Makina bat kontu

Kazetaritza independenteak herritarren babesa du arnas

Itsas maila sumendiei esker mantendu da

Erresuma Batuko ikerlari-talde batek, Peter Gleckler atmosfera-adituak zuzendurik, sumendiek itsasoarengan duten eragina aztertu du. Emaitzak harrigarriak dira: ezaguna da berotegi-efektuaren eraginez glaziarrak eta poloetako izotzaren zati bat urtu egin daitekeela eta ondorioz itsas maila igo. Sumendiek ere berotegi efektua areagotu egiten dute igortzen dituzten gasen ondorioz, baina hementxe dago hain zuzen ere ezustekoa, hots, sumendiek igorritako gasei esker itsasoa ez da espero bezainbeste berotu eta beraz, izotz gutxiago urtu da eta horren ondorioz itsas maila uste baino gutxiago igo da.
Ikertzaileek orain gutxi garatutako hainbat eredu klimatiko erabili dituzte beren ikerketetan eta hauetan ikusi denez, 1883. urtean Indonesiako Krakatoa sumendiak izandako erupzioaren eraginez, XX mendean uste baino gutxiago igo da itsas maila. Nola liteke hori?
Krakatoak igorritako gas-multzoak eguzki-izpiei oztopo oso handia jarri zien eta ondorioz itsasoaren azaleko tenperatura hoztu zen. Poliki-poliki, hozteak itsas mailan behera egin zuen eta hamarkadetan iraun zuen, ez baita ahaztu behar itsasoan gertatzen diren prozesuak inertzia handikoak direla denboran zehar.
1991. urtean Filipinetako Pinatubo sumendiak erupzio handia izan zuen, ia Krakatoaren adinakoa, baina itsasoan gertatutako hozte efektua berehala orekatu zen negutegi-efektuarekin. Hala ere, ezin uka Pinatubok ere balaztatu egin duela itsas mailaren igoera.
Une honetan itsasoan gertatzen ari dena ezin da erabat ziurtatu, baina itsas azala berokuntza-prozesuan dagoela uste da eta datozen hamarkadetan berokuntza hori itsas azpirantz hedatuko da. Beraz, nahiz eta hemendik aurrera berotegi efektua ez gertatu, datozen hamarkadetan orain arte gertatutako berotegi efektuaren eragina nozituko dugu.
Beraz, irakurle, oraindik natura indartsu agertzen zaigu gizakiak egindako apurketak konponduz. Noiz arte?


Amazonako oihanak garai lehorra maite du

Tropikoen artean dauden lurretan ez da eguraldi-aldaketa nabarmenik gertatzen eta gehienez garai euritsua eta garai lehorra izaten dira. Gure latitudeetan landareak garai euritsuetan hazten dira eta garai lehorretan zimeldu. Arizonako unibertsitateko Alfredo Huetek zuzendutako ikerlari-talde batek ikusi du, gizakiaren ustiapenik ez dagoen Amazona basatian landareek garai lehorra erabiltzen dutela euren berdetasuna areagotzeko. Aldiz, garai horretan bertan gizakiak ustiatutako lurretan landareak lehortu egiten dira.


Azkenak
Konstituzioa aldatu eta betiereko presidente bihurtzeko ateak zabaldu ditu Nayib Bukelek

Bigarren aldiz da El Salvadorko presidente Bukele, konstituzioak legegintzaldi bat baino gehiagoz presidente izatea debekatzen badu ere. Orain, konstituzioa aldatu eta nahi beste aldiz hautatu dezakete presidentea.


20.000 sinadura bildu dituzte txosnak Euskal Herriko ondare immaterial izendatzeko

Gasteizen igandean eginiko agerraldian, Txosnak. Gureak, denonak dinamikako kideek gaitzetsi dute txosnak ez direla enpresen gisara tratatu behar: "Gure ospakizunak edukiz hustu nahi dituztenen kontra, konpromisoaren, aniztasunaren eta autogestioaren alde egiten... [+]


Sarek eta Etxeratek mobilizazioak egin dituzte Hego Euskal Herriko 11 hondartzatan

Urtero legez, hitzordua izan dute igandean Sare eta Etxerat elkarteek Hego Euskal Herriko 11 hondartzatan. Euskal preso, iheslari eta deportatuak etxeratzearen aldeko aldarriak egin dituzte. 


