Paul Rios: «Modu batez edo bestez kontsulta egin behar da»


2006ko apirilaren 02an
Kazetaritza independenteak herritarren babesa du arnas
«Adorez hartu dut kargua, ardura handia dela kontziente naiz ordea. Jonan Fernandezen ondorengoa izatea ez da samurra, hedabideen aurrean edo gizartean duen presentzia garrantzizkoa baita. Edonola ere, Elkarriko kide ohiengandik laguntza osoa jasotzen ari naiz. Bestalde, Elkarriren sorreratik gaur egunera egoera politikoa asko aldatu da. Egoera berriaren beharrei erantzuteko eta bake eta normalizazio prozesuan aritzeko egokitua da Elkarriren oinordekoa den Lokarri» diosku Paul Riosek.

Lokarriren koordinatzaile nagusiaren ustez «duela urte batzuk zegoen adostasuna baino handiagoa dago gatazkaren inguruan. Gizarteak bakea eta alderdi guztion arteko elkarrizketa nahi ditu».

Elkarriri adioa eta Lokarriren aurkezpena egin berri duzue. Bilbon manifestatzera deitu duzue gizartea. Egiguzu honen balorazioa, mesedez.
Pozik gaude. Manifestazioa aniztasunaren isla izan da. Egia esan jende gehiago espero genuen, baina iazko irailaz geroztik egoera politikoak okerrera egin zuela kontuan hartu behar da. Gizarteak bake eta normalizazio prozesua gertu ikusi du, baina manifestazioa egin zen unean ez zuen aurrerapenik ikusten. Giro politiko nahastu horretan zaila zen besterik lortzea. Gure lema ordea -akordioa, kontsulta eta berradiskidetzea- oso presente dago gizartean eta kalean.

Egun berean gerraren aurkako manifestazioa izan zen. Honen antolatzaileen kritikak jaso zenituzten.
Kritikak ez dira horrenbesterako izan. Gerraren aurkako manifestazioa egun berean izatea tamalgarria izan zen. Ez ginen gauza izan bi manifestazioak koordinatzeko, bi manifestazioen lemak antzekoak eta osagarriak izanda: Indarkeriarik eza eta elkarrizketa Euskal Herrian nahiz munduan.

Bien bitartean, apirilaren 2an beste manifestazio bat izango da leku berean. Anabasa apurra izan da, nolabait.
Apirilaren 2rako hainbat alderdik eta eragilek deitutako manifestazioa eta gurea osagarriak dira. Bien artean ezberdintasunak izan arren, ñabardurak ñabardura, Lokarriren mezuaren antzekoa zabalduko da bertan. Bi manifestazioak batuta PP da kanpoan geratu den alderdi bakarra. Guretzat ez da ezberdintasunak nabarmentzeko unea, batzen gaituena azpimarratzeko baizik. Alabaina, onartu behar da alderdien unea dela.

Badago Lokarriren sorrera ondo ulertzen ez duenik ere. Hau da, ETAri bake prozesua zaindu nahi izateaz kritikatu zaio eta orain Lokarrik funtzio hori bete nahi ote duen errezeloa dago, nolabait.
Elkarrik oso rol argia eta garbia erakutsi du 13 urteetan. Hasieratik indarkeriarik eza eta guztion arteko elkarrizketa izan da bere aldarrikapen nagusia. Lizarra-Garaziko garaiaren ostean ere, ETAk su-etena apurtu ondoren, Elkarrik gizartearen itxaropenari eutsi eta bake prozesuan lagundu zuen. Sarritan ordea, perspektiba galtzen dugu, ez dugu gogoratzen duela hiru urte bizi zen egoera zaila: PP Gobernuan zela eta elkarrizketa bide guztiak itxita zeudela. Elkarriren zeregina gauden egoerara etortzeko laguntzea izan da eta Lokarrik horretan dihardu ere orain. Besterik ez.

Zein dira Lokarri izatearen arrazoiak zehatz-mehatz?
Lokarri bake eta normalizazio prozesua abiatzeko egunaren biharamunerako pentsatuta dago. Egun hori maiuskulaz idatzia izan da gure agendan. Egun hori iritsi da eta laguntzeko prest gaude.

Iritsi da egun hori eta bake prozesuaren hastapenean murgilduta dago jarduera politikoa...
... eta orain egin beharreko lana aztertzen ari gara. Akordioa eta kontsulta bideratzeko eta gauzatzeko urratsak areago zehaztu eta finkatu behar ditugu. Aurrerantzean ere, egoera oso zailak biziko ditugu, horregatik, aldez aurretik, eremua ondo landu behar dugu.

