Gizartea
Ingurumena
Politika
Ekonomia
Kultura
Euskara
Feminismoa
Hezkuntza
Nazioartea
Iritzia
asteazkena 2025eko irailaren 10ean
Josune Ariztondo: «Estatuarekin berdinetik berdinera lortu nahi dugu ituna»
Kazetaritza independenteak herritarren babesa du arnas
Euskadi Buru Batzarra (EBB) EAJren Sanedrina ote den adierazi diogu Josune Ariztondori: «Bai, batzuek EAJn gailur moduko bat badagoela uste dute. Hitz horrek beste garai eta kultura adierazten du edonola ere. Gaur egun jendeak ia ez du ezagutzen Sanedrin hitza. Gu doktrina eta testamentu zaharra ikastera behartuta egon ginen eta ezagutzen dugu. EBB EAJren Sanedrina ote den? Ez, inola ere. Hori begi-bistan dago». EBBn Gema Gonzalez de Txabarri eta bera dira emakume bakarrak: «Bai, urri gara emakumeok. Emakumeen presentzia mugatzen duen organorik bada, alderdi politikoen exekutiboa da, eta hori ez da gurean bakarrik gertatzen. Baina gurean nabarmena da eta autokritika egin behar dugu. Berdintasunaren aldeko diskurtsoa sendotzen ari den honetan, kapaz izango al gara diskurtsoa oskol hutsa izan ez dadin?».
Emakumeak politikaren jitea alda lezakeen itaundu dugu segidan: «Borobilegia litzateke baietz erantzutea, ezta? Gizarte honetan erdia baino apurtxo bat gehiago emakumeak gara, eta hezkuntzaren ondorioz gizonekiko ezberdinak gara gauzak egiteko orduan. Berdintasunen bidean lantzen den hezkuntza bermatu ahala, gure moduko zerbait garatzen ari gara. Gizartearen erdia bere moduko norbait dela sumatzea garrantzia handikoa da».
Bake eta normalizazio prozesuaren gaineko berbak landu ditugu jarraian, berbok udazken politikoak ekarriko duena ulertzeko adierazgarriak izaki.
Zapaterok «herritarren erabakia errespetatzeko konpromisoa» adierazi du bake eta normalizazio politikoaren bidean. Ez ote da adierazpen anbiguoa?
Lehenik, Zapateroren adierazpenean bakearen aldeko zatia dago: «ETArekin elkarrizketatzen hastera noa». Oso inportantea eta beharrezkoa. Bigarrenik, oinarri demokratikoak hartuz -dio Zapaterok adierazpen horretan-, euskaldunen, euskal herritarren edota euskal gizartearen erabakitzeko gaitasuna -eskubidearen ordez gaitasuna diolakoan nago eta hitz guztiak oso inportanteak dira- aipatzen du: «Oinarrien berdintasunean aukera guztiek lekua dute eta nire eta Gobernuaren izenean Konstituzioaren balore, printzipio, erregelak edo horiekiko konpromisoa nire egiten ditut» esan zuen. Borondatearen errespetua argia da, oinarri demokratikoetan irekia edota anbiguoa, ados. Baina Zapaterok ez du esan, beste batzuek egin ohi duten bezala, Konstituzioaren markoan edo Konstituzioaren halako artikulu pean arituko denik. Konstituzioaren baloreak eta printzipioak aipatzen ditu eta horiek giza eskubideen errespetuak eta baloreak badira, ni prest nago bide horretan joateko.
«Baina»ren bat tartekatu zuen hala ere.
Ni ez diot «baina»rik jarriko ordea, oraingoz ez behintzat. Irekitasun edo anbiguotasun horrek balio bat duela uste dut, eta da: bide bat zabaltzen du bakoitzaren borondatea zein den ikusteko. Herriaren borondateak denon borondatea batzen du eta hor bildu beharko dugu alderdi politiko ezberdinek, zeinek herriaren zati bana ordezkatzen duten, bakoitzak berea. Bakoitzak bestearen mugak eta ordezkaritzak ezagutuz, borondate bakar hori adosten ahal dugun aztertu beharko dugu, izan ere, zerbait adosteko badago hori da eta. Beraz, bainarik jarri gabe, irekitasunak dituen ahalbidetze puntuekin geratzen naiz. Adierazpena itxia balitz alderantziz esango nuke, baina ez diot beldurrik nire iritzia besteekin erkatzeari.
