Kanpo-zorra


2006ko maiatzaren 28an
Kazetaritza independenteak herritarren babesa du arnas

Klub pribatua da gaur egungo Europa. Ez dio edonori sartzen uzten, eta edonola ere sarrera lortzen duena, bizirik heltzen baldin bada, kanporatua izango da, jatorriko lurraldera edo itsaso zabalera, berriro ere ozeanoan gal dadin. Jarrera ankerragorik ezin da asmatu. Gaur egungo hiritar europarrek ez dute txintik ere esango hori guztia beren begietatik aparte egiten baldin bada. Baina ez dago horretarako eskubiderik. Are bidegabeagoa da kontutan hartzen bada Europaren kanpo-zorra. Bai, kanpo zorra Europak beste lurralde askorekiko duena baita, eta ez alderantzizkoa, sarritan esan ohi den legez. Kanpo-zor horri esker aberastu baita Europan aberatsa dena, eta orain, aldiz, berak sortutako pobreei ateak ixten dizkie gupidarik gabe.

Ez da harritzeko jarrera, nolanahi ere, Europaren beraren intrahistoriari begiradatxoa ematen baldin badiogu. Europar Batasuna lortzeko bidean agertu diren zailtasun ugariak ez dira harrigarri, orain batu beharreko Estatuak itsaslapurren eta lukurreruen tradizioan osatu direnean. Elkarri lapurreta edo mila triskantza eginez. Inoiz kitatu ez diren zorrak. Gaur egun ere, nonahi aurki daiteke horien arrasto urrunago edo hurbilagokoa. Ikus ditzagun zenbait adibide: Brusela omen da Europar Batasunaren hiriburua, hiri zabala, etnia eta hizkuntza anitzetako biztanleria duena; hirian zehar paseatzen duenak Petit Sablon izeneko lorategi txiki zaindu batekin egingo du topo, loretsu eta alai udaberrian, eta aintzira garden baten ondoan, harrizko eskultura bikoitz ikusgarria; oinetako plaka handi batek adierazten du haren esanahia: "Egmont eta Hornes heroiei, Albako dukeak sententzia bidegabean zigortu eta 1568.eko ekainaren 5ean Bruselan burua moztuz erailak". Inperio espainiarrak flandestarren aurka egindako sarraskiaren oroimena. Ez zen berau Bruselako sarraski bakarra izan, Errege frantziarrek ere hiriburua guztiz txikitu baitzuten kanoi-bonbaz, gaur Grand Place dagoen lekua lurrarekin berdinduz. Baina batzuena eta besteena gainditu eta Estatu belgikar propioa eratu zenean, bertoko agintariek ere modu bertsuan eutsi zioten lukurreruen tradizioari, eta Leopold II belgikarren erregeak Afrikaren zati handi eta aberatsa, Kongo Librea izenaz gainera, finka pribatu gisa administratu zuen, eta hango biztanle guztiak esklabu moduan maltratatu. Gehiago kostatu zitzaien, beraz, beltz afrikano hauei Estatu independente mailaraino heltzea, 1960 urtera arte lortu ez zutena, eta gerora ere Belgikak ez die aurreko zorrik ordaindu, gosez eta gerraz hiltzen ikusi dituen arren. Eta metropoli zaharreraino heltzen direnek ez dute harrera onik aurkitzen. Azken eskandalua Antwerpen hiri flamenkoan gertatu da: 18 urteko gazte arrazistak emakume eta haur beltza tiroz erail ditu, hirian hedatua den giro arrazistari segika.

Beste adibide europar bat Greziakoa dugu; gaur Atenas bisitatzen duenak, iragandako garai klasikoetako oroimenaren ondoan, hiriburu pobretu eta nahiko kaotikoa aurkituko du. Behinolako edertasunaren bila Akropolisa bisitatzen duenak, laster nabarmenduko du Perikles zenaren obra ederretatik oso gutxi gordetzen dela, eta nabarmenagoa dela hutsa Partenoiaren friso behinola ederretan edo Erekteoi deitu tenpluko kariatideetan. Jakingo du, horrela, lord Elgin gobernadore britainiarrak lapurtu zituela bertatik eskultura gehienak eta Londresen saldu, eta Museo Britainiarrak gordetzen dituela gaur, zor hau ere benetako jabeei itzultzeko batere asmorik agertu gabe.

Europan ez dago, beraz, gaur nor den Estaturik, era horretako zorren bat ez duenik; Etiopian gaur gosez hiltzen ari diren milaka haurrek historia ezagutuko balute, Italiara begira jarriko lirateke seguruenik. Baina ez da beti denboran urruti joan behar era horretako zorren jatorria ikusteko. Estatu espainiarrak Saharari dion zorra ez da aspaldi sortua, baina mingarriena zera da: orain Marokoko erregeari ordaindu izana, sahararrak eremu latzean abandonatuz. Evo Moralesek egiten duenaz kexatuko dira gero.


Azkenak
Kartzelan jaioa eta Israelek eraila adin nagusitasunera iritsi aurretik: Youssef Al-Zuqen historia

Youssef Al-Zuq munduko preso gazteena izandakoaren bizitza Gazako zigor zikloaren ikur da. Al-Zug 2008an jaio zen kartzelan, ama atxilotu eta epaiketarik gabe espetxeratu ondoren. Uztailaren 12an hil zuten Israelen bonbardaketa batean.


Txikiren eta Otaegiren mural bati eraso egin diote Durangon

Durangoko Ernaik salatu du Txiki eta Otaegiren muralaren kontrako erasoa. Ostegun arratsaldean murala berregiteko dei egin dute.