Nola iragartzen duzu prozesua?
Prozesua abiatzeko hiru urrats eman behar ziren: ETAk su-etena eman behar zuen eta eman du. Segidan alderdien mahaia osatu behar da eta hirugarrenik, pertsona guztien eskubide guztiak errespetatzeko dinamika sortu eta landu behar dugu. ETAk indarkeria uztea beharrezkoa da, baina, halaber, giza eskubide guztien bortxaketak eten behar dira: presoen espetxe politika, Batasunaren kideen espetxeratzeak, Batasunaren beraren ilegalizazioa... Finean, akordioa eta kontsulta egin ahal izateko aldaketa horiek eman behar dira.

Elkarriren ekarpenetako bat Eginoko mahaia izan da. Alabaina, diskrezioa tarteko bere ekarpena ez da ia ezagutzen.
Diskrezioa aipatu dugu eta horri eutsi behar diogu. ETAk su-eten iraunkorra erabaki duela jakin ostean, alderdien mahaia osatzeko dei egin behar da. Une hau oso delikatua da, gauza bat baita alderdien mahaia deitzea eta beste bat berau antolatzea. Eginoko mahaiaren ekarpena alderdien zeregina errazteko egina dago. Agirian hainbat puntu idatzita daude mahaia osatu aurreko elkarrizketan laguntzeko, alderdiek zer-nolako puntuak aztertu behar dituzten jasotzen da ekarpenean. Akordioa garrantzizkoa bada ere, berau lortzeko aurre-akordioa funtsezkoa dela azpimarratzen da bertan.

«Akordioa, kontsulta eta berradiskidetzea« Lokarriren lema. Akordioa non eta zeinen artean?
Hasteko, mahaian gure egitekoa bukatu da. Printzipioz Lokarrik ez du egitekorik izango. Mahaia osatzea alderdien ardura eta zeregina da. Zeinen artean? Alderdiek erabaki behar dute. Nola? Alderdi guztien artean posible bada, baina gu kontziente gara ez direla denak egongo.

Alegia, PP ez dela egongo.
Hori da. Beraz, alderdi guztien akordioa lortu ezean, akordio anitza lortu behar da, eta hori ezean, gehiengoaren borondatea egin dadila. Orduan, gutxienez, normalizaziorako akordio bat lortu behar du mahaiak. Hau da, mahaiak alderdiak batzen dituena bilatu behar du, desberdintasunak non dauden agertu eta etorkizunerako berauek zehaztu, baita aldi berean elkar bizikidetzarako printzipioak finkatu ere. Halaber, esparru juridiko-politiko berri baterako akordioa lortu behar da, oraingoak baino kontsentsu handiagoa izango duena, edo gutxienez erabakitzeko eta itauntzeko eskubidea bermatuko duen esparru politiko-juridikoa.

Alderdien mahaia izango al da ere Nafarroan eta Iparraldean?
Gure lehentasuna alderdiak mahai baten inguruan esertzea da. Non eta nola? Ez da gure ardura. Baina Nafarroan ere bake prozesua urratu behar da, baita horretarako alderdien arteko mahaia eratu ere. Nafarroan bizikidetza ez dago normalizatuta, arazo asko dago, beraz Nafarroan ere akordioa bilatu behar dugu. Iparraldea uneon urrunago dago ezer berririk esateko. Hala ere, akordiorako esparrua bilatu behar dugu, harremanak landu eta kooperazio organo moduko bat sortu beharko litzateke. Baina hori alderdien ardura da eta batzuk horretan ari dira.

Kontsulta berriz nola ulertzen duzue?
Guk nahi dugun kontsulta, akordioa berresteko kontsulta da. Baina gerta daiteke alderdiek akordiorik ez lortzea. Kasu horretan ere, gure proposamena gizarteari zer-nolako bizikidetasuna nahi duen galdetzea da. Modu batez edo bestez kontsulta egin behar da. Gizartean iritzi ezberdinak daude, baina zer etorkizun nahi duen esateko gauza da.