Beste «baina» bat ere ikusi izan da Zapateroren hitzetan: «La decisión de los vascos» euskal herritarrenaz gain, nafarrena edota Iparraldekoena ere ba ote?
Egia da. Niretzat garbi da euskaldunak nor garen! Berarentzat? Berak vascos esaten du. Eta horrexegatik esaten dut adierazpen irekia dela, ez baitu ere esan vascos de la comunidad autonoma... Agian berarentzat ez da beharrezkoa. EAJk akordioetara iristeko borondatea dauka, baldin eta euskaldunok itunetara iristeko borondatea badaukagu, itun horrekin Estatuarekin ere, berdinetik berdinera, ituna lortu nahi dugu. Ikusiko dugu denon artean zer adosten dugun, baina denon arteko esfortzuarekin itun batera iritsiko garelakoan nago.
Badago beste «kezka» bat ere: PSOE eta PPren arteko harreman txarra. Zein neurritan kezkatzen zaitu horrek?
Neurri handian. Bakearen aldeko apustu handi eta estrategiko honetan PP ez egotea oso larria da. PP bere baitan asko sufritutako alderdia da, Estatuan milioika boto biltzen duen alderdi oso hedatua da, baita EAEn eta Euskal Herri osoan ere. Horregatik, PPren buruzagien jarrerak kezkatzen nau.
Frantziako Barne ministro Sarkozyk honela esan du bestalde: «ETAren arazoa Espainiari dagokion gaia da».
Sarkozyk edo maila bereko ministro batek horrelako balorazio bat egitea friboloa ez ote den nago. Europako Batasunean ez dago ia estaturik ukitzen ez duen gatazka edo arazorik. Poliziaren ikuspegitik baino ez bada ere kontuan hartzekoa da, horregatik dago seguritateari buruzko Shengen akordioa. Halaber, Euskal Herriaren zati bat Frantziako Estatuan dago eta hori ez du EAJk esaten, entziklopediek baizik. Euskal Herriko gatazka bortitzak Frantziako Estatuan duen tokia izanda, ez duela berarekin ezer ikusirik esatea itsua izatea da. Baliteke Sarkozyk pentsatzea ETAk zeharka baino ez duela ukitzen eta Espainiako kontua dela. Hori auzia bide motzetik eta ikuspegi taktikotik aztertzea da ordea. Euskara galtzea eta euskal kultura hiltzea Frantziako arazoa ere badelako. Euskal auziak badu Frantziako Estatuan ere leku, eta gainera ez da nazio arazo bakarra. Korsika, Bretainia... ere badaude eta Sarkozyk hobe luke auzi denentzat irtenbide demokratikoa bilatzea.
Prozesua aurrera doa, baina atxiloketak daude. EBBko Gorka Agirrerena tarteko.
Gorkaren irudia lurraren pare jartzeko asmoa izan da, besterik da bakoitzak zer sinesten duen eta zer ez. Gorkak bere burua desitxuratua ikusi du hedabideetan, irainez betetako aipamen artean. Berea bakearen alde egindako lan politikoa eta gizatiarra da, horregatik ez dugu ulertzen Marlaskaren joera. Epaile honek ez ditu sumarioaren sekretua eta errugabetasun printzipioa babestu, eta gainera ez du argitu zein den akusazioa. Gorkak ez du bere burua defendatzeko akusazio garbirik jaso. Non dago justiziaren seriotasuna?
Judikatura politizatua, erakunde politikoak judikaturaren menpe... Bake prozesuak krisia eragin al lezake Estatuan?
Ez dut uste. Gainera ez dut EAJ biktima bakar gisa azaldu nahi. Errugabe asko sufritu eta sufritzen ari da herri honetan. Gorka bat da eta horrek gure alderdiaren zaina ukitu du, exekutibo nazionala. Baina gure Lehendakaria ere ukitu dute, baita kultur eta pertsona gune garrantzitsuak ere. Zentzugabekeria judizial hauek kointurazkoak direla eta laster beren lekua hartuko dutela pentsatu nahi dut, amaitzen direnean ez dutela baliorik izango, alegia. Denborak argituko du gertatua. Zapaterok erabakia aditzera eman duen garaian, bere gainetik eta denon gainetik agertu nahi izan du Marlaskak. Ez dut auzia banalizatu nahi, gertatua larria baita. Judikaturak barruraino sartu du hanka eta berak atera dezala.
Zapateroren adierazpenaren ostean PSE-EE eta Batasuna bildu ziren. Batasuna legez kanpo dago. Praktikan ezagutzeko modu bat izan ote da? Beharrezko argazkia?
