ezarri berri dituen mugak gainditzen dituen aire kutsatua arnastu zuten 2024an, Ekologistak Martxanek eginiko ikerketaren arabera.
2025-06-25
Hala Bedi
Gasteizko lorezainek grebarako eskubidea aldarrikatu dute hiriko hainbat iturri berdez tindatuz
ESK eta LAB sindikatuek jakinarazi dutenez, lorezainek greba egiteko duten zilegitasuna aldarrikatu nahi izan dute ekintza ikusgarri honen bitartez. PSE eta EAJren gobernu-taldea seinalatu dute erantzule nagusi gisa, "Green Capital markaren atzean hiriaren ikurra zaintzen... [+]
Mendebaldea bere mundu-gerra eskalatzen ari da
Gaza izan zen iragarpena, Ukraina tanteoa, Iran eskalada, baina Errusia eta Txina dira traka eta azken helburua. Europar Batasunak "Israelek bere burua defendatzeko duen eskubidea" baieztatzen jarraitzen du, eta bere lehen potentziaren buruak aitortzen du "Israel lan... [+]
2025-06-25
Xiberoko Botza
Ikusgarrietako intermitenteek lana mentx düe
Frantziako gobernamentüak ekonomiak egin nahian, leküko kolektibitateer eta eskülder sos pübliko gütigo banatü dü. Horrek ondorioak badütü, ekonomia handiena kültüran egin beita. Intermitenteek nekeziak ezagütze... [+]
2025-06-24
Eneko Imaz Galparsoro
EAJren hizkuntza eskakizunetarako proposamena “atzerapausoa” dela salatu dute ELAk eta LABek
Euskara eskakizunak zehazteko derrigortasun indizea ezabatzea eta erabakia erakunde bakoitzaren esku uztea proposatu zuen iragan astean EAJk. LABek salatu du derrigortasun indizea kenduz gero, epaileen "borondate euskarafoboak" ezarriko lukeela hizkuntza eskakizunaren... [+]
.jpeg)
2025-06-24
Jon Fernández González
Arabako Aldundiak indarkeria matxistaren biktimei arreta murriztu diela salatu du ESK-k
Lanpostuak, emakumeak artatzeko egonaldi ertaineko harrera zerbitzua eta aurrekontua murriztu ditu Aldundiak.
2025-06-24
Eneko Imaz Galparsoro
Zenbait lagun zauritu dira Hernaniko San Joan gaueko istiluetan, eta gutxienez pertsona bat atxilotu dute
Xabier Lertxundi alkateak adierazi du istiluak leku eta ordu ezberdinetan gertatu direla, eta haien artean ea loturarik dagoen ikertzen ari dira. Udaltzaingoak laguntza eskatu dio Ertzaintzari 03:30 aldera, eta haiek oldartzean hainbat lagun zauritu dituzte. Segurtasun Sailak... [+]
2025-06-24
Mikel Aramendi
ANALISIA
Chen Yun: txoria eta kaiolaren auziak hortxe jarraitzen du
Ekainaren 13an, ezohiko ekitaldi baten lekuko izan zen Pekineko Herriaren Areto Handia: Txinako Alderdi Komunistaren aginte goren osoak (baimenduta leudekeen absentziak salbu; nola jakin horietakoa ote zen He Weidong jeneralarena? Izan ere, ez zen ageri mahai nagusian,... [+]
2025-06-24
Jon Fernández González
Bilboko Bira Kulturak eskaintza gutxituko du laguntza publikoen murrizketagatik
Ez dute itxiko, baina orain arte eskaini duten programazioari ezin izango diote eutsi. "Bira txikiago bat" izango dela zabaldu dute sare sozialetan.
2025-06-24
Mikel Garcia Idiakez
Nola debekatu sare sozialak erabiltzea 16 urtez azpikoei? Australiako Gobernuak badu formula
Legez, 16 urte bete arte ezingo dituzte sare sozialak erabili Australian, urte bukaera honetatik aurrera. Baina nola gauzatzen da hori praktikan? Gobernuaren azterketa batek ondorioztatu du teknikoki bideragarria dela, eta aurrekaria jarri du bide bera hartu nahi duten... [+]
2025-06-24
Eneko Imaz Galparsoro
Israeli boikota musika jaialdietan ere
El Salto hedabideak argitaratu zuen Espainiako dozenaka musika jaialdiren Superstruct sustatzailea Israelen aldeko funts batek erosi zuela. Geroztik, musika talde eta bakarlari ugari batu dira KKR-ren aurkako boikot kanpainan, eta Israel Palestinan egiten ari den genozidioaren... [+]
2025-06-24
Jon Fernández González
NATOtik ukatu egin dute Sánchezek iragarritako gastu militarraren salbuespena
Mark Rutte NATOko Idazkari Orokorrak ukatu egin du “baztertze klausula” onartu zaionik Espainiako Estatuari. Kalkuluen arabera, BPGren %3,5a gastu militarretara bideratu beharko du gobernuak, NATOk eskatzen dituen kompromisoak betetzeko.
2025-06-24
Eneko Imaz Galparsoro
Trumpek Israel eta Iran arteko su-etena iragarri du eta ordu gutxira zalantzan dago jada
Iranek AEBen Qatarreko base militarrari eraso egin ostean eman du ustezko akordioaren berri Etxe Zuriko maizterrak, Truth Social sare sozialean. Ostean, Israelgo Gobernuak adierazi du Trumpen proposamena onartu duela, eta berdina egin du Irango Segurtasun Nazionaleko... [+]
Eguneraketa berriak daude