Paul Rios: «Modu batez edo bestez kontsulta egin behar da»


2006ko apirilaren 02an
Inoiz baino beharrezkoagoak dira eskuin muturraren gezurrei
aurre egingo dieten hedabide independenteak
«Adorez hartu dut kargua, ardura handia dela kontziente naiz ordea. Jonan Fernandezen ondorengoa izatea ez da samurra, hedabideen aurrean edo gizartean duen presentzia garrantzizkoa baita. Edonola ere, Elkarriko kide ohiengandik laguntza osoa jasotzen ari naiz. Bestalde, Elkarriren sorreratik gaur egunera egoera politikoa asko aldatu da. Egoera berriaren beharrei erantzuteko eta bake eta normalizazio prozesuan aritzeko egokitua da Elkarriren oinordekoa den Lokarri» diosku Paul Riosek.

Lokarriren koordinatzaile nagusiaren ustez «duela urte batzuk zegoen adostasuna baino handiagoa dago gatazkaren inguruan. Gizarteak bakea eta alderdi guztion arteko elkarrizketa nahi ditu».

Elkarriri adioa eta Lokarriren aurkezpena egin berri duzue. Bilbon manifestatzera deitu duzue gizartea. Egiguzu honen balorazioa, mesedez.
Pozik gaude. Manifestazioa aniztasunaren isla izan da. Egia esan jende gehiago espero genuen, baina iazko irailaz geroztik egoera politikoak okerrera egin zuela kontuan hartu behar da. Gizarteak bake eta normalizazio prozesua gertu ikusi du, baina manifestazioa egin zen unean ez zuen aurrerapenik ikusten. Giro politiko nahastu horretan zaila zen besterik lortzea. Gure lema ordea -akordioa, kontsulta eta berradiskidetzea- oso presente dago gizartean eta kalean.

Egun berean gerraren aurkako manifestazioa izan zen. Honen antolatzaileen kritikak jaso zenituzten.
Kritikak ez dira horrenbesterako izan. Gerraren aurkako manifestazioa egun berean izatea tamalgarria izan zen. Ez ginen gauza izan bi manifestazioak koordinatzeko, bi manifestazioen lemak antzekoak eta osagarriak izanda: Indarkeriarik eza eta elkarrizketa Euskal Herrian nahiz munduan.

Bien bitartean, apirilaren 2an beste manifestazio bat izango da leku berean. Anabasa apurra izan da, nolabait.
Apirilaren 2rako hainbat alderdik eta eragilek deitutako manifestazioa eta gurea osagarriak dira. Bien artean ezberdintasunak izan arren, ñabardurak ñabardura, Lokarriren mezuaren antzekoa zabalduko da bertan. Bi manifestazioak batuta PP da kanpoan geratu den alderdi bakarra. Guretzat ez da ezberdintasunak nabarmentzeko unea, batzen gaituena azpimarratzeko baizik. Alabaina, onartu behar da alderdien unea dela.

Badago Lokarriren sorrera ondo ulertzen ez duenik ere. Hau da, ETAri bake prozesua zaindu nahi izateaz kritikatu zaio eta orain Lokarrik funtzio hori bete nahi ote duen errezeloa dago, nolabait.
Elkarrik oso rol argia eta garbia erakutsi du 13 urteetan. Hasieratik indarkeriarik eza eta guztion arteko elkarrizketa izan da bere aldarrikapen nagusia. Lizarra-Garaziko garaiaren ostean ere, ETAk su-etena apurtu ondoren, Elkarrik gizartearen itxaropenari eutsi eta bake prozesuan lagundu zuen. Sarritan ordea, perspektiba galtzen dugu, ez dugu gogoratzen duela hiru urte bizi zen egoera zaila: PP Gobernuan zela eta elkarrizketa bide guztiak itxita zeudela. Elkarriren zeregina gauden egoerara etortzeko laguntzea izan da eta Lokarrik horretan dihardu ere orain. Besterik ez.

Zein dira Lokarri izatearen arrazoiak zehatz-mehatz?
Lokarri bake eta normalizazio prozesua abiatzeko egunaren biharamunerako pentsatuta dago. Egun hori maiuskulaz idatzia izan da gure agendan. Egun hori iritsi da eta laguntzeko prest gaude.

Iritsi da egun hori eta bake prozesuaren hastapenean murgilduta dago jarduera politikoa...
... eta orain egin beharreko lana aztertzen ari gara. Akordioa eta kontsulta bideratzeko eta gauzatzeko urratsak areago zehaztu eta finkatu behar ditugu. Aurrerantzean ere, egoera oso zailak biziko ditugu, horregatik, aldez aurretik, eremua ondo landu behar dugu.

Nola iragartzen duzu prozesua?
Prozesua abiatzeko hiru urrats eman behar ziren: ETAk su-etena eman behar zuen eta eman du. Segidan alderdien mahaia osatu behar da eta hirugarrenik, pertsona guztien eskubide guztiak errespetatzeko dinamika sortu eta landu behar dugu. ETAk indarkeria uztea beharrezkoa da, baina, halaber, giza eskubide guztien bortxaketak eten behar dira: presoen espetxe politika, Batasunaren kideen espetxeratzeak, Batasunaren beraren ilegalizazioa... Finean, akordioa eta kontsulta egin ahal izateko aldaketa horiek eman behar dira.

Elkarriren ekarpenetako bat Eginoko mahaia izan da. Alabaina, diskrezioa tarteko bere ekarpena ez da ia ezagutzen.
Diskrezioa aipatu dugu eta horri eutsi behar diogu. ETAk su-eten iraunkorra erabaki duela jakin ostean, alderdien mahaia osatzeko dei egin behar da. Une hau oso delikatua da, gauza bat baita alderdien mahaia deitzea eta beste bat berau antolatzea. Eginoko mahaiaren ekarpena alderdien zeregina errazteko egina dago. Agirian hainbat puntu idatzita daude mahaia osatu aurreko elkarrizketan laguntzeko, alderdiek zer-nolako puntuak aztertu behar dituzten jasotzen da ekarpenean. Akordioa garrantzizkoa bada ere, berau lortzeko aurre-akordioa funtsezkoa dela azpimarratzen da bertan.

«Akordioa, kontsulta eta berradiskidetzea« Lokarriren lema. Akordioa non eta zeinen artean?
Hasteko, mahaian gure egitekoa bukatu da. Printzipioz Lokarrik ez du egitekorik izango. Mahaia osatzea alderdien ardura eta zeregina da. Zeinen artean? Alderdiek erabaki behar dute. Nola? Alderdi guztien artean posible bada, baina gu kontziente gara ez direla denak egongo.

Alegia, PP ez dela egongo.
Hori da. Beraz, alderdi guztien akordioa lortu ezean, akordio anitza lortu behar da, eta hori ezean, gehiengoaren borondatea egin dadila. Orduan, gutxienez, normalizaziorako akordio bat lortu behar du mahaiak. Hau da, mahaiak alderdiak batzen dituena bilatu behar du, desberdintasunak non dauden agertu eta etorkizunerako berauek zehaztu, baita aldi berean elkar bizikidetzarako printzipioak finkatu ere. Halaber, esparru juridiko-politiko berri baterako akordioa lortu behar da, oraingoak baino kontsentsu handiagoa izango duena, edo gutxienez erabakitzeko eta itauntzeko eskubidea bermatuko duen esparru politiko-juridikoa.

Alderdien mahaia izango al da ere Nafarroan eta Iparraldean?
Gure lehentasuna alderdiak mahai baten inguruan esertzea da. Non eta nola? Ez da gure ardura. Baina Nafarroan ere bake prozesua urratu behar da, baita horretarako alderdien arteko mahaia eratu ere. Nafarroan bizikidetza ez dago normalizatuta, arazo asko dago, beraz Nafarroan ere akordioa bilatu behar dugu. Iparraldea uneon urrunago dago ezer berririk esateko. Hala ere, akordiorako esparrua bilatu behar dugu, harremanak landu eta kooperazio organo moduko bat sortu beharko litzateke. Baina hori alderdien ardura da eta batzuk horretan ari dira.

Kontsulta berriz nola ulertzen duzue?
Guk nahi dugun kontsulta, akordioa berresteko kontsulta da. Baina gerta daiteke alderdiek akordiorik ez lortzea. Kasu horretan ere, gure proposamena gizarteari zer-nolako bizikidetasuna nahi duen galdetzea da. Modu batez edo bestez kontsulta egin behar da. Gizartean iritzi ezberdinak daude, baina zer etorkizun nahi duen esateko gauza da.

Berradiskidetzea da zuen lemaren azken aldarrikapena.
Gure asmoa berradiskidetzearen printzipioak argitzea da. Diskurtso bat landu behar dugu, baina kontziente gara uneon ezinezkoa dela berradiskidetzearen diskurtsoa plazaratzea. Hori egiten hasteko akordio politikoa behar da lehenik. Akordioa gauzatzen den bitartean berradiskidetzeko printzipioak zehaztu behar ditugu. Garaitu eta garaileen diskurtsoa gailendu behar dugu.
«Politika maiuskulaz egiteko ordua da»
Oso pozgarria eta garrantzitsua izan da ETAk su-etena iragarri izana, gizartea horren zain zegoen eta iritsi da. Politikaren bidean aritzeko oztopo bat kendu da eta orain baldintza hobeak daude bake eta normalizazio prozesua hasteko. Galdera da: ETA itzuli al daiteke jarduera armatura? Bai. Baina zaila egingo zaio, denbora joan ahala gero eta zailagoa. Lizarra-Garazi garaiko su-etena ikasketa izan zen denontzat eta ETArentzat bereziki. Su-etena apurtzeak ekarri zituen giza kostuak nahiz galbide politikoa begi-bistakoak dira. Orain, berriz, iazko irailean amestu genuen horizonte politikoa zabaldu eta behin betiko konponketa politikoa aurkitzeko unea iritsi da. Lehen zeregina alderdi politikoen mahaia gauzatzea da. Pazientzia behar da, ez da lan erraza izango baina alderdiei sendo aritzeko unea iritsi zaie. Politika maiuskulaz egiteko ordua da. Unea aprobetxatu eta gizarteak eurengandik espero dutena eman behar dute alderdiek. Beste galdera bat: alderdien mahaia noizko? Hobe udarako Eguberrietarako baino, lehenbailehen. Urrats finkoak eman behar dituzte ordea. PP kanpoan geratuko da, baina ziur aski egoera berria beste modu batez aztertzen hasia da. Aznarrek berak aukera bezala ikusi du ETAren su-etena.

Kolaboratzaileengan oinarritua
Goiz da aldaketaren ondorioz ekimen berrian izango diren pertsonen eta egituren berri zehatzik emateko. Edonola ere, ondo abiatu gara. Lokarri gauzatzeko erabakia Batzarrean hartu ondoren Elkarriko 3.000 bazkideetatik gehienek segitu diote gure deiari: %97k. 8 langile liberatu aritu gara eta Lokarriren egituran 5 izatea da gurea asmoa. Kideak 700 dira eta batzarretan erabakitzeko eskubidea daukate. Elkarriri sostengu eman dioten jende ezagunek Lokarriri ematen segitzen dute. Guretzat baina, Lokarriren antolakuntzan garrantzitsuenak kolaboratzaileak dira: 6.000. Gure helburua euren parte-hartzea areagotzea da, giza baliabide eta indarra horiek baitira. Sare hori zabaldu eta sendotu nahi dugu.


Azkenak
Eskola segregazioa gainditzea helburu duen mahaia abiatu du Jaurlaritzak, STEILAS eta ELA gabe

"Erronka izugarria" duen mahaia jarri du martxan Eusko Jaurlaritzak, 50 bat eragilerekin: eskola segregazioa gainditzeko neurriak adostea. STEILAS eta ELA sindikatuek ez dute parte hartu; Jaurlaritzak oinarri dituen politikek segregazioa betikotzen dutela diote.


2025-09-09 | Jon Torner Zabala
Itsasoaren berotzeak euskal kostaldeko espezie batzuen portaera aldatu du, Aztiren arabera

"Berdela iparralderantz ari da mugitzen, itsasoa berotzeak sardinari ez dio on egiten eta geroz eta gutxiagoa dago, antxoarentzat ona da eta geroz eta gehiago dago, baina txikiagoa da...", dio Aztiko ikerlari Xabier Irigoienek, EITB Datak tenperaturaren gorakadaz egin... [+]


Drone batek eraso egin dio Flotillari Tunisian, eta Israelek Gazako bonbardaketak indartuko dituela iragarri du

Gauerdian, Global Summud Flotillako ontzi bati eraso egin dio drone batek. Bideoan argi ikusten bada ere, Tunisiako Gobernuak gezurtatu egin du. Haren arabera, ez da atzerriko erasorik izan.


Spoti-fire, Stop-ify edo Spoti-fair

Guztiok entzun nahi dugu musika: asko, merke, euskaraz eta gaizki sentitu gabe. Baina Spotify utziko badugu Israelen konplize izateagatik, agian beste enpresa eta tresnen inguruan ere hausnartu beharko dugu. Edo gure morala kontratatzen ditugun zerbitzuen arabera neurtzen hasiko... [+]


2025-09-09 | Irutxuloko Hitza
Kaleratzeak Stopek gaitzetsi du Donostian GOe egiteko azkartasuna, ondoko orubeko gazteentzako apartamenduei ekiteko datarik ez dutenean

Joan den astean jakinarazi zuten Basque Culinary Centerren GOe eraikina urriaren 20an inauguratuko dutela, eta horren harira, Kaleratzeak Stop plataformak idatzi bat helarazi du komunikabideetara. Bertan, gaitzetsi egin du Basque Culinary Centerreko eraikin berria 20 hilabetetan... [+]


Nafarroako azoka ekologiko handiena Noainen lurreratuko da irailaren 12tik 14ra

Hamargarren urtemuga ospatuko du aurten Nafarroako Azoka Ekologikoak. Berrogei postuko azokaz gain mintzaldiak, tailerrak, kontzertuak eta erakusketak izanen dira


2025-09-09 | Gedar
EAJko presidente ohi Andoni Ortuzar kanpo-aholkulari gisa fitxatu du PwC multinazionalak

 "Komunikazioan eta gai publikoetan" lagunduko dio enpresari. Lizitazioak manipulatzeagatik isundu izan dute konpainia, eta lotura zuzenak ditu EAJrekin. 


2025-09-08 | Aimar Lopez
Istilurik gabe baina normaltasunik gabe ospatu dute bertze behin Alarde eguna Hondarribian

Jaizkibel konpainia berdinzaleak Herriko Etxearen eta epaileen deliberoak bete ditu, ez haatik HAOSEk, alarde baztertzailearen antolatzaileek. «Estrategia aldaketa bat» eskatu dio Jaizkibelek auzapezari; ezkerreko ordezkariek «Alardea antolatzeko».


2025-09-08 | ARGIA
Israeli armak salerostea debekatzeko dekretua iragarri du Espainiako Gobernuak

Pedro Sánchez Espainiako presidenteak adierazi du, legez arma-blokeoa ezarrita, presioa eragin nahi dutela Benjamin Netanyahurengan. Sánchezek deitoratu du nazioarteko komunitatearen zati baten “indiferentzia” eta Israelgo Gobernuarenganako... [+]


Bayrouren gobernua erori da Frantziako Asanblean eta estu da Macron

Astelehen arratsaldean konfiantza mozioa galdu du Frantziako lehen ministro François Bayrouk. Konfiantza mozioa eskatu zuen, datozen lau urteetarako austeritate usaina zuten aurrekontu batzuk aurkeztu eta bere aurkako zentsura mozioa iragarri zuenean eskuin muturrak. Aurrez... [+]


2025-09-08 | Axier Lopez
Argentinako ultraeskuinak lehen kolpea jaso du haustekundeetan

Peronismo klasikoak Buenos Aires probintziako hauteskunde legegileetan botoen %47,2 lortu du. Javier Mileiren La Libertad Avanza hautagaitza 13 puntura geratu da (%33,7). Emaitza esanguratsua da bozka emateko eskubidea duten argentinarren %38 Buenos Aires probintzian biltzen... [+]


‘Esnatu ala hil’, kaleko euskaltzaleentzako liburua ondu dute Goikoetxeak eta Iurrebasok

Esnatu ala hil. Euskararen oraina eta geroa, diagnostiko baten argitan (Elkar) liburua argitaratu dute Garikoitz Goikoetxeak eta Iñaki Iurrebasok. Egileen helburua da gaur egun euskarak bizi duen egoera ulertzeko tresna bat eskaintzea, “ezinbestekoa delako aurrera... [+]


2025-09-08 | Gedar
Igorreko Kiñu Gaztetxearen aurkako epaiketa, irailaren 15ean

09:00etan Durangoko epaitegi aurrean biltzera deitu dute Kiñuko kideek. Duela bost urte hasi zen Gaztetxearen aurkako prozesua.


2025-09-08 | Ahotsa.info
Bideoa: Labaren irekiera festa ospatu dute Iruñean

Labaren itzulera ospatzeko festa antolatu dute egun osoan zehar. Broken Brothers Brass Band-en kalejirak Alde Zaharreko kaleak zeharkatu ditu Estafetaraino, ondoren lehiotik kantua izan da Amets Aranguren, Julen Goldarazena Flako, Idoia Tapia eta Oier Zuñigaren eskutik; eta... [+]


2025-09-08 | ARGIA
“Terroristak” dira Espainiako Vuelta geldiarazi zuten Bilboko ekintzaileak, Israel-Premier Tech taldeko jabearen arabera

“Ez gintuen harritu nola hartu gintuzten Euskal Herrian, ezker muturreko ekintzaileen eta separatisten gotorlekua baita”, adierazi du Sylvan Adams-ek.


Eguneraketa berriak daude