Argazki hori zabaldu da, baina -PP alde batera utzita- jakina da alderdi guztiok bildu garela, argazki izan edo ez. Legala balitz bezalako tratua emateak asetzen al du Batasuna? Ez, garbi dago ezetz. Batasunak legezko estatusa berreskuratu behar du. Legez kanpo dagoenak segurtasun eza ikaragarria dauka eta gizartean kalteak jasaten ditu. Bileran horretaz ere berba egingo zutela imajinatzen dut. Elkar onartzen eta elkar aitortuz sartu baziren bilerara, bada, itxaropena dut ez dela denbora luze joango Batasunak bere izaera juridikoa berreskura dezan.
EAJ Ménage a trois delakotik at dago itxura batez. Protagonistak eurak dira...
Ez naiz abila pose kontuetan eta ez nuke itxurakeriatan aritu nahi. EAJ da dena, eta horrela da herritarrek horrela nahi dutelako. Badugu prozesu bikoitz bat, batetik bakea lortu nahi dugu eta aldi berean gure arteko elkarbizitza politikorako habeak jartzeko konpromisoa hartu dugu. Herri honetan protagonismoak 48 ordutan aldatzen dira, eraldatzen edo itxuraldatzen. Bihar beste argazki bat aterako da eta prozesuak beste itxura bat hartuko du. Ez naute aldian aldiko argazkiek kezkatzen. Bakeak ekarriko digun eta elkarbizitza politikora eramango gaituen prozesuak eraldaketa handiak ekarriko ditu gizartean, protagonismoaren klabeak aldatuko dira, klabeak denok aldatuko ditugu, alegia. Protagonismo politikoa boto biltzean lortzen da, boto emaitzen balantzea da alderdiok daukagun orrialde bakarra, gure aurkezpen gutuna, eta hori ez da egun bateko argazkiaren arabera lortzen. EAJ zentzuz eta gogoz ari da bakearen alde lanean eta ez protagonismoaren bila.
Prozesuan Ibarretxe Plana izan zen. Iragana al da? Koiunturazkoa izan ote zen?
Ez zen koiunturazkoa ez iragana. Prozesua bide horretatik doa eta gainera Legebiltzarrean onartu ziren planaren balore eta printzipioek are onarpen zabalagoa izango dute etorkizunean.
Imaz eta Egibarren sektoreen jarreren oreka eta lema eramailea ote da Josune Ariztondo? Barne indarrak orekatuak al dira alderdian?
EBB organo kolejiatua da. Gutariko bakoitza eta banaka hautatuak gara, horrek eztabaidarako aukera gehiago ematen digu, baita beste sendotasun bat ere alderdiari. Ondo dakigu kanpoan zer esames dabiltzan eta alderdian zerk egiten duen kalte. Elkarbizitzarako bake-bideak agiria da gure ardatza eta lema, datozen urtetarako prozesuaren nondik norakoa zehatz-mehatz adierazten duena. Gure estrategia politikoa, hitz batean. Hitzez hitz elkarri zuzenketak eginda eta elkarrekin onartua da. Bertan gaur egun egiten diren galdera askori erantzuten zaio. EAJn dauden organoak daude eta bertan erabakitzen da erabaki beharrekoa. Azken exekutiboa 2004an hautatu zen. Hortik kanpo interes asko dago, eraso foko asko dago, bakoitzak nahi duena esango du, baina alderdian ez dago desorekarik, esames horiek ez gaituzte ukitzen ez desorekatzen.
ETA eta Gobernuaren arteko harremanen ondoko zein udazken politiko espero duzu? Espetxe politikan aldaketarik edota Downing Streeten antzeko adierazpen bat espero daitezke?
Adierazpenak izan daitezke, ez dut dudarik egiten. Adierazpenez gain ordea, urratsak ikusi nahi nituzke. Hauxe da ikusi nahiko nukeen argazkia: Estatu eta ETAren arteko elkarrizketak erritmo onean doazelako preso politikoen politika aldatzea, hurbiltze programa batekin zerikusia izan dezaketen neurriak hartzea eta egoera batzuetan dauden presoak kaleratzea. Adierazpenekin edo gabe, horrelako zerbait. Bestetik, Batasuna, izen horrekin edo besterekin, elkargune izatea, alderdiok politikarako prest egotea eta askotan modu kriptikoan metodologia diogun hori mahai gainean egotea. Alegia, alderdiok taldetan hitz egiten hasi garela ikustea, adierazpen baten bidez, adierazpenik gabe edo aurresku batekin beharrezkoa bada ere.