Nazien kontzentrazio esparruetan palestinar zapia ezin dela jantzi ebatzi du Alemaniako epaitegi batek

Turingia estatuko Auzitegi Gorenak ebatzi du Buchenwald konzentrazio esparruko memorialak eskubidea duela kufija daraman edonori sarbidea ukatzeko, "judutar ugariren segurtasuna" arriskuan jarri baitezake.


AEBek beltzez margotu dute Mexikoko mugaren hesia haren tenperatura igo eta migratzaileak pasatzea saihesteko

Mexikoko mugako hesia beltzez margotu du AEBetako Gobernuak. Lehenengo brotxakadak ematera bertaratu da Segurtasun Nazionaleko idazkaria bera, Kristi Noem. Neurri horren bidez, hesiaren tenperatura igo nahi dute, eta horrela migratzaileen pasabidea zailtzeko.


Ibai Iturria Garmendia, mendi gidaria
“Jende asko ez da modu egokian joaten mendira, kezkagarria da”

Garmendi mendi gidaritza zerbitzuaren bitartez zeharkaldi eta ateraldiak antolatzen ditu Ibai Iturriak. Argitara eman diren datuekin kezkatuta, mendian "kontzientziaz eta arduraz" jokatzearen beharra azpimarratu du.


2025-08-21 | Gedar
Zumaiako Bedua jatetxeko esplotazioaren testigantza gehiago bildu dituzte

Ez kobratzea, nagusiaren senideen etxeak garbitu behar izatea, lantokian lo egin behar izatea, irainak... Luxuzko jatetxeko esklabotza-baldintzen lekukotzak argitara ateratzen jarraitzen dute Urola Kostan.


Israelek Gaza hiria okupatzeari ekin dio, Hamasek azken su-eten proposamena onartuta ere

Erakunde palestinarrak astelehenean jakinarazi zuen ohar batean Egiptoko eta Qatarreko bitartekariek proposatutako su-eten akordioa ontzat jo duela. Israelgo armadak, ordea, dagoeneko inguratuta dauka Gaza hiria, eta han dauden palestinarrei urriaren 7ra arteko epea eman die... [+]


Bilboko Udalak muntatu gabeko eszenatokia, mehatxuak eta kronika faltsu bat

Kai Nakai, Maren eta Olatz Salvadorren kontzertua bertan behera utzi zuen Bilboko Udalak joan den igandean. Hiru musikariek azaldu dute gertatutakoa.


Israelek Espainiako Vueltan parte hartzeko eskubidea daukala esan du txapelketaren zuzendariak

Espainiako Vuelta abuztuaren 23tik irailaren 14ra izango da, bertan, Israel-Premier Tech taldeak hartuko du parte. Txapelketaren zuzendari Javier Guillének esan du "ezin dituztela kanporatu, puntuazioa dela eta parte hartzeko eskubidea" irabazi baitute.


Jon Sarasua
“Ikusi behar dugu zenbateraino komeni zaigun sententzia judizialen akzio-erreakzio jokoan sartzea”

Euskararen biziberritzeari buruz asko hitz egiten ari azken urteetan eta horren inguruan ari da lanean Euskaltzaindiko talde bat. Talde horretan dago Jon Sarasua ere eta galdetu diogu zeregina zertan den. Galdetu diogu, halaber, udaberrian idatzi zuen Puprilusoko artikulu... [+]


Komunikazioa errazteko eta mintzamenaren errehabilitazioa lantzeko IA-Speak tresna garatzen ari dira Nafarroan

Adimen artifizialarekin garatutako tresna bat da IA-Speak. Bi erabilera nagusi izanen ditu: mintzamena itzultzen duen gailu bat eta erabiltzaileen mintzamena aztertzen duen plataforma bat.


Aste Nagusia manteroen erreparaziorako eta justiziarako aukera gisa

Polizia jarduera arrazistak dira araua Bilbon. Manteroei salgaiak konfiskatzen dizkiete, dirua eta objektu pertsonalak kentzen dizkiete, tratu txarrak ematen dizkiete eta mespretxatu egiten dituzte, indarkeriazko murrizketekin, identifikazioekin eta atxiloketekin.


Sexu-indarkeria Antartikako ikerketa-base estatubatuarretan

AEBko Zientzia Fundazioaren Antartikako Programak (USAP) jakitera eman duenez, Antartikako ikerketa-baseetan 2022-2024an egin duten galdeketan, parte-hartzaileen % 41k adierazi du sexu-erasoa edo sexu-jazarpena jasan duela.


Gasteizen kalean bizi diren maliarrak Oñati eta Tolosara mugituko ditu Jaurlaritzak

50 maliar inguru ari dira kalean bizitzen Gasteizen beren asilo eskaeren ebazpenaren zain. Eusko Jaurlaritzak Oñati eta Tolosako harrera zentroetara mugituko ditu Espainiako Gobernuaren pasibotasunaren aurrean, horren eskumena baita eskaerak ebaztea eta ostatu alternatiba... [+]


Feng Shui pianoan

Fitxa: Musika Hamabostaldia. Victoria Eugenia Zikloa. Mitsuko Uchida (pianoa).
Egitaraua: Beethovenen hiru azken sonatak.
Lekua: Donostiako Victoria Eugenia Antzokia.
Data: abuztuaren 18a.

Mitsuko Uchidak Musika Hamabostaldia bisitatzen duen hirugarren aldia da. Bere estiloak... [+]


Eguneraketa berriak daude