NBEren Segurtasun Kontseilua Gazan bahituta dauden israeldarrez mintzatuko da asteartean

Bahituen "egoera larriaz" eztabaidatuko dute biltzarrean egongo diren herrialdeek, Danny Danon Israelek Nazio Batuen Erakundean duen enbaxadorearen arabera. Hamasek adierazi du bahituek osasun arreta jasoko dutela baldin eta Israelek Gazara laguntza humanitarioa... [+]


AEBn euskararen irakaskuntza bultzatzeko akordioa sinatu dute Etxepare Euskal Institutuak eta NABOk

Euskal diasporaren Boiseko Jaialdiaren testuinguruan, Etxepare Euskal Institutuak eta AEBetako euskal erakunde NABOk euskararen irakaskuntza sustatzeko akordioa sinatu dute. Hori horrela, AEBetako Euskal Etxeek euskara "sustatuko eta trinkotuko" dute, eta Jaurlaritzak... [+]


2025-08-04 | Behe Banda
Kale estuak dituzten hiriak

Etxe pareko lokala itxita, obretan, zerbait berria irekiko dutelako susmoa. Ez da izanen mertzeria bat, ez eta loradenda bat. Kasurik onenean taberna bat, ohikoa, auzokoa, eta txarrenean gastrobarra edo specialty cafe bat. Ez duzu dirurik bost euroko kafea erosteko. Ez duzu... [+]


Turismoaren negozioaren aurka mobilizatu dira Zarautzen

"Gure herria izugarrizko irabazi-iturria da turismotik negozioa egiten dutenentzat. Bertako langileok, berriz, horren albo-kalteak jasaten ditugu: miseria eta esplotazioa", seinalatu dute mobilizazioa deitu duten Kontseilu Sozialistak eta Etxebizitza Sindikatu... [+]


Requiem batekin abiatzea?

Zer: “Requiem (s)”. Ballet Preljocaj.
Koreografia: Angelin Preljocaj.
Eszenografia: Adrien Chalgard.
Argiztapena: Éric Soyer.
Jantziak: Eleonora Peronetti.
Bideoak: Nicolas Clauss.
Lekua: Kursaal Auditorioa, Donostia.
Data: abuztuaren... [+]


Fusilatutako bi pertsonaren gorpuzkiak atera dituzte Muniainen

Gorpuzkiak aurkitu eta lurpetik atera ahal izateko ezinbestekoa izan da Gesalaz Muniango bi bizilagunen testigantza: Lucio eta Domingo Zabalza anaiek adierazi zuten, haur zirela, hainbat pertsona lurperatu zituztela leku horretan Guesalazko haranean, herri horretako... [+]


2025-08-04 | Gedar
“Sinpatiaren Festak” Lizarran: erasoak Bajadika alternatiboari

Ukabilkadak, bultzadak, blokeoa, izotz jaurtiketak eta abar jasan behar izan dituzte Bajadika aldarrikatzailea egin duten pertsonek.


HAMABI URTEZ ETXEA EZKUTALEKU
“Zorte asko ukan dugu, eta bizitza interesgarria”

Marijo Louis paristarra da sortzez, 1977an heldu zen Miarritzera Euskal Herriko borrokek erakarrita. Josetxo Otegi zizurkildarrak 1983an pasa zuen muga Gipuzkoatik Lapurdira, Poliziatik ihesi. AEK-ko irakasle eta ikasle zirela ezagutu zuten elkar. 1986an, GALen atentatuen,... [+]


Auzo ibilbideak (V)
Baiona Ttipia: babes eta arnasgune

Ibilbideen serie honetako ezberdinena dirudike Baiona Ttipiak, bere antzinako eraikinei beha jarriz gero: ez blokerik, ez adreilurik, ez maldarik.... herrixkatxo lasai bat da. Aitzitik, Errobi ondoko auzo honen historian barrena eginez gero, konturatuko gara borroka politiko... [+]


Auzo ibilbideak (IV)
Adurtza: adreiluzko itsasoa

Kostako zaizu Adurtza baino auzo zaharragorik aurkitzea Euskal Herrian: aurten 1.000 urte bete ditu, Donemiliagako Goldea dokumentuan ageri denez (ikusi Gakoak honetan Josu Narbartek idatzitako erreportajea horri buruz), eta merezi bezala ospatu dute bertan bizi direnek. Baina... [+]


Auzo ibilbideak (III)
Txantrea: konfliktiboa, eta zer!

Euskal Herrian auzo borrokalaririk bada, hori Txantrea da zalantzarik gabe. Herritarrek euren eskuz eraikia (literalki), auzoa defendatzen ikasi dute kalez kale, izan poliziarengandik, izan agintarien utzikeriatik, izan ugazaben diru-gosetik. Baina auzoa hori baino gehiago da,... [+]


Auzo ibilbideak (II)
Egia: aldapa alai bat

Donostiako hirigunetik Urumeak banandua, nekazaritza eremu zabala zen Egia: Nabarrizene, Txurkoene, Mikelaene, Polloene...  70 baserri baino gehiago zeudela uste da. Trenbidearen etorrerak beste destino petral bat ekarri zien lur horiei, ordea: zerbitzuetarako eta... [+]


Eguneraketa berriak daude