Udal eta Foru hauteskundeak etorriko dira ondoren. Orduan neurtuko al da prozesuaren osasuna?
Ez da erraza ezer iragartzea, egoera berri batera baikoaz. Aipatu urratsak ematen badira, denok espero dugu 2000tik gaur arte burututako hauteskundeetan izandako tentsio guneak eta uneak ez errepikatzea. ETAren biolentziarik gabeko aroetan ezker abertzaleak leku zabalagoa aurkitu du. Gainera, alderdien arteko mugimendu horiek guztiak eman ondoren aldaketak egongo dira. Denon artean elkarlan foro bat ipintzen dugun neurrian, herri lanak eginez gero, bakoitza bere egoitzan lanean, nik uste, hauteskunde biharamunean, emaitzak emaitza, denok lanera eta harmonian itzultzeko gai izango garela. Bestela ez ditugu herri honek alderdi politiko nahiz buruzagiengandik espero dituen aurreikuspenak beteko eta orduan porrota alderdiona izango da.
El Péndulo patriótico-ren ideia hizpide
«Herri sentiberatasuna politika bihurtu nahi dugu»
El péndulo patriótico liburuaren ideiaren harian hauxe esan nahi dut: ez alderdia bakarrik, alderdiko hainbat pertsona ere pendulo izan da. Izan ere, pertsonak aldatzen dira, alderdia aldatzen da, egoera aldatu egiten delako. Alegia, egoera nola alderdia ere horrela aldatzen da. Gure buruzagi zahar batek -Jose Mari Lasarte- EAJ «Euskal gehiengoaren espresioa ginela» esaten zuen. Hau da, gizartea aztertu egiten dugula, eta egoera ahalik eta hoberen interpretatu. Buruzagitzarako grina bakarrik duen alderdi batek ezin duela kalean gertatzen dena irakurri bakarrik, baizik, eragin egin behar duela. Orain hogeita hamar urte, trantsizio garaian, asmatu genuela uste dut, eta orain, bigarren trantsizioan, bide berean goaz, asmatzen ari garelakoan nago. Politikaren bidegurutzean gaude berriz ere, eta alderdi asko izan arren -zorionez denok ahotsa dugu-, agian gurea nabarmenago entzuten da gure eragina eta interpelazioa nabarmenagoa delako. Gustukoa dut Lasarteren doktrina. Alegia, guk ez diogu, komunistek egiten zuten moduan -beren garaia kontuan hartuta diot-, doktrina bat ezartzen gizarteari, laborategian pentsatua lehenik eta gero gizartean ezarria. Guk herriaren sentiberatasun zati bat hartu eta adierazpen politiko bihurtu nahi dugu. Politika, herri sentiberatasuna hartuz eta aldi berean gizartean eraginez egin behar da, nik uste.
Irakurrienak
Matomo erabiliz
#1
Lander Arbelaitz Mitxelena
#2
Etzi.pm
|
Yeray Gascón
#4
#5
Zigor Olabarria Oleaga
Azkenak
2025-09-10
Gedar
“Ontzidia blokeatzen badute, unibertsitateak hartuko ditugu”
Europako hainbat unibertsitatetan ikasleek abiatutako dinamikarekin bat egin du IAk, eta hurrengo deialdietara adi egoteko eskatu du.
Azaroaren 23an izango dira Arabako kontzejuetako hauteskundeak
Arabako Foru Aldundiak adierazi du litekeena dela irailaren 21ean irekitzea epea hautagaien zerrendak aurkezteko.
2025-09-10
Hizkuntz Eskubideen Behatokia
Hizkuntz Eskubideen Behatokia
Hizkuntz eskubideen abuztuko urraketa eta zoriontze aipagarrienak
2025-09-10
Mikel Garcia Idiakez
Hezkuntzan eremuka lan egitea fokupean jarri du Kataluniako Auzitegi Nagusiaren ebazpenak
DBHko 4. mailan eremuka irakastea planteatzen duen curriculum agindua bertan behera utzi du Kataluniako Auzitegi Nagusiak, aurrez Batxilergoan egin zuen gisan. Eremukako proiektuen aurkako salaketa Aspepc DBHko irakasle katalanen sindikatuak jarri zuen.