Berradiskidetzea da zuen lemaren azken aldarrikapena.
Gure asmoa berradiskidetzearen printzipioak argitzea da. Diskurtso bat landu behar dugu, baina kontziente gara uneon ezinezkoa dela berradiskidetzearen diskurtsoa plazaratzea. Hori egiten hasteko akordio politikoa behar da lehenik. Akordioa gauzatzen den bitartean berradiskidetzeko printzipioak zehaztu behar ditugu. Garaitu eta garaileen diskurtsoa gailendu behar dugu.
«Politika maiuskulaz egiteko ordua da»
Oso pozgarria eta garrantzitsua izan da ETAk su-etena iragarri izana, gizartea horren zain zegoen eta iritsi da. Politikaren bidean aritzeko oztopo bat kendu da eta orain baldintza hobeak daude bake eta normalizazio prozesua hasteko. Galdera da: ETA itzuli al daiteke jarduera armatura? Bai. Baina zaila egingo zaio, denbora joan ahala gero eta zailagoa. Lizarra-Garazi garaiko su-etena ikasketa izan zen denontzat eta ETArentzat bereziki. Su-etena apurtzeak ekarri zituen giza kostuak nahiz galbide politikoa begi-bistakoak dira. Orain, berriz, iazko irailean amestu genuen horizonte politikoa zabaldu eta behin betiko konponketa politikoa aurkitzeko unea iritsi da. Lehen zeregina alderdi politikoen mahaia gauzatzea da. Pazientzia behar da, ez da lan erraza izango baina alderdiei sendo aritzeko unea iritsi zaie. Politika maiuskulaz egiteko ordua da. Unea aprobetxatu eta gizarteak eurengandik espero dutena eman behar dute alderdiek. Beste galdera bat: alderdien mahaia noizko? Hobe udarako Eguberrietarako baino, lehenbailehen. Urrats finkoak eman behar dituzte ordea. PP kanpoan geratuko da, baina ziur aski egoera berria beste modu batez aztertzen hasia da. Aznarrek berak aukera bezala ikusi du ETAren su-etena.

Kolaboratzaileengan oinarritua
Goiz da aldaketaren ondorioz ekimen berrian izango diren pertsonen eta egituren berri zehatzik emateko. Edonola ere, ondo abiatu gara. Lokarri gauzatzeko erabakia Batzarrean hartu ondoren Elkarriko 3.000 bazkideetatik gehienek segitu diote gure deiari: %97k. 8 langile liberatu aritu gara eta Lokarriren egituran 5 izatea da gurea asmoa. Kideak 700 dira eta batzarretan erabakitzeko eskubidea daukate. Elkarriri sostengu eman dioten jende ezagunek Lokarriri ematen segitzen dute. Guretzat baina, Lokarriren antolakuntzan garrantzitsuenak kolaboratzaileak dira: 6.000. Gure helburua euren parte-hartzea areagotzea da, giza baliabide eta indarra horiek baitira. Sare hori zabaldu eta sendotu nahi dugu.


Azkenak
Statkraft, Kutxabank eta Azpeitiko Udala

Ia oharkabean pasa da joan zen asteazkenean (2025eko ekainak 18) Gipuzkoako Aldizkari Ofizialean argitaratu zen iragarkia.

Izenburua: Azpeitiko 5. poligonoko 58. lurzatian aldi baterako estazio meteorologiko bat
interes publikokotzat deklaratzeko eskaera (GHI-049/25-J01)
. Hemen... [+]


EAJren hizkuntza eskakizunetarako proposamena “atzerapausoa” dela salatu dute ELAk eta LABek

Euskara eskakizunak zehazteko derrigortasun indizea ezabatzea eta erabakia erakunde bakoitzaren esku uztea proposatu zuen iragan astean EAJk. LABek salatu du derrigortasun indizea kenduz gero, epaileen "borondate euskarafoboak" ezarriko lukeela hizkuntza eskakizunaren... [+]


Arabako Aldundiak indarkeria matxistaren biktimei arreta murriztu diela salatu du ESK-k

Lanpostuak, emakumeak artatzeko egonaldi ertaineko harrera zerbitzua eta aurrekontua murriztu ditu Aldundiak.


