Rafa Rueda. Popean eroso


2006ko maiatzaren 21ean
Kazetaritza independenteak herritarren babesa du arnas
PILT rock taldean egin zen ezagun Rafa Rueda. Mungiarra geldirik egoten ez dakien horietakoa da, ordea. Txuma Murugarrenen diskoen ekoizpen lanak egin ditu eta Kirmen Uribe idazlearekin, Mikel Urdangarin abeslariarekin, Bingen Mendiazabal musikariarekin eta Mikel Valverde marrazkilariarekin batera Zaharregia txikiegia agian proiektuan ere parte harte zuen. Horrez gain, iaz Lauaxeta olerkariaren omenezko obra musikala koordinatu zuen eta Mungiako herriak interpretaturiko opereta konposatu. Hori guztia gutxi balitz, orain bere bakarkako bigarren lanarekin datorkigu musikari bizkaitarra.



Saredun eskua

Aurreko lanaren ildotik pop abestiez osaturiko diskoa da Saredun eskua. Aurreko bakarko diskotik (Kea) honetara, elektrikotasuna murriztu da. Lan berrian Rafa Ruedak ondoko musikariak izan ditu alboan: Rufo Urbina baterian, David González baxuan eta Mikel Azpiroz c3 hammondean, north electroan eta sintetizadoreetan. Hamar kantak Nafarroako Azkarate herri ttipian kokatzen den Katarain estudioan grabatu dituzte Jonan Ordorikarekin. Kea Metak zigiluak kaleratu zuen eta bigarrena ere beraiekin argitaratzeko asmoa zuen Ruedak, baina urte hasieran ateak itxi zituen Irungo diskoetxeak. «Abendu amaiera aldera deitu zidaten diskoetxea ixtera zihoazela esanez. Otsailean estudioan sartzeko prest nuen guztia eta kolpe gogorra izan zen. Alabaina, zortea izan nuen Gaztelupeko Hotsak diskoetxeak epe laburrean proiektuari baiezkoa eman baitzion», azaldu digu Ruedak. Ez da mungiarrak Katarainen grabatzen duen lehen lana, pilt-ren azken diskoa ere bertan grabatu zuen. Azkarateko parajeak gustuko ditu bizkaitarrak eta Jonan Ordorikak bere estiloa aski ongi ulertzen duela nabarmendu du: «Kimika oso ona daukagu eta norbera hain ongi dagoenean ez dago gauza berriak bilatzeko beharrik».

Estreinako bakarlana gitarran oinarritu zuen Ruedak. Ordura arte jorratu gabeko estiloa, popa, landu zuen. Bigarren lan honetan bere burua askoz ere seguruago ikusi du bizkaitarrak, bai musika egiterako orduan eta bai abesterako orduan ere. «Aurreko lanarekin konparatuz taldea estilistikoki aldatu egin dut, bi gitarra egon beharrean orain gitarra bakarra eta teklatua dago. Eta horrek sonoritate berezi bat ematen dio diskoari. Teklatuaren presentzia lan berriari bestelako koloreak emateko aprobetxatu dugu», diosku. Dena den, Mikel Azpirozek ez du teklatua jo pop eta rockean hammond organoa jotzen den moduan. «Teklatua gitarra erabiltzen dudan filosofia berarekin erabili nahi nuen. Horrela, aurretik Mikelekin berba egin eta soinu monofonikoak gustuko nituela komentatu nion. Izan ere, hammonda normalean koltxoi edo oinarri moduan erabili izan da gehiago», esan digu Ruedak.



Intsektuen ehiztaria

Rafa Rueda beti identifikatu izan da bere instrumentu edo arma bereziarekin intsektuak harrapatzen dituen ehiztariaren irudiarekin. Horra hor diskoaren tituluaren arrazoia, Saredun eskua. «Intsektuen ehiztariak gauza txiki eta bizidunen bila dabiltza beti. Horixe da, hain zuzen ere, nik bizitzaren filosofian bilatzen dudana. Alegia, eguneroko gauza txikiei garrantzi gehiago ematea. Horregatik oso erromantikoa iruditzen zitzaidan intsektuen ehiztariaren irudia bizitzan eduki beharreko jarrera bezala», diosku Ruedak. Kontzeptu horretan oinarritu du diskoaren diseinu guztia mungiarrak, bai musika, bai liburuxkako marrazkiak, bai hitzak. David González baxujolea izan da diseinuaz arduratu dena. Erdiko akuarela, berriz, Mikel Valverderena da. Ipuinetako marrazkiekin parekatzerik ere bada Saredun eskuaren diseinua, naturaren elementu anitz agertzen baitira.


