Rafa Rueda. Popean eroso


2006ko maiatzaren 21an
PILT rock taldean egin zen ezagun Rafa Rueda. Mungiarra geldirik egoten ez dakien horietakoa da, ordea. Txuma Murugarrenen diskoen ekoizpen lanak egin ditu eta Kirmen Uribe idazlearekin, Mikel Urdangarin abeslariarekin, Bingen Mendiazabal musikariarekin eta Mikel Valverde marrazkilariarekin batera Zaharregia txikiegia agian proiektuan ere parte harte zuen. Horrez gain, iaz Lauaxeta olerkariaren omenezko obra musikala koordinatu zuen eta Mungiako herriak interpretaturiko opereta konposatu. Hori guztia gutxi balitz, orain bere bakarkako bigarren lanarekin datorkigu musikari bizkaitarra.



Saredun eskua

Aurreko lanaren ildotik pop abestiez osaturiko diskoa da Saredun eskua. Aurreko bakarko diskotik (Kea) honetara, elektrikotasuna murriztu da. Lan berrian Rafa Ruedak ondoko musikariak izan ditu alboan: Rufo Urbina baterian, David González baxuan eta Mikel Azpiroz c3 hammondean, north electroan eta sintetizadoreetan. Hamar kantak Nafarroako Azkarate herri ttipian kokatzen den Katarain estudioan grabatu dituzte Jonan Ordorikarekin. Kea Metak zigiluak kaleratu zuen eta bigarrena ere beraiekin argitaratzeko asmoa zuen Ruedak, baina urte hasieran ateak itxi zituen Irungo diskoetxeak. «Abendu amaiera aldera deitu zidaten diskoetxea ixtera zihoazela esanez. Otsailean estudioan sartzeko prest nuen guztia eta kolpe gogorra izan zen. Alabaina, zortea izan nuen Gaztelupeko Hotsak diskoetxeak epe laburrean proiektuari baiezkoa eman baitzion», azaldu digu Ruedak. Ez da mungiarrak Katarainen grabatzen duen lehen lana, pilt-ren azken diskoa ere bertan grabatu zuen. Azkarateko parajeak gustuko ditu bizkaitarrak eta Jonan Ordorikak bere estiloa aski ongi ulertzen duela nabarmendu du: «Kimika oso ona daukagu eta norbera hain ongi dagoenean ez dago gauza berriak bilatzeko beharrik».

Estreinako bakarlana gitarran oinarritu zuen Ruedak. Ordura arte jorratu gabeko estiloa, popa, landu zuen. Bigarren lan honetan bere burua askoz ere seguruago ikusi du bizkaitarrak, bai musika egiterako orduan eta bai abesterako orduan ere. «Aurreko lanarekin konparatuz taldea estilistikoki aldatu egin dut, bi gitarra egon beharrean orain gitarra bakarra eta teklatua dago. Eta horrek sonoritate berezi bat ematen dio diskoari. Teklatuaren presentzia lan berriari bestelako koloreak emateko aprobetxatu dugu», diosku. Dena den, Mikel Azpirozek ez du teklatua jo pop eta rockean hammond organoa jotzen den moduan. «Teklatua gitarra erabiltzen dudan filosofia berarekin erabili nahi nuen. Horrela, aurretik Mikelekin berba egin eta soinu monofonikoak gustuko nituela komentatu nion. Izan ere, hammonda normalean koltxoi edo oinarri moduan erabili izan da gehiago», esan digu Ruedak.



Intsektuen ehiztaria

Rafa Rueda beti identifikatu izan da bere instrumentu edo arma bereziarekin intsektuak harrapatzen dituen ehiztariaren irudiarekin. Horra hor diskoaren tituluaren arrazoia, Saredun eskua. «Intsektuen ehiztariak gauza txiki eta bizidunen bila dabiltza beti. Horixe da, hain zuzen ere, nik bizitzaren filosofian bilatzen dudana. Alegia, eguneroko gauza txikiei garrantzi gehiago ematea. Horregatik oso erromantikoa iruditzen zitzaidan intsektuen ehiztariaren irudia bizitzan eduki beharreko jarrera bezala», diosku Ruedak. Kontzeptu horretan oinarritu du diskoaren diseinu guztia mungiarrak, bai musika, bai liburuxkako marrazkiak, bai hitzak. David González baxujolea izan da diseinuaz arduratu dena. Erdiko akuarela, berriz, Mikel Valverderena da. Ipuinetako marrazkiekin parekatzerik ere bada Saredun eskuaren diseinua, naturaren elementu anitz agertzen baitira.