Zenbait lagun zauritu dira Hernaniko San Joan gaueko istiluetan, eta gutxienez pertsona bat atxilotu dute

Xabier Lertxundi alkateak adierazi du istiluak leku eta ordu ezberdinetan gertatu direla, eta haien artean ea loturarik dagoen ikertzen ari dira. Udaltzaingoak laguntza eskatu dio Ertzaintzari 03:30 aldera, eta haiek oldartzean hainbat lagun zauritu dituzte. Segurtasun Sailak... [+]


2025-06-24 | Mikel Aramendi
ANALISIA
Chen Yun: txoria eta kaiolaren auziak hortxe jarraitzen du

Ekainaren 13an, ezohiko ekitaldi baten lekuko izan zen Pekineko Herriaren Areto Handia: Txinako Alderdi Komunistaren aginte goren osoak (baimenduta leudekeen absentziak salbu; nola jakin horietakoa ote zen He Weidong jeneralarena? Izan ere, ez zen ageri mahai nagusian,... [+]


Bilboko Bira Kulturak eskaintza gutxituko du laguntza publikoen murrizketagatik

Ez dute itxiko, baina orain arte eskaini duten programazioari ezin izango diote eutsi. "Bira txikiago bat" izango dela zabaldu dute sare sozialetan.


Nola debekatu sare sozialak erabiltzea 16 urtez azpikoei? Australiako Gobernuak badu formula

Legez, 16 urte bete arte ezingo dituzte sare sozialak erabili Australian, urte bukaera honetatik aurrera. Baina nola gauzatzen da hori praktikan? Gobernuaren azterketa batek ondorioztatu du teknikoki bideragarria dela, eta aurrekaria jarri du bide bera hartu nahi duten... [+]


Israeli boikota musika jaialdietan ere

El Salto hedabideak argitaratu zuen Espainiako dozenaka musika jaialdiren Superstruct sustatzailea Israelen aldeko funts batek erosi zuela. Geroztik, musika talde eta bakarlari ugari batu dira KKR-ren aurkako boikot kanpainan, eta Israel Palestinan egiten ari den genozidioaren... [+]


NATOtik ukatu egin dute Sánchezek iragarritako gastu militarraren salbuespena

Mark Rutte NATOko Idazkari Orokorrak ukatu egin du “baztertze klausula” onartu zaionik Espainiako Estatuari. Kalkuluen arabera, BPGren %3,5a gastu militarretara bideratu beharko du gobernuak, NATOk eskatzen dituen kompromisoak betetzeko.


Trumpek Israel eta Iran arteko su-etena iragarri du eta ordu gutxira zalantzan dago jada

Iranek AEBen Qatarreko base militarrari eraso egin ostean eman du ustezko akordioaren berri Etxe Zuriko maizterrak, Truth Social sare sozialean. Ostean, Israelgo Gobernuak adierazi du Trumpen proposamena onartu duela, eta berdina egin du Irango Segurtasun Nazionaleko... [+]


Asteburu honetan eginen da EHZ festibala, Arberatze-Zilhekoan

Fermin Muguruza afixan nagusi, Olaia Inziarte, Naxker, Xiberoots, Errobi, Kaskezur, Zetkin, Tapia eta Leturia eta beste hainbat musikari igoko dira oholtzara ekainaren 27, 28 eta 29an. Horrez gain, antolatu diren hitzaldietan, hala nola lurraren defentsaz, diskurtso eta... [+]


Udaltzaingoan arreta euskaraz bermatzeko gomendatu dio Arartekoak Erandioko Udalari

2024ko irailean, herritar batek salatu zuen Erandioko udaltzain batek arreta euskaraz ukatu eta jokabide hori behin baino gehiagotan errepikatu zela, baita telefonoz kexatu zenean ere. Salaketak erakusten duenez, hasiera batean, arreta eta dokumentazioa gaztelaniaz bakarrik eman... [+]


2025-06-24 | Gedar
“Gazteon erantzunari esker Durangoko Gaztetxeari eustea lortu dugu”

Gaztetxearen aldeko manifestazio jendetsu bat egin zuten larunbatean Durangon, espazioaren irekieraren berri eman eta lau egunera. "Lehenengo gaua ere ez genuela bertan pasatuko esan ziguten, eta oraindik gaztetxean tinko jarraitzen dugu", aldarrikatu... [+]


2025-06-24 | Euskal Irratiak
Laida Mugika
“Espero dugu datorren urtean halakorik egin beharrik ez izatea, eta errektoretzak neurriak hartzea”

Errektoretzaren erantzun ezan, ehun bat irakaslek berriz eskainiko diete ikasleei ahozko froga euskaraz pasatzeko aukera. Guraso elkarteek ere bat egin dute ekimenarekin, errektoretzaren inplikazioa eskatuz.


Eskuin muturreko talde batek Donostiako ‘Jesusen Bihotza’-ren aldeko ekimena egin du

Donostiarra, defenda ezazu zurea leloarekin pankarta bat jarri dute, Jesusen Bihotza duen Espainiako bandera batekin batera.


Eguneraketa berriak daude