Idazleen letrak

Lehenengo bakarlanean mungiarrari ezinbestekoa iruditu zitzaion bai musika bai hitz guztiak berak idaztea. Norbere buruaren aurkezpena zen eta biluzik agertu nahi zuen bere «bertute eta akats guztiekin». Bigarren lan honetan hainbat kanta idatzi baditu ere, beste asko euskal idazle anitzen eskuetan utzi ditu. Edorta Jimenez, Unai Iturriaga, Jon Benito, Gotzon Barandiaran eta Kirmen Uribe izan dira diskoan parte hartu duten idazleak. «Idaztea gustatzen zait, baina gehiago disfrutatzen dut musika egiten. Beraz, hain idazle onak lagun izanda aukera hori aprobetxatu egin behar nuela iritzi diot. Gainera, kimika handia egon da gure artean. Normalean idazle batekin lan egitean, musikariak melodia bat ematen dio eta hark testua idazten du jasotako pauta melodikoaren arabera. Hilabeteetako lana izan ohi da». Rafa Ruedak idazle bakoitzarekin bilera bat egin eta kontzeptua zein zen azaldu ostean oso epe laburrean jaso zituen hitzak. Elkar ulertzea erabatekoa izan da musikari eta idazleen artean eta emaitzarekin asebeteta gelditu da: «Gainera, kasualitatez kanta ezberdinetan hainbat hitz eta kontzeptu errepikatu egiten dira, idazleek bakarka egindako lan bat izan beharrean taldean egindakoa izango bailitzan». Aurretik idazleekin lan egindakoa izanik horrelako gauzak gutxitan gertatu ohi direla uste du mungiarrak eta estiloan ere antzekotasunak igarri dituela onartu du, kontzeptua argi eta garbi ulertu zuten seinale.


Rocketik Popera

Pilt taldearekin rock estilo gogorra jorratzen egin zen ezagun Rafa Rueda. Euskal rock eszenan zeresan handia izan duen taldea izan da orain hirukotea den banda mungiarra. Haatik, betidanik izan du Ruedak pop estiloa jorratzeko grina: «pilt-rekin diskoak grabatu eta zuzenean jotzen izan naizen aroetan batzuetan taldearentzat aproposak ez ziren kantak irteten zitzaizkidan, eta horiek beste proiekturen baten baitan ikusten nituen. Banuen estilo hori jorratzeko gogoa gainera. Beraz, kanta multzoa bildu nuenean bakarkako lehen diskoa grabatzera ausartu nintzen». Bigarren lan honetako abestiak, berriz, preseski bakarkako bigarren diskoa grabatzeko sortu ditu mungiarrak.

Elvis Costello, Prefab Sprout, Paul McCartney eta Lloyd Cole bezalako bakarlari eta taldeen kutsua aipatzen da diskoetxearen promozio orrian. Badu nortasun propioa Rafa Ruedak. Sortzen dituen doinu eta melodiak ez baitira euskal musikan gehiegi entzuten. Lan interesgarria da pop-rocka maite duen ororentzat.


Azkenak
Arabako Mahastiak sor-markari behin betiko itxi dio bidea Espainiako Auzitegi Gorenak

EAEko Justizia Auzitegi Nagusiak ezetza eman zion ABRA Arabako Errioxako Upategien Elkarteak bultzatutako sor-markari. Elkarteak helegitea jarri zion ebazpenari, eta orain Espainiako Auzitegi Gorenak ezetza berretsi du.
 


Beskoitzen ikastola eraikitzeko lursaila eskuratu du Seaskak

Ikastola 2013an sortu zuten eta ondoko urtean jarri zuten prefabrikatu bat herriko etxearen lursail batean bertatik bideratzeko ikaskuntza. 2022an eraikin sendo bat eraikitzeko proiektua aurkeztu zuten, baina herriko kontseiluak ez zuen horrelakorik onartu. Gatazka gogorra egon... [+]


2025-06-19 | Sustatu
AA batek zenbat eta gehiago “arrazoitu”, orduan eta okerrago

Applen lan egiten duen ikertzaile talde batek adimen artifizialaren (AA) esparrurako egindako ikerketa baten emaitza argitaratu dute. Izenburu esanguratsua du: The Illusion of Thinking. Euskaraz, bere izenburu luzean, honela: Pentsatzearen ilusioa: arrazoitzeko ereduen... [+]


Desokupacyl enpresa Donostian dagoela ohartarazi dute

Desokupacyl desokupazio taldeak bideo bat argitaratu zuen atzo sare sozialetan, Luis Nuñez Mané burua eta beste hiru kide Donostian zeudela esanez. Bideoa, Kontxan grabatuta dago, eta “okupatutako” etxeak erostera bultzatzen du bertan Manék:... [+]