Idazleen letrak

Lehenengo bakarlanean mungiarrari ezinbestekoa iruditu zitzaion bai musika bai hitz guztiak berak idaztea. Norbere buruaren aurkezpena zen eta biluzik agertu nahi zuen bere «bertute eta akats guztiekin». Bigarren lan honetan hainbat kanta idatzi baditu ere, beste asko euskal idazle anitzen eskuetan utzi ditu. Edorta Jimenez, Unai Iturriaga, Jon Benito, Gotzon Barandiaran eta Kirmen Uribe izan dira diskoan parte hartu duten idazleak. «Idaztea gustatzen zait, baina gehiago disfrutatzen dut musika egiten. Beraz, hain idazle onak lagun izanda aukera hori aprobetxatu egin behar nuela iritzi diot. Gainera, kimika handia egon da gure artean. Normalean idazle batekin lan egitean, musikariak melodia bat ematen dio eta hark testua idazten du jasotako pauta melodikoaren arabera. Hilabeteetako lana izan ohi da». Rafa Ruedak idazle bakoitzarekin bilera bat egin eta kontzeptua zein zen azaldu ostean oso epe laburrean jaso zituen hitzak. Elkar ulertzea erabatekoa izan da musikari eta idazleen artean eta emaitzarekin asebeteta gelditu da: «Gainera, kasualitatez kanta ezberdinetan hainbat hitz eta kontzeptu errepikatu egiten dira, idazleek bakarka egindako lan bat izan beharrean taldean egindakoa izango bailitzan». Aurretik idazleekin lan egindakoa izanik horrelako gauzak gutxitan gertatu ohi direla uste du mungiarrak eta estiloan ere antzekotasunak igarri dituela onartu du, kontzeptua argi eta garbi ulertu zuten seinale.


Rocketik Popera

Pilt taldearekin rock estilo gogorra jorratzen egin zen ezagun Rafa Rueda. Euskal rock eszenan zeresan handia izan duen taldea izan da orain hirukotea den banda mungiarra. Haatik, betidanik izan du Ruedak pop estiloa jorratzeko grina: «pilt-rekin diskoak grabatu eta zuzenean jotzen izan naizen aroetan batzuetan taldearentzat aproposak ez ziren kantak irteten zitzaizkidan, eta horiek beste proiekturen baten baitan ikusten nituen. Banuen estilo hori jorratzeko gogoa gainera. Beraz, kanta multzoa bildu nuenean bakarkako lehen diskoa grabatzera ausartu nintzen». Bigarren lan honetako abestiak, berriz, preseski bakarkako bigarren diskoa grabatzeko sortu ditu mungiarrak.

Elvis Costello, Prefab Sprout, Paul McCartney eta Lloyd Cole bezalako bakarlari eta taldeen kutsua aipatzen da diskoetxearen promozio orrian. Badu nortasun propioa Rafa Ruedak. Sortzen dituen doinu eta melodiak ez baitira euskal musikan gehiegi entzuten. Lan interesgarria da pop-rocka maite duen ororentzat.


Azkenak
Intsusaren bigarrena

Joan urteko udaberrian idatzi nuen intsusari eskainitako aurreneko artikulua eta orduan iragarri nuen bezala, testu sorta baten aurrenekoa izan zen. Sendabelar honen emana eta jakintza agortzen ez den iturriaren parekoa dela nioen eta uste dut udaberriro artikulu bat idazteko... [+]


Arrain-zoparako, besterik ezean, itsasoko igela

Amonak sarritan aipatu zidan badela arrain bat, garai batean kostaldeko herrietako sukalde askotan ohikoa zena. Arrain-zopa egiteko bereziki ezaguna omen zen, oso zaporetsua baita labean erreta jateko ere. Beti platerean oroitzen dut, eta beraz, orain gutxira arte oharkabeko... [+]


2024-04-22 | Jakoba Errekondo
Lurra elikatu, guk jan

Lurrari begira jartzea zaila da. Kosta egiten da. Landareekin lan egiten duenak maiz haiek bakarrik ikusten ditu. Etekina, uzta, ekoizpena, mozkina, errebenioa, emana, azken zurienean “porru-hazia” bezalako hitzak dira nagusi lur-langileen hizkuntzan.


2024-04-22 | Garazi Zabaleta
Txaramela
Pasta ekologikoa, ortuko barazki eta espezieekin egina

Duela hamabi urte pasatxo ezagutu zuten elkar Izaskun Urbaneta Ocejok eta Ainara Baguer Gonzalezek, ingurumen hezkuntzako programa batean lanean ari zirela. Garaian, lurretik hurbilago egoteko gogoa zuten biek, teoriatik praktikara pasa eta proiektu bat martxan jartzekoa... [+]


'Cristóbal Balenciaga' telesaila
"Nabaritu dadila euskaldun batzuok euskaldun baten istorioa kontatu dugula"

Cristóbal Balenciaga diseinatzailearen biografia kutsuko fikziozko telesaila egin du Moriarti hirukoteak, Disney+ plataformarentzat. Estreinakoa dute formatu horretan. Aitor Arregi eta Jon Garañorekin egin du hitzordua ARGIAk, Jose Mari Goenaga kanpoan baitzen,... [+]


Eguneraketa berriak daude