2025-09-10
Lander Arbelaitz Mitxelena
Bigarren erasoa Gazara doan flotillaren aurka, oraingoan ere drone bidez
Global Sumud Flotillan parte hartzen duen Alma itsasontziari drone bidez eraso egin diote asteartetik asteazkenerako gauean, Tunisiako kostan. Aurreko egunean berdina gertatu zitzaion ontzidiko beste itsasontzi bati eta beraz, bi egunetan pairatutako bigarren erasoa da.
2025-09-09
Zigor Olabarria Oleaga
Israelek Hamaseko negoziatzaileak bonbardatu ditu Qatarreko hiriburuan
Erasoaren helburu izan direnak Trumpek proposatutako su-etena negoziatzen ari zirela azaldu du Hamasek. Israelek erasoa baieztatu du, eta Qatarrek “eraso kriminala” kondenatu.
2025-09-09
Gorka Peñagarikano Goikoetxea
Nepalgo lehen ministroak dimisioa eman du, protesta gogorren ondorioz
Liskarretan gutxienez hogei pertsona hil dira astelehenean. Astearte goizean, lehen ministroaren etxeari su eman diote manifestariek. Herritarrik gazteenak ari dira protestan, gobernuaren ustelkeriaren aurka, eta bereziki, sare sozialen debekuak eraginda.
2025-09-09
ARGIA
Aske utzi dute Jose Mari Dorronsoro euskal presoa, 32 urteren ondoren
Jose Mari Dorronsoro preso politikoak Frantziako Estatuan bete zuen zigorra aintzat hartu ondoren, aske utzi zuten abuztuan, Etxerat elkarteak jakinarazi duenez.
2025-09-09
Mikel Aramendi
ANALISIA
Bazuen mezua, noski, Pekineko desfileak; baina zein zen mezua?
Zuzenean, askok, edo geroago ehunka milioik ikusi ahal izan duten irailaren 3ko Pekineko desfile militar erraldoiak bazuen, bai horixe, mezua. Halako guztiek bezala, esan genezake. Antolatzaileen borondateaz harago doazen mezuak, batzuetan. Mezu horiek zein eta norentzat ziren... [+]
2025-09-09
Mikel Garcia Idiakez
Eskola segregazioa gainditzea helburu duen mahaia abiatu du Jaurlaritzak, STEILAS eta ELA gabe
"Erronka izugarria" duen mahaia jarri du martxan Eusko Jaurlaritzak, 50 bat eragilerekin: eskola segregazioa gainditzeko neurriak adostea. STEILAS eta ELA sindikatuek ez dute parte hartu; Jaurlaritzak oinarri dituen politikek segregazioa betikotzen dutela diote.
2025-09-09
Jon Torner Zabala
Itsasoaren berotzeak euskal kostaldeko espezie batzuen portaera aldatu du, Aztiren arabera
"Berdela iparralderantz ari da mugitzen, itsasoa berotzeak sardinari ez dio on egiten eta geroz eta gutxiagoa dago, antxoarentzat ona da eta geroz eta gehiago dago, baina txikiagoa da...", dio Aztiko ikerlari Xabier Irigoienek, EITB Datak tenperaturaren gorakadaz egin... [+]
2025-09-09
Gorka Peñagarikano Goikoetxea
Israelek Gaza hiria ebakuatzeko agindua eman du eta drone batek eraso egin dio Flotillari Tunisian
Hirian milioi bat pertsona inguru bizi da egun, eta ez dute nora jo. Pazienteekin eta lanean geratuko direla adierazi du Shifa ospitaleko zuzendariak, eta babesa eskatu dio nazioarteari. Bestalde, gauerdian, Global Summud Flotillako ontzi bati eraso egin dio drone batek... [+]
2025-09-09
Gedar
EAJko presidente ohi Andoni Ortuzar kanpo-aholkulari gisa fitxatu du PwC multinazionalak
"Komunikazioan eta gai publikoetan" lagunduko dio enpresari. Lizitazioak manipulatzeagatik isundu izan dute konpainia, eta lotura zuzenak ditu EAJrekin.
2025-09-09
Irutxuloko Hitza
Kaleratzeak Stopek gaitzetsi du Donostian GOe egiteko azkartasuna, ondoko orubeko gazteentzako apartamenduei ekiteko datarik ez dutenean
Joan den astean jakinarazi zuten Basque Culinary Centerren GOe eraikina urriaren 20an inauguratuko dutela, eta horren harira, Kaleratzeak Stop plataformak idatzi bat helarazi du komunikabideetara. Bertan, gaitzetsi egin du Basque Culinary Centerreko eraikin berria 20 hilabetetan... [+]
Eguneraketa berriak daude