Ekialde Erdia
Mundua begira, Israelek eta Iranek elkarri erasotzen jarraitzen dute

Joan den ostiralean Israelek Iran eraso zuenetik, bi herrialdeek bata bestea erasotzen jarraitzen dute. Ali Khamenei Iraneko liderra hilko dutela diote Israeleko agintariek, AEBen parte hartze zuzena eskatzen dute, baina AEBetako lehendakari Donald Trumpek ez du oraindik erabaki... [+]


Langileen eskubideek okerrera jo dute azken hamarkadan, bereziki Europan eta Ameriketan

Nazioarteko Sindikatuen Konfederazioak (ITUC) urtero argitaratzen duen txostenak langileen eta sindikatuen egoera globala gero eta okerragoa dela adierazi du.
 


2025-06-19 | Axier Lopez
Banco Santanderrek armagintzan eta genozidioan duen parte-hartzea salatzeko ekintza egin dute Azpeitian

Azpeitiko Elkar-ekin taldeak protesta ekintza egin du asteazken gauean. 1.000 kilo obra-hondakin utzi dituzte bankuko sarreran, hildakoak irudikatzeko panpinak jarri eta porlanez zikindu dute egoitza.


Iruñeko eta Gasteizko gertakarien gaineko erantzukizuna aitor dezala eskatu diote Espainiako Gobernuari

78ko Sanferminak Gogoan plataformak eta Gasteizko Martxoak 3ko ekimenak bat egin dute espainiar estatuak gertakari latz horietan bere erantzukizuna onartu eta biktimen aitortza ofiziala egin dezan. 'Estatua Erantzule!' izena darama kanpainak.


Prostituzioa debekatzeko lege proposamena aurkeztuko du Espainiako Berdintasun ministroak irailean

Birritan saiatu da PSOE legea aurrera ateratzen. "Berriro ekingo diogu, beharra bertute bihurtu behar dela uste baitut. Benetan, unea dela uste dut", adierazi du Ana Redondo Berdintasun ministroak.


BVE talde parapolizialak gutxienez 40 lagun hil zituen 1975 eta 1983 artean, Iñaki Egañaren arabera

Iñaki Egaña historialak Impunes (Txalaparta, 2025) liburuan dio frankismoak talde parapolizialetara jo zuela errepresioa "itxurak mantenduta" ezartzen jarraitzeko, eta beren kideen "inpunitatea" azpimarratu du. Duela 50 urte sortua, bederatzi... [+]


Teresa Zavaleta 
“Euskararen bidez Euskal Herriko egoera politikoa ulertu nuen”

Argentinarra da, baina sustraiek errotzen dute. Euskararekin maiteminduta dago, 25 urterekin ikasten hasi zenetik. Arbasoetako batzuk Euskal Herrikoak zituen, Soraluzekoak eta Azagrakoak, eta bizpahiru urterekin hasi zen Arrecifeseko Euskal Etxera joaten; arbasoa sortzaileetako... [+]


PSNko idazkariorde Ramón Alzórrizen dimisioak ustelkeria eta krisi politikoa Euskal Herrian kokatu ditu

María Chivite Nafarroako Presidentearen "konfiantza galdu" duela eta, Ramón Alzórrizek PSNko idazkariorde nagusi eta Nafarroako Parlamentuko bozeramaile izateari utziko dio. Bere bikotekidea Servinabar enpresan lanean aritu zela publiko egin ostean eman du... [+]


Faxismoaren aurka borrokan, munduan zein Euskal Herrian

Lanaren Ekonomia irratsaioan faxismoaren gorakada aztertu dugu, munduan eta Euskal Herrian gertatzen ari dena.


Papax Fagoaga, mutil-dantzaria 1970eko hamarkadatik
“Ezin nuen ulertu emakumeok herriko bestetan ezin genuela mutil-dantzetan parte hartu, horregatik hasi nintzen dantzan”

Elkarrizketa ilustratzeko erabili dugun argazki nagusia 1970eko hamarkadan hartua da. Erratzuko plaza festetarako apainduta ageri da, ezpelez atonduriko ohiko eszenatokiarekin eta etxetik etxera zintzilik, dilindan dauden xingolekin. Urrunean bi soinulari agertzen dira, Maurizio... [+]


Aroztegiko Elkartasun Komiteak salatu du bi kidek jazarpenak eta irain matxistak jasan dituztela

Taldeko kideen aurkako eraso matxistak talde osoaren aurkako eraso gisa ulertzen dituela adierazi du Aroztegiko Elkartasun Komiteak. Komiteak salatu duenez, Aroztegiko epaiketara ikusle gisa sartu nahi zuen jendearen zerrendatik "Baztango mutil-dantzari talde... [+]


Eguneraketa berriak daude