Su-etenaren alde artistikoa: ‘etatregua’

Kazetaritza independenteak herritarren babesa du arnas
Etatregua lelodun pankartapean lelo berdineko kamisetak salgai ipini, jendeari esku-orriak banatu eta publikoaren erreakzioak bideoan grabatu. Horixe da, ideia bi urtetan hausnartu eta prestatu ondoren, Salvatore Tuttik Euskal Herriko kaleetan otsaila eta martxoan zehar burutu duen performancea. Proiektuaren izenak garbi dioen bezala, ETAri su-etena eskatzea zuen helburu proiektuak, Tuttiren ustez horixe baitzen bake prozesuaren abiapuntuan lehentasunezkoa. Baina ETAri eginiko eskaeraz haratago, artistak herritarrei egiten die deia; honela dio ekintzetan banatutako esku-orriak: «Gatazka soluzionatzeko, norberak arazoaren aurrean eman beharreko pausoak ematen hasi beharko luke».

Ekintzekin Salvatore Tuttik ondorengo erreakzio katea bultzatu nahi du: lehenik kalean dabilenak ekintza ikusten du; esku-orria jaso eta etxera eramaten du eta bertan helbide elektroniko bat du bere iritzia bidal dezan; kamiseta eskura dezake eta janzten duen bakoitzean artista bihurtuko da, performancearen protagonista, «handik aurrera berak hartzen du beregain, nahi duen neurrian eta tokian, posizionamendu politikoa bat eta mezu bat zabaltzea».

Mezu hori zabaltzeko artistak ahalegin berezia egin du hedabideek etatreguaren berri eman dezaten. Eta guztia grabatu du emaitza dokumental batean jasotzeko asmoz.


Komunikatua eta gero, zer?

Martxoaren 22ko goiza Bartzelonan. Bertan bizi da Salvatore Tutti. Luze hitz egin dugu bere jardun artistikoaz, etatreguaz eta egun batzuk lehenxeago, martxoaren 18an, Bilbon egindako azken ekintzaz. Oro har jendearen jarrera ona dela dio, erreakzio negatiboak salbuespena direla, baina kamisetak saldu eta jendeak janztea gehixeago kostatzen dela. Solasaldia amaitu eta minutu gutxira iritsi da ETAren komunikatuaren berria. Eta orain zer? «Proiektuaren helburua ETAri su-etena eskatzea soilik izan balitz, dagoeneko ez luke zentzurik izango» dio Tuttik, «ETAk konpromisoa hartu du eta hori ona da, baina nik herritarren konpromisoa bilatzen dut, haiek ere iniziatiba har dezatela. Lau urtetik behin botua emateaz gain, norberak pentsatzen duena esan dezake eta eskaerak egin ditzake». Gainera, egoera leundu ahala, Tuttik nahi duen umorea erabiltzeko gero eta aukera gehiago duela dio. Orain kamisetentzako lelo berriak asmatu behar ditu: «Lagun batek bota zidan lehengoan ZPnegocia dioena atera beharko nukeela, orain hori egokitzen delako. Cedemos todos dioena ere izan liteke. Baina azken bi urtetan buruan dudana, Euskal Herria askatu leloa oinarri hartuta, Euskal Herria aldatu ipintzen duena da». Kamisetak ateratzeko aukerarik ez zaio faltako Tuttiri, prozesua luzea izango baita, eta berak ez du inolako presarik.


Presarik eta giro artistikorik gabe

Ikus-entzunezko ekoiztetxe batean egiten du lan Salvatore Tuttik eta bere denbora librean garatzen ditu bere ekimen artistikoak. Eta nahiago du horrela: «Artearekin dirua irabazi behar ez dudanez nire artea libreagoa da edo gutxienez nik nahi dudana egiten dut. Eta ondorioz ez dut arte merkatuan sartzeko inolako beharrik». Valentzian artistaz inguratuta bizi zen, baina giro artistiko horri ere muzin egin dio benetako artistak giro horretatik kanpo daudela pentsatzen duen Tuttik. «Uste dut gauzak pretensiorik gabe egiten direnean, gertuago daudela benetako artetik».

Salvatore Tutti, artista eta obra bera
Ironiaz betetako izen artistikoa hautatu du etatregua proiektuaren egileak: Salvatore Tutti, munduaren salbatzailea. «Kontua da artistei kritikatu dakiekeen guztia nire buruari ezartzea. Ni naiz neure burua kritikatzen duena». Hori egin zuen iaz Gipuzkoako Artista Berrien Lehiaketara aurkeztu zenean. Salvatore Tutti, de artista callejero a artista nobel guipuzcoano izena jarri zion lanari, hots, bere burua artista nobeltzat jo zuen saria bera lortu baino lehen. Lan honen barruan Topemantaart izeneko ekimena zegoen: lurrean manta bat ipini eta bertan, bere lanez gain, jendeak ere bere obrak uzteko lekua zegoen. Topemantaarten ideologiak honela dio: «Utz ezazu zure obra topmantaartean eta artistatzat joko duzu zure burua eta jada amarengana joan ahalko zara mama ya soy artista esaka».
Ironiaz, publikoa nahastea bilatzen du eta, finean, Salvatore Tutti pertsonaia ezaguna izatea, bere iritzia izatea, bizitzeko eta mundua ikusteko modu propioa garatzea. «Nire obra Salvatore Tuttik egiten duena da, bere bizitza da nire obra».


Azkenak
Hegazkinez bidaiatzea trenez baino 26 aldiz merkeago izan daiteke Europan

Europa barruan hegaldiak hartzea trenez bidaiatzea baino 26 aldiz merkeagoa izan daiteke, 31 herrialdetako 142 ibilbidetan oinarritutako Greenpeaceren ikerketa baten arabera. Hegaldien zerga pribilegioei egotzi die desparekotasuna, eta trenbidea merketzeko neurriak eskatu ditu.


Belfasteko Kneecap musika taldea jo-puntuan: epaiketak, zentsura, jazarpena...

Israel Gazan egiten ari den genozidioaren aurkako mezuak adierazteagatik mota askotako errepresioa jasan du Irlandako Kneecap musika taldeak: Liam Óg Ó hAnnaidh kidea asteazkenean epaitu zuten, Londresen emandako kontzertu batean Hezbollah miliziaren bandera... [+]


Gutxieneko soldata propioaren alde 138.495 sinadura lortu dituzte sindikatuek

ELA, LAB, ESK, Steilas, Hiru eta Etxalde sindikatuek aurkeztu dituzte Herri Ekimen Legegilearen sinadurak Eusko Legebiltzarrean. Orain pilota alderdien teilatuan dagoela esan dute, eta herritarren borondatea kontuan izatea eskatu diete.


Gazako genozidioan hildakoen %83 zibilak dira, Israelgo armadaren datuen arabera

Israelgo armadaren barne agiri batean agertzen diren datuek diote Gazan hil dituzten sei palestinarretatik bost zibilak direla, azken hamarkadetan aurrekaririk ez duen sarraskia izanik. Israelgo zerbitzu sekretuek maiatzean zioten armadak Hamaseko eta Jihad Islamikoko 8.900... [+]


Sexu erasoak “kopuruz eta intentsitatez handitu” dira Bilboko Aste Nagusian

Bilboko Konpartsek elkarretaratze jendetsua egin dute Arriaga Antzokiren aurrean azken egunetako eraso sexisten aurka egiteko. Konpartsek adierazi duten arabera, erasoak kopuruz eta intentsitatez handitu dira. Aste Nagusiaz gozatzera gonbidatu dituzte herritarrak, eta... [+]


Kartzelan jaioa eta Israelek eraila adin nagusitasunera iritsi aurretik: Youssef Al-Zuqen historia

Youssef Al-Zuq munduko preso gazteena izandakoaren bizitza Gazako zigor zikloaren ikur da. Al-Zug 2008an jaio zen kartzelan, ama atxilotu eta epaiketarik gabe espetxeratu ondoren. Uztailaren 12an hil zuten Israelen bonbardaketa batean.


Oporrak ere gaixotasun?

Abuztua heldu zaigu, irakurle. Oporretan zaude eta zuretzako denbora gehiago daukazu? Edo agian ez daukazu denborarik, oporrak planez bete dituzulako? Edozein modutan, kontuz! Egungo bizimoduaren psikologizazioak edonon sailkatzen ditu sindrome berriak, eta oporraldiak ez daude... [+]


Txikiren eta Otaegiren mural bati eraso egin diote Durangon

Durangoko Ernaik salatu du Txiki eta Otaegiren muralaren kontrako erasoa. Ostegun arratsaldean murala berregiteko dei egin dute.


Nazien kontzentrazio esparruetan palestinar zapia ezin dela jantzi ebatzi du Alemaniako epaitegi batek

Turingia estatuko Auzitegi Gorenak ebatzi du Buchenwald konzentrazio esparruko memorialak eskubidea duela kufija daraman edonori sarbidea ukatzeko, "judutar ugariren segurtasuna" arriskuan jarri baitezake.


AEBek beltzez margotu dute Mexikoko mugaren hesia haren tenperatura igo eta migratzaileak pasatzea saihesteko

Mexikoko mugako hesia beltzez margotu du AEBetako Gobernuak. Lehenengo brotxakadak ematera bertaratu da Segurtasun Nazionaleko idazkaria bera, Kristi Noem. Neurri horren bidez, hesiaren tenperatura igo nahi dute, eta horrela migratzaileen pasabidea zailtzeko.


Ibai Iturria Garmendia, mendi gidaria
“Jende asko ez da modu egokian joaten mendira, kezkagarria da”

Garmendi mendi gidaritza zerbitzuaren bitartez zeharkaldi eta ateraldiak antolatzen ditu Ibai Iturriak. Argitara eman diren datuekin kezkatuta, mendian "kontzientziaz eta arduraz" jokatzearen beharra azpimarratu du.


2025-08-21 | Gedar
Zumaiako Bedua jatetxeko esplotazioaren testigantza gehiago bildu dituzte

Ez kobratzea, nagusiaren senideen etxeak garbitu behar izatea, lantokian lo egin behar izatea, irainak... Luxuzko jatetxeko esklabotza-baldintzen lekukotzak argitara ateratzen jarraitzen dute Urola Kostan.


Israelek Gaza hiria okupatzeari ekin dio, Hamasek azken su-eten proposamena onartuta ere

Erakunde palestinarrak astelehenean jakinarazi zuen ohar batean Egiptoko eta Qatarreko bitartekariek proposatutako su-eten akordioa ontzat jo duela. Israelgo armadak, ordea, dagoeneko inguratuta dauka Gaza hiria, eta han dauden palestinarrei urriaren 7ra arteko epea eman die... [+]


Eguneraketa berriak daude