Erresuma Batuko ikerlari-talde batek, Peter Gleckler atmosfera-adituak zuzendurik, sumendiek itsasoarengan duten eragina aztertu du. Emaitzak harrigarriak dira: ezaguna da berotegi-efektuaren eraginez glaziarrak eta poloetako izotzaren zati bat urtu egin daitekeela eta ondorioz itsas maila igo. Sumendiek ere berotegi efektua areagotu egiten dute igortzen dituzten gasen ondorioz, baina hementxe dago hain zuzen ere ezustekoa, hots, sumendiek igorritako gasei esker itsasoa ez da espero bezainbeste berotu eta beraz, izotz gutxiago urtu da eta horren ondorioz itsas maila uste baino gutxiago igo da.
Ikertzaileek orain gutxi garatutako hainbat eredu klimatiko erabili dituzte beren ikerketetan eta hauetan ikusi denez, 1883. urtean Indonesiako Krakatoa sumendiak izandako erupzioaren eraginez, XX mendean uste baino gutxiago igo da itsas maila. Nola liteke hori?
Krakatoak igorritako gas-multzoak eguzki-izpiei oztopo oso handia jarri zien eta ondorioz itsasoaren azaleko tenperatura hoztu zen. Poliki-poliki, hozteak itsas mailan behera egin zuen eta hamarkadetan iraun zuen, ez baita ahaztu behar itsasoan gertatzen diren prozesuak inertzia handikoak direla denboran zehar.
1991. urtean Filipinetako Pinatubo sumendiak erupzio handia izan zuen, ia Krakatoaren adinakoa, baina itsasoan gertatutako hozte efektua berehala orekatu zen negutegi-efektuarekin. Hala ere, ezin uka Pinatubok ere balaztatu egin duela itsas mailaren igoera.
Une honetan itsasoan gertatzen ari dena ezin da erabat ziurtatu, baina itsas azala berokuntza-prozesuan dagoela uste da eta datozen hamarkadetan berokuntza hori itsas azpirantz hedatuko da. Beraz, nahiz eta hemendik aurrera berotegi efektua ez gertatu, datozen hamarkadetan orain arte gertatutako berotegi efektuaren eragina nozituko dugu.
Beraz, irakurle, oraindik natura indartsu agertzen zaigu gizakiak egindako apurketak konponduz. Noiz arte?

Tropikoen artean dauden lurretan ez da eguraldi-aldaketa nabarmenik gertatzen eta gehienez garai euritsua eta garai lehorra izaten dira. Gure latitudeetan landareak garai euritsuetan hazten dira eta garai lehorretan zimeldu. Arizonako unibertsitateko Alfredo Huetek zuzendutako ikerlari-talde batek ikusi du, gizakiaren ustiapenik ez dagoen Amazona basatian landareek garai lehorra erabiltzen dutela euren berdetasuna areagotzeko. Aldiz, garai horretan bertan gizakiak ustiatutako lurretan landareak lehortu